Praca przy układach wysokiego napięcia wymaga specjalnych narzędzi. W pojazdach z układami HV występują komponenty o napięciu powyżej 60 V, dlatego też od obsługujących tzw. hybrydy i elektryki wymaga się specjalnych kwalifikacji.

Wysokie napięcia są wyjątkowo niebezpieczne. Sieć wysokiego napięcia w pojazdach hybrydowych pracuje na napięciu stałym dochodzącym do 650 V. Jeżeli mechanik nie pracuje izolowanymi narzędziami, naraża życie swoje i współpracowników. Nawet mały prąd zewnętrzny stały od około 300 miliamperów może powodować nieodwracalne zakłócenia i uszkodzenie pracy serca. Właściciele warsztatów naprawy pojazdów są odpowiedzialni za zapewnienie pracownikom odpowiedniego sprzętu ochronnego. Dlatego każda firma zajmująca się pojazdami elektrycznymi i hybrydowymi musi być wyposażona we właściwe narzędzia.
– W KS Tools mamy bardzo szeroką gamę odpowiednich narzędzi, zapewniających bezpieczeństwo pracy wszystkim pracownikom warsztatu – zapewnia Krzysztof Noga, dyrektor sprzedaży Polska i Kraje Bałtyckie w firmie KS Tools. – Nasi specjaliści z Heusenstamm przygotowali podstawowy zestaw narzędzi do pracy przy wysokim napięciu. Zestaw narzędzi izolowanych firmy KS Tools do pracy z napędami hybrydowymi i pojazdami elektrycznymi zawiera łącznie 43 izolowane narzędzia. Spełniają one wszystkie wymogi bezpieczeństwa, są też indywidualnie testowane zgodne z normą VDE 0105-100.
Przepisy regulują bardzo dokładnie, jak powinien być wyposażony warsztat, który zajmuje się naprawą pojazdów z wysokim napięciem. Izolowane klucze dynamometryczne podlegają konieczności regularnego kalibrowania i wzorcowania – jak każde narzędzia pomiarowe. W przeszłości było to zadanie problematyczne, ponieważ konwencjonalne klucze izolowane były pokrywane specjalną powłoką, która w przypadku konieczności ich naprawy była niszczona.
– Generalnie w przypadku zużycia klucza konieczne było jego zezłomowanie i zakup nowego – kalibrowanego i wzorcowanego – oznajmia Tomasz Szymański z firmy Hazwerk Polska, która jest oficjalnym importerem narzędzi marki Hazet. Izolowane klucze dynamometryczne KV firmy Hazet-Werk mogą być rozmontowane i ponownie kalibrowane. – Producent narzędzi z Remscheid – firma Hazet-Werk – proponuje nowe rozwiązanie w postaci izolowanych kluczy dynamometrycznych KV w osłonie modułowej.
Mowa tu o trzech propozycjach o symbolach: 5108 VDE (2-10 Nm) z napędem kwadratowym 3/8”, dokładność +/-6%; 5109 VDE (5-25 Nm) z napędem kwadratowym 3/8”, dokładność +/-4% i 5121 VDE (20-120 Nm) z napędem kwadratowym 1/2”, dokładność +/-4%. Mając na uwadze wskazane zastrzeżenie, seria tych kluczy dynamometrycznych może być rozłożona na części, co pozwala na regulację i ewentualną wymianę zużytych elementów lub naprawę. Co to oznacza?
– Po rekalibracji narzędzia te mogą być z powrotem złożone w Hazet Service-Center bez uszkodzenia izolacji. Daje to gwarancję długiego użytkowania, co przyczynia się m.in. do ochrony środowiska – kontynuuje Tomasz Szymański.
Słów więcej o walorach technicznych narzędzi. Poza trwałością i „ekologicznością” serwisujący auta hybrydowe i elektryczne docenią precyzyjny podział skali z noniuszem oraz blokadę przed niezamierzonym przestawieniem wartości nastawczej. Bezpieczeństwo prac gwarantują sygnalizacja dotykowa (wyzwolenie krótkiego skoku) i sygnalizacja akustyczna (odgłos kliknięcia). Kierunek pracy (prawy/lewy) realizowany jest przez przełożenie zabieraka w głowicy. Producent dopuścił możliwość stosowania kluczy nasadowych innych producentów, o ile tylko są zgodne z normą IEC 60900 lub DIN EN 60900.
Do serwisowania pojazdów elektrycznych i hybrydowych zastosowanie znajdą przynajmniej dwie propozycje narzędzi marki Bahco. Mowa o multimetrze cyfrowym z podłączeniem do komputera Bahco (nr kat. BMMTRMS1) i o zestawie nasadek izolowanych 1/2” KV 1000V 11 Bahco (nr kat. 7811DMV).
Precyzyjny i niezawodny multimetr cyfrowy jest idealnym rozwiązaniem dla użytkowników poszukujących łatwego i bezpiecznego testera używanego podczas pomiaru napięcia AC/DC, natężenia prądu, częstotliwości, rezystancji, pojemności, ciągłości, polaryzacji, a także temperatury.
– Narzędzie wykona funkcję backlight, wskaże polaryzację, wykona test diody i ciągłości, pomiar DC zakresu napięcia zrealizuje przy 600 mV ± 0,5%, 6 V/60 V/600 V ± 0,8%, 1000 V ± 1,0%, a AC napięcia w zakresie: 600 mV/6 V/600 V ± 1,0%, 1000V ± 1,5% – przybliża walory propozycji Remigiusz Sylwestrzak, kierownik sprzedaży SNA Europe Poland Sp. z o.o.
Z kolei zestaw narzędzi przeznaczony do pracy z instalacjami elektrycznymi oferowany jest w odpornym na wstrząsy plastikowym pudełku. Zawiera narzędzia izolowane (łącznie 11 elementów, wszystkie spełniają normę ISO 3315/1174-2 i certyfikat IEC 60900 VDE) przeznaczone do prac z napięciem do 1000 V. W kompaktowej walizce znajdziemy też grzechotkę 1/2”. Jej rękojeść pokryta jest 3-warstwową izolacją w różnych kolorach. Jest również pokrętło T-kształtne izolowane 1/2”.
Obsługujących najnowsze propozycje przemysłu motoryzacyjnego zainteresować może gama narzędzi marki Wera. Najwcześniej zadebiutował na rynku 17-częściowy zestaw 8100 SB VDE 1 z grzechotką Zyklop 3/8” z przełącznikiem zmiany kierunku pracy w zestawie metrycznym.
– Oferujemy niezwykle kompaktowe rozmieszczenie narzędzi na niewielkiej powierzchni. Cechuje go indywidualna kontrola izolacji grzechotki, końcówek wymiennych klucza nasadowego i przedłużek zgodnie z wymaganiami normy IEC 60900 przy napięciu 10 000 V dla bezpiecznej pracy przy dopuszczalnym napięciu 1000 V – przybliża walory propozycji Arkadiusz Baraniok, właściciel firmy Agentools Sp. z o.o. Sp. k.
Etui tekstylne o bardzo wysokiej wytrzymałości i trwałości może być ustawione pionowo, co ułatwia przechowywanie na półce warsztatowej. Tkanina tekstylna na stronie zewnętrznej chroni powierzchnie narażone na zarysowania. Małe rozmiary i niewielka waga zapewniają dużą mobilność. Płynnie działający mechanizm obrotowy gwarantuje bezpieczne przechowywanie i łatwe wyjmowanie końcówek wymiennych klucza nasadowego Zyklop VDE.
Jest już dostępny jeszcze bardziej kompaktowy zestaw: Kraftform Kompakt VDE 17 extra slim 1. Ten zawiera m.in. szczypce wraz z ostrzami do kabli z precyzyjnymi krawędziami tnącymi (hartowanymi indukcyjnie) do kabli Cu i Al do 5 x 2,5 mm²/Ø 15 mm. Zastępują one do 6 pojedynczych narzędzi do instalacji elektrycznej: do cięcia, usuwania izolacji, chwytania, gięcia, gratowania i zagniatania – wszystko w jednym narzędziu.
Na koniec naszego przeglądu najnowszych propozycji odnotujmy debiut bardzo zaawansowanego technologicznie klucza pneumatycznego. Stosunek mocy do masy aż 673 Nm/kg, mocy kontrolowanej w pełnym zakresie dla instalacji pneumatycznej… Tak w największym skrócie przedstawia się najnowsza propozycja Chicago Pneumatic. Klucz pneumatyczny CP 7755 Air Flex Mini to 11 ustawień mocy i maksymalny moment obrotowy (na odkręcaniu) 1300 Nm.
– Zrozumieliśmy potrzeby, oczekiwania i problemy klientów, dlatego możemy zaoferować unikatowe rozwiązanie odpowiadające zarówno na zapotrzebowanie w dziedzinie zmiany opon, jak i ogólne oczekiwania w zakresie mechaniki – zachwala propozycję Daniel Sarnowski, business development manager Chicago PHU. – To narzędzie dla profesjonalistów, którzy szukają lepszej i dokładniejszej kontroli mocy. Wszystko po to, aby zaoferować możliwość ustawienia odpowiedniej mocy do rodzaju wykonywanych aplikacji lub aby dostosować narzędzie do możliwości instalacji pneumatycznej. Dla Chicago Pneumatic niezwykle ważny jest komfort codziennego użytkowaniu, biorąc pod uwagę wagę, rozmiar i trwałość, nowy CP755 spełnia te oczekiwania.
Seria CP7755 jest przeznaczona do ogólnych zastosowań w mechanice. Sprawdzi się w trakcie serwisowania zarówno motocykli, jak i ciężkich pojazdów ciężarowych. To solidne narzędzie z powodzeniem odkręci czy dokręci śruby w pojazdach budowlanych, górniczych, a nawet w sprzęcie wojskowym. Walory propozycji to podwójny mechanizm udarowy (1200 udarów na minutę) i system zmiany kierunku pracy wykonywany jedną ręką. Klucz pneumatyczny ma sprzęgło wykonane ze stopu magnezowego, a napęd kompozytowy, co pozwoliło zredukować jego masę do 1,93 kg. Największą zdobyczą propozycji jest wspomniana kontrola mocy. Na czas dokręcania śrub możemy wybrać 100% mocy (1080 Nm) lub któryś z dziewięciu zakresów (5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45%). Podczas odkręcania docenimy tryb pracy z mocą ledwie 5%, 50% czy 100% (1300 Nm).

Rafał Dobrowolski
Fot. materiały firm: Hazwerk Polska, KS Tools, SNA Europe Poland Sp. z o.o., Agentools Sp. z o.o. Sp. k.