Problematyka merytoryczno-prawna – wybrane zagadnienia

Termin następnego badania technicznego
Problem skracania terminu następnego badania technicznego o jeden dzień jest ogólnie znany, ale cały czas budzi wiele kontrowersji nie tylko na stacjach kontroli pojazdów, ale pojawia się również w procedurach administracyjnych wykonywanych przez organy rejestrujące. Zgodnie z § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz.U. nr 227 z dnia 30 grudnia 2003 r., poz. 2250 z późniejszymi zmianami), sposób obliczania terminu wykonania następnego badania technicznego ustala się zgodnie z zasadami określonymi w art. 57 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks Postępowania Administracyjnego (Dz.U. nr 98 z dnia 17 listopada 2000 r., poz. 1071 z późniejszymi zmianami). Zgodnie z zapisem § 1 powyższego artykułu, jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Tzn. w przypadku badania technicznego przy wyznaczeniu następnego terminu badania technicznego uprawniony diagnosta nie uwzględnia dnia, w którym je przeprowadza, np. badania technicznego przeprowadzanego w dniu 29 marca 2007 r. termin ważności badania rozpoczyna się w dniu następnym, tj. 30 marca 2007 r. i obowiązuje, zgodnie z art. 81 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. nr 108 z dnia 20 czerwca 2005 r., poz. 908 z późniejszymi zmianami), pół roku, rok lub dwa (w zależności o rodzaju badanego pojazdu), tj. do dnia:
- 29 września 2007 r. (półroczy termin badania technicznego),
- 29 marca 2008 r. (coroczny termin badania technicznego),
- 29 marca 2009 r. (dwuletni okres obowiązkowych badań technicznych).

Zaznaczyć należy, że zgodnie z § 3 ust. 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz.U. nr 227 z dnia 30 grudnia 2003 r., poz. 2250 z późniejszymi zmianami) w przypadku pojazdu, w którym stwierdzono usterki, które stwarzały bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego lub środowiska lub gdy cechy identyfikacyjne pojazdu były niezgodne z danymi w dowodzie rejestracyjnym lub odpowiadającym mu dokumencie (został zatrzymany dowód rejestracyjny), termin następnego badania technicznego należy obliczyć od dnia uzyskania jego pozytywnego wyniku. Przykład: okresowe badanie techniczne samochodu osobowego zarejestrowanego po raz pierwszy w dniu 22 marca 1999 r., przeprowadzone zostało 22 marca 2007 r. – stwierdzono podczas jego wykonywania usterki, ustalono jego wynik jako “negatywny”, zatrzymano dowód rejestracyjny. Dodatkowe badanie techniczne tego pojazdu, z wynikiem pozytywnym (po usunięciu usterek) przeprowadzono w dniu 26 marca 2007 r., termin następnego badania technicznego należy ustalić w zaświadczeniu z przedmiotowego badania technicznego (a później w dowodzie rejestracyjnym) na dzień 26 marca 2008 r. W pozostałych przypadkach przedmiotowy termin oblicza się od dnia badania, w którym usterki te stwierdzono. Biorąc pod uwagę powyższy przykład, uwzględniając jednocześnie, że stwierdzone usterki nie stwarzają bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub środowiska, termin następnego badania technicznego ustalamy po ich usunięciu, co stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego, od dnia przeprowadzenia okresowego badania technicznego, tj. od 22 marca 2007 r. do 22 marca 2008 r.

Wymagania w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdów
Jak zaznaczono we wstępie do niniejszego artykułu, pytania zgłaszane do Biura Patronatu ITS nad SKP związane były nie tylko bezpośrednio z badaniami technicznymi, ale również odnosiły się do pozostałej otoczki funkcjonowania SKP. W związku z wygaśnięciem ważności ostatnich Certyfikatów ITS, do końca lipca 2007 r. duża grupa SKP ubiegała się o poświadczenie zgodności wyposażenia i warunków lokalowych z wymaganiami odpowiednio do zakresu przeprowadzanych badań wpisanego do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów wydawane przez Dyrektora TDT. Podczas przeprowadzania procedury jego wydania, pojawiło się wiele kontrowersji, między innymi dotyczących wyposażenia technologicznego oraz wymaganej dokumentacji, która powinna znajdować się na wyposażeniu SKP. Zgodnie z § 15 pkt 3 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 10 lutego 2006 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdów (Dz.U. nr 40 z dnia 10 marca 2006 r., poz. 275), stanowisko kontrolne stacji kontroli pojazdów, musi posiadać w wyposażeniu technologicznym odpływ ścieków do studzienki bezodpływowej lub do instalacji technologicznej. Zaznaczyć należy, że zgodnie z § 9 ust. 4 pkt 4 przedmiotowego rozporządzenia w skład stanowiska kontrolnego wchodzi albo kanał przeglądowy, albo podnośnik całopojazdowy. W związku z tym całe wyposażenie technologiczne stanowiące wyposażenie kanału przeglądowego, czy podnośnika całopojazdowego wchodzi w skład wyposażenia technologicznego stanowiska kontrolnego. Należy więc przyjąć, że zapewnienie, zgodnie z § 13 ust. 3 ww. rozporządzenia, odprowadzenia ścieków z kanału przeglądowego do studzienki bezodpływowej lub do instalacji technologicznej jest tożsame ze spełnieniem wymogu wyposażenia stanowiska kontrolnego (którego kanał jest integralną częścią) w ten element wyposażenia technologicznego.
Przypomnieć również należy, że zgodnie z § 9 ust. 4 pkt 5 powyższego rozporządzenia, stanowisko kontrolne składa się również z wyposażenie kontrolno-pomiarowego. Technologia montażu niektórych urządzeń wchodzących w skład ww. wyposażenia wymusza zapewnienie odpowiedniego odwodnienia. Wymóg ten, zgodnie z powyższym zapisem prawnym, automatycznie kwalifikuje tę instalację jako wchodząca w skład wyposażenia technologicznego stanowiska kontrolnego. Zwrócić należy uwagę, że przepisy nie nakładają obowiązku zapewnienie oddzielnego, przedmiotowego odwodniania dla ławy pomiarowej, powierzchni pomocniczej czy roboczej. Ponadto zaznaczyć należy, że zgodnie z § 19 ww. rozporządzenia, można wykorzystywać do badań technicznych wyposażenie kontrolno-pomiarowe oraz inne wyposażenie znajdujące się na wyposażeniu stacji kontroli pojazdów i dopuszczonych do użytkowania na podstawie dotychczasowych przepisów, jeżeli gwarantują wykonywanie badań technicznych pojazdów zgodnie z przepisami sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach, w tym również wyposażenie technologiczne, takie jak odwodnienie kubełkowe. Kolejne wątpliwości członków Patronatu ITS nad SKP odnoszą się do wymaganej dokumentacji, jaką muszą posiadać indywidualne wyciągi spalin z końcówkami na rury wydechowe. Zgodnie z § 15 pkt 5 powyższego rozporządzenia, indywidualne wyciągi spalin zostały zakwalifikowane do wyposażenia technologicznego, a nie do wyposażenia kontrolno-pomiarowego. Zaznaczyć należy, że zgodnie § 14 ust. 5 i 6 powyższego rozporządzenia, tylko wyposażenie kontrolno-pomiarowe oraz inne wymienione w tabeli stanowiącej załącznik nr 2 do ww. rozporządzenia, może być wykorzystywane do przeprowadzenia badań technicznych pojazdów, jeżeli zostało poddane ocenie zgodności, a także posiada oznaczenie CE, jeżeli jest ono wymagane przepisami o systemie zgodności. SKP ponadto powinna posiadać deklaracje zgodności dla urządzeń i przyrządów, w stosunku do których jest to wymagane, sporządzoną w języku polskim. Dopuszcza się posiadanie przedmiotowej deklaracji w innym języku, ale łącznie z tłumaczeniem jej na język polski (dotyczy urządzeń wyprodukowanych po 1 maja 2004 r.). Zgodnie z § 14 ust. 7 i 8, część urządzeń wymienionych ww. tabeli może być wykorzystywana na stacji kontroli pojazdów, jeżeli spełnia dodatkowe wymagania, co potwierdzone jest dokumentem wydanym przez jednostkę akredytowaną w polskim systemie akredytacji w zakresie warunków dopuszczenia urządzeń kontroli stanu technicznego pojazdów. Ponadto § 14 ust. 10 i 11 nakłada obowiązek przeprowadzania okresowej kontroli eksploatacyjnej wyposażenia wymienionego w powyższej tabeli poza urządzeniami i przyrządami podlegającymi okresowej kontroli metrologicznej lub okresowemu badaniu przeprowadzonemu przez właściwy organ dozoru technicznego. W SKP powinny znajdować się zestaw dokumentów odnoszących się do przeprowadzenia okresowej kontroli eksploatacyjnej, jak również dokumentacja kontroli metrologicznej oraz dozoru technicznego. Podsumowując powyższe, ponieważ indywidualne wyciągi spalin, zgodnie z zał. nr 2 do ww. rozporządzenia nie zostały ujęte w powyższej tabeli, co zwalnia SKP z posiadania wspomnianej dokumentacji. Wymagania, zgodnie § 14. ust. 3 ww. rozporządzenia, spełnienia wyżej wymienionych wymogów dotyczą wyposażenia czy to kontrolno-pomiarowego, czy technologicznego nie wymienionego w przedmiotowym rozporządzeniu, a wykorzystywanego do przeprowadzani badań technicznych. Zastosowanie wymogu posiadania ww. dokumentacji na wyposażenie technologiczne określone w § 15 ww. rozporządzenia skutkowałoby nałożeniem obowiązku posiadania i prowadzenia jej na urządzenia i przyrządy wchodzące w skład instalacji technologicznej odprowadzenia ścieków, grzewczej, elektrycznej czy sprężonego powietrza. Należy również zaznaczyć, iż obecnie obowiązujące regulacje prawne nie nakładają obowiązku posiadania przez SKP archiwalnej specyfikacji czy dokumentacji dotyczącej przyrządów bądź urządzeń wykorzystywanych w SKP, które zostały zwolnione z obowiązku legitymowania się nimi.

Określenie zakresu badań dla podstawowej stacji kontroli pojazdów
Wiele problemów i wątpliwości budzą zasady określania w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów zakresu badań specjalistycznych wykonywanych przez podstawową SKP po zmianie przedsiębiorcy ją prowadzącego (np. zmiana statusu firmy ze spółki cywilnej w spółkę o ograniczonej odpowiedzialności, przekazanie SKP dzieciom, sprzedaż innemu podmiotowi itp.). Zaznaczyć w takim wypadku należy, że zgodnie z art. 83 ust 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. nr 108 z dnia 20 czerwca 2005 r., poz. 908 z późniejszymi zmianami), podstawowa stacja kontroli pojazdów wykonuje badania techniczne w zakresie sprawdzenia i oceny prawidłowości działania poszczególnych zespołów i układów pojazdu, w szczególności pod względem bezpieczeństwa jazdy i ochrony środowiska oraz w przypadku SKP posiadającej zezwolenie starosty wydanego przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. nr 173 z dnia 6 sierpnia 2004 r., poz. 1808 z późniejszymi zmianami), tj. otrzymane przed 22 sierpnia 2004 r., wykonuje niektóre badania z zakresu okręgowej stacji kontroli pojazdów. Zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 października 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów wymaganych dla wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów (Dz.U. nr 223 z dnia 14 października 2004 r., poz. 2264), podstawowa stacja kontroli pojazdów może posiadać zaświadczenie potwierdzające wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów rozszerzone o badania:
- autobusów, których dopuszczalna prędkość na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h – “a”;
- pojazdów przystosowanych do zasilania gazem - “c”;
- pojazdów związanych z pierwszym badaniem technicznym pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy za granicą lub pojazdów nowego typu wyprodukowanych lub importowanych w ilości jednej sztuki rocznie - “d”;
- pojazdów skierowanych na badania techniczne przez organ kontroli ruchu drogowego lub starostę, o ile wymagają specjalistycznego badania określonego w przepisach w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach, oraz pojazdów, w których dokonano zmian, o których mowa w art. 81. ust.8 pkt 2 ustawy “Prawo o ruchu drogowym” – “e”;
- pojazdów marki “SAM” co do zgodności z warunkami technicznymi – “f”;
- umieszczanie na pojazdach cech identyfikacyjnych oraz wykonywanie i umieszczanie tabliczek zastępczych – “h”.

Zgodnie z ww. artykułem ustawy – Prawo o ruchu drogowym, wykonywanie niektórych powyższych specjalistycznych badań technicznych przypisane jest do stacji kontroli pojazdów, a nie do przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie SKP. Zgodnie z powyższym, nie ma przeciwwskazań przy zmianie danych przedsiębiorcy (np. osobowości prawnej, właściciela, przedstawiciela zarządu itp.) do utrzymania przez urząd starosty zakresu wykonywania specjalistycznych badań technicznych przez podstawową stację kontroli pojazdów w zakresie jaki posiadała w dniu wejścia życie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. – Przepisy wprowadzające o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. nr 173 z dnia 6 sierpnia 2004 r., poz. 1808), tj. 21 sierpnia 2004 r. Nadmienić również należy, że zgodnie z art. 83 ust 3 pkt 6 oraz art. 83 ust. 4 ww. ustawy – Prawo o ruchu drogowym, poświadczenie Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego, wydawane w formie decyzji, odnosić się ma do poświadczenia zgodności wyposażenia i warunków lokalowych z wymaganiami odpowiednio do zakresu przeprowadzonych badań wpisanego do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów i nie są nam znane podstawy prawne dotyczące weryfikowania przez TDT zakresu wydanego przez urząd starosty zaświadczenia potwierdzające wpis przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów, w tym również zakresu badań specjalistycznym w nim określonych. Można więc przyjąć, że ocena Transportowego Dozoru Technicznego w zakresie zasadności posiadania w ww. zaświadczeniu dodatkowych badań technicznych pojazdów, nie powinna stanowić podstawy do odmowy wydania poświadczenia, a decyzję dotycząca zakresu przeprowadzanych przez SKP badań, powinno pozostawić się organowi do tego upoważnionemu tj. zgodnie z art. 83a ust. 1 ww. ustawy, staroście właściwemu ze względu na miejsce wykonywania działalności objętej wpisem.

Paweł Dziedziak