Wprowadzenie na taśmy montażowe producentów pojazdów układów Common Rail potwierdziło po raz kolejny prawidłowość klasycznego modelu potrzeb rynkowych w sektorze motoryzacyjnym.
Z jednej strony oczekiwania użytkowników pojazdów pozostają związane ze zmniejszeniem zużycia paliwa, wzrostem mocy, równą i cichą pracą silnika, zwiększeniem komfortu użytkowania pojazdu (możliwe wyłącznie przy elektronicznym sterowaniu poszczególnymi układami w samochodzie). Z drugiej strony rosną wymagania ekologiczne do silników spalinowych, związane przede wszystkim z koniecznością zmniejszenia toksyczności spalin. Kluczowym elementem spełnienia tych wysokich wymagań pozostaje podwyższenie ciśnienia wtryskiwania paliwa do poszczególnych cylindrów silnika, co nie jest możliwe bez zastosowania paliwa wysokiej jakości.
Polskie realia paliwowe sprawiły, że prosty wyraz “Common Rail”, zamiast tego, żeby spowodować zwiększenie satysfakcji użytkowników nowych pojazdów, został ich “postrachem”. Koszty naprawy układów CR uszkodzonych przez paliwo niskiej jakości oraz paliwo w postaci odbarwionego oleju opałowego, przerosły najbujniejszą wyobraźnie posiadaczy aut. Wydawałoby się, iż wynikła sytuacja powinna być satysfakcjonującą dla serwisów samochodowych, ponieważ zwiększa się w serwisach ilości aut z układem CR. Tak by się stało, jeżeli udałoby się pominąć pewien “drobiazg” w postaci udzielonej przy naprawie gwarancji. Udzielonej zarówno na sprzedane części, jak i na wykonaną usługę.
Ten właśnie “drobiazg” w ostatnim czasie stał się jednym z podstawowych problemów serwisów samochodowych związanych z naprawą układów Common Rail.
Na temat paliwa proponowanego przez stacje paliw oraz niezależnych dostawców słychać w mediach od dawna. Temat jest dobrze znany, ale warto parę rzeczy przypomnieć. Użytkownik samochodu tankując swój pojazd na stacji paliw może wlać do zbiornika:
- olej napędowy spełniający wszystkie normy (prawidłowe paliwo);
- olej napędowy z zawartością wody i (lub) brudu przekraczającej dopuszczalne normy (brudne paliwo);
- olej napędowy z niską wartością właściwości smarnych (suche paliwo);
- olej opałowy (niewłaściwe paliwo);
- odbarwiony olej napędowy (niewłaściwe “agresywne” paliwo).
Każda inna wersja paliwa, za wyjątkiem pierwszej, wcześniej czy później powoduje usterkę w układzie zasilania silników wysokoprężnych (czy to w układach tradycyjnych, czy też Common Rail). W przypadku Common Rail następuje to jednak zdecydowanie szybciej.
Jak wiadomo, nieprawidłowa praca podzespołów CR (poza możliwymi wadami produkcyjnymi) związana jest z oddziaływaniem na nich paliwa niskiej jakości lub nieprawidłowego paliwa. Woda powoduje powstanie korozji na elementach. Suche paliwo – zatarcie elementów. Brud, olej opałowy i odbarwiony olej opałowy powodują utratę gładzi powierzchni elementów precyzyjnych, ich zaklinowanie lub utratę niezbędnej swobody ruchu.
Sprawdzenie prawidłowości warunków pracy podzespołów układu Common Rail (przeważnie dotyczących właściwości zasilającego paliwa) z wymaganiami producenta jest uzależnione od wpływu stosowanego na niego paliwa. W większości przypadków jest to sprawdzenie stanu elementów podzespołów i/ub wykonanie ekspertyzy paliwa. Często zdarzają się sytuacje, w których wpływ paliwa niskiej jakości lub niewłaściwego paliwa na elementy jest na tyle wyraźny, że potrzeba w ekspertyzie paliwa przestaje być konieczna. Takie sytuacje mają miejsce na przykład przy zasilaniu układu niewłaściwym “agresywnym” paliwem w postaci oleju opałowego odbarwionego kwasem solnym. Wykorzystanie takiego “paliwa” powoduje powstanie na podzespołach układu osadu w kolorze brązowym wyraźnie wskazującym na przyczynę usterki.
W okresie gwarancyjnym auta sprawdzenie prawidłowości warunków pracy podzespołów układu CR z wymaganiami producenta wykonywane jest wyłącznie przez autoryzowane serwisy producenta pojazdu wspólnie z autoryzowanym serwisem producenta podzespołu. W okresie gwarancyjnym podzespołu – wyłącznie autoryzowanym serwisem producenta podzespołu. Biorąc pod uwagę fakt, iż użytkownik pojazdu przeważnie nie wie, jakie paliwo tankuje z dystrybutora, oraz wysokie umiejętności sprzedawcy paliw w bronieniu swoich interesów, sprzedaż części i usług związanych z Common Rail powinna nosić cechy życzliwej współpracy pomiędzy serwisem samochodowym a klientem.
Rzetelne określenie przyczyn usterki i wyjaśnienie sytuacji dla klienta powinno w zasadzie spowodować zwrócenie klientowi szczególnej uwagi na miejsce tankowania oraz możliwe dodatkowe środki i czynności zabezpieczające.
Na dzień dzisiejszy serwis samochodowy może (poza zwróceniem uwagi klienta na formę i miejsce tankowania) zaproponować użytkownikowi samochodu z układem Common Rail, po zakończeniu okresu gwarancji pojazdu, kilka prostych, niemniej skutecznych, rozwiązań. Należą do nich:
- stosowanie wyłącznie oryginalnych filtrów paliwa (bez stosowania filtrów “porównywalnej jakości”);
- skrócenie okresu wymiany filtrów o 1/3 od przewidzianego książką serwisową pojazdu;
- zastosowanie dodatkowego dwu- lub pięciomikronowego filtra – separatora wody;
- serwisowanie samochodu w okresie gwarancji podzespołu wyłącznie w tym serwisie, w którym została wykonana usługa;
- stosowanie na bieżąco właściwego dodatku do paliwa.
Pierwsza propozycja związana jest z jednej strony z warunkami gwarancji na wymienione podzespoły, udzielanej przez niektórych producentów, z drugiej faktyczną różnicą w dokładności filtrowania pomiędzy oryginalnymi filtrami (filtry z oznakowaniem producenta pojazdu lub producenta układu CR) oraz filtrów “porównywalnej jakości. Koszty naprawy układów CR jednoznacznie wskazują, że oszczędzanie na filtrach w przypadku CR grozi bardzo bolesnymi konsekwencjami. Propozycja druga związana jest z faktycznym stanem rzeczy na rynku motoryzacyjnym, gdzie nawet jakościowo dobre paliwo jest dystrybuowane do klienta przez często zabrudzone zbiorniki paliwa. Prawidłowe filtrowanie paliwa przy jego wysokim stopniu zabrudzenia nie jest możliwe w całości przez zabrudzony filtr. Podciśnienie w układzie CR może spowodować w tych przypadkach naruszenie materiału elementu filtrującego i pozwolić, aby brud przedostał się do pozostałych podzespołów CR powodując ich uszkodzenie. Właściwe paliwo w postaci oleju napędowego spełniającego odpowiednie warunki nie zawiera wody. W związku z tym producenci układów CR zastosowali do filtrowania paliwa precyzyjne 2-5 mikronowe filtry, ale bez separatorów wody. Filtry-separatory występują zazwyczaj jako wyposażenie dodatkowe. Mogą być montowane (jeżeli jest to przewidziane) przez ASO producentów pojazdów w trybie przed sprzedażnym. W okresie pogwarancyjnym mogą być montowane przez każdy serwis samochodowy, w zależności od potrzeb klienta. Serwisowanie samochodu w okresie gwarancji podzespołu wyłącznie w tym serwisie, w którym została wykonana usługa nie jest wymogiem, lecz dobrym rozwiązaniem dla klienta, ponieważ w innym przypadku będzie on zmuszony do udowodnienia faktu prawidłowej eksploatacji oraz prawidłowego serwisowania pojazdu w okresie gwarancji podzespołu. Przeważnie jest to procedura uciążliwa, powodująca dużo niepotrzebnych sporów i wyjaśnień. Dotyczy to zarówno klienta, jak i serwisu, który jest w późniejszym okresie zmuszony do załatwienia spraw reklamacyjnych z dostawcą części zamiennych. Serwisowanie pojazdu w miejscu wymiany podzespołu w okresie gwarancyjnym jest dla klienta pewną gwarancją szybkiego i prawidłowego rozpatrzenia możliwych roszczeń.
Określenie “właściwy dodatek do oleju napędowego” mogłoby zostać tematem osobnego artykułu, ograniczymy się jednak do kilku prostych założeń. Doceniając wiedzę doświadczenie, własne zapotrzebowanie oraz akceptacje ze strony producentów pojazdów do właściwych dodatków odniesiemy każdy, spełniający następujące wymagania:
- wyprodukowany przez producenta układu zasilania silników wysokoprężnych, producenta paliwa, lub producenta pojazdu;
- zwiększający liczbę cetanową paliwa;
- zwiększający właściwości smarne paliwa;
- posiadający właściwości konserwacyjne i czyszczące;
- obniżający temperaturę płynności paliwa.
Takimi właściwościami cechuje się na przykład “Performance Formula” jednego z liderów w produkcji układów zasilania silników wysokoprężnych amerykańskiej firmy Stanadyne. Wieloletni rozwój produktu zaowocował wysokimi osiągami, które pozwoliły na bardzo skuteczne zastosowanie “Performance Formula” w układach Common Rail. Regularne stosowanie tego dodatku w układach CR pozwala na:
- przedłużenie okresu eksploatacji elementów układu CR do 25%;
- obniżenie sumarycznych kosztów eksploatacji do 16%;
- redukcji zużycia paliwa do 9,6%;
- zwiększeniu momentu obrotowego do 9,8%;
- zwiększeniu mocy silnika do 7.5%;
- ułatwienie startu zimnego silnika;
- podwyższeniem elastyczności pracy silnika (zarówno przy niskich temperaturach);
- rozwiązanie problemów kondensacyjnych paliwa.
Reasumując można jednoznacznie stwierdzić, że typowe problemy diesla związane z zastosowaniem do zasilania układu CR paliwowa niskiej jakości mogą być sukcesywnie rozwiązane “mechanicznie”, stosując odpowiednie systemy filtrowania paliwa (standardowe i rozszerzone) oraz “chemiczne”, używając właściwych dodatków do paliwa. Oczywiście nie dotyczy to tzw. “chrzczonego” paliwa, którego najlepiej nie używać!!!
Siergiej Jaroszenko
Komentarze (1)