Aby układ klimatyzacji działał optymalnie, czynnik chłodniczy, olej oraz precyzyjne mechanizmy wewnętrzne układu, muszą być czyste i pozbawione wilgoci. Tylko wówczas układ może utrzymywać odpowiednie parametry ciśnienia i temperatury. W nowoczesnych konstrukcjach układów klimatyzacji stosuje się liczne komponenty o małych przekrojach.

Większość współczesnych pojazdów wykorzystuje skraplacze „mikrokanałowe”, tj. takie, w których rurki są podzielone na wiele kanałów o bardzo małym przekroju – bardzo wydajne, ale wrażliwe na zanieczyszczenia.

Kolejnym przykładem są sprężarki układu klimatyzacji sterowane zewnętrznie, zawierające precyzyjny i bardzo czuły na zanieczyszczenia zawór ECV, sterowany elektrycznie, regulujący wydajność sprężarki. Elementy rozprężne układu, a zwłaszcza zawór rozprężny, to inny rodzaj komponentów, które łatwo mogą ulec zanieczyszczeniu, ograniczającemu ich prawidłowe działanie. Mogą one zostać zablokowane przez opiłki, drobiny zanieczyszczeń, a nawet przez niezgodny ze specyfikacją pojazdu olej sprężarkowy, o zbyt dużej lepkości. Każde ograniczenie lub zatrzymanie przepływu w układzie może mieć poważne skutki dla sprężarki. Ograniczony przepływ czynnika chłodniczego doprowadzi do zmniejszenia wydajności układu, spowoduje natychmiastowy wzrost ciśnienia, zaburzy smarowanie i chłodzenie sprężarki, a w konsekwencji doprowadzi do niezwykle niebezpiecznego dla oleju i sprężarki przegrzania. Należy również pamiętać, że potencjalne zanieczyszczenia w układzie oraz wilgoć mają wpływ na olej, pogarszając jego właściwości smarne, co może prowadzić do zatarcia sprężarki. Podobnie, jeżeli lepkość oleju zostanie zmieniona przez stosowane w nadmiernej ilości dodatki (np. zbyt dużą ilość kontrastu UV) - taki niewłaściwy stan oleju również może doprowadzić do nieodwracalnych awarii sprężarki.

Układ klimatyzacji należy przepłukać po stwierdzeniu, że jest on zablokowany, przestał działać lub jeżeli awarii uległ osuszacz. Układ należy obowiązkowo przepłukać przed zamontowaniem nowej sprężarki. Cząsteczki zwęglonego oleju, opiłki oraz inne zanieczyszczenia, które spowodowały awarię poprzedniej sprężarki, mogą szybko zniszczyć nową sprężarkę, jeżeli przed jej wymianą układ nie zostanie prawidłowo przepłukany. Warto podkreślić także inne znaczenie, jakie proces płukania ma dla „serca” układu - oprócz usunięcia zanieczyszczeń, jest to jedyny sposób na pozbycie się zalegającego starego oleju w układzie klimatyzacji.

ABC PŁUKANIA

Aby prawidłowo wykonać proces płukania, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Sprężarka układu klimatyzacji musi być odłączona. Prawdopodobnie trzeba będzie później wymienić sprężarkę na nową (gdy stara uległa awarii), ale nawet jeśli nie, to jej odłączenie lub obejście przed płukaniem jest niezbędne. Elementy rozprężne układu, takie jak zawór lub dysza rozprężna a także osuszacz lub zasobnik, również powinny zostać odłączone lub ominięte. Po płukaniu dysze rozprężne należy bezwzględnie wymienić na nowe lub jeżeli zastosowany jest zawór rozprężny, to należy go poddać czyszczeniu lub również wymienić na nowy. Po płukaniu należy także wymienić osuszacz lub wkład osuszacza. Skraplacze o przepływie równoległym, zbudowane z rurek z mikrokanałami a także parowniki trudno jest skutecznie przepłukać, dlatego — jeśli duże zanieczyszczenia doprowadziły do uszkodzenia układu lub jeśli doszło do zatarcia sprężarki — powinny one zostać wymienione na nowe lub przepłukane „wstecznym” strumieniem. Jeśli chodzi o metody płukania, kilka z nich warto rozważyć i są one stosunkowo łatwe. Wszystko zależy od wyposażenia serwisu i ewentualnego dostępu do dodatkowych narzędzi. Ogólnie rzecz biorąc, płukanie musi być skuteczne i nie powinno szkodzić układowi, co może się stać w przypadku wybrania niewłaściwych metod.

Pamiętaj! W przypadku każdej z metod, pozostałości środka czyszczącego należy dokładnie usunąć po płukaniu, a układ klimatyzacji musi zawsze zostać dokładnie osuszony, najlepiej przy użyciu azotu i długotrwałego działania próżni – minimum 40 minut (zalecane). Po prawidłowym przepłukaniu układu klimatyzacji i wymianie wszystkich niezbędnych komponentów można przystąpić do napełnienia układu zgodnie z zalecanym rodzajem i ilością czynnika chłodniczego oraz oleju. Należy pamiętać, że płukanie to nie jest niepotrzebny wydatek, może ono bowiem uchronić przed powtórną awarią układu po zainstalowaniu nowej sprężarki. Najnowsze rozwiązania konstrukcyjne wszelkich skraplaczy klimatyzacji samochodowej opierają się na wyjątkowo wąskich przekrojach mikrorurek (nawet poniżej 1 milimetra kwadratowego). Konstrukcja taka zapewnia doskonałą wymianę ciepła, ale jest również bardzo podatna na zanieczyszczenia.

Nadmierne zanieczyszczenie i ciemny olej widoczne na złączach osuszacza. Układ traci wydajność z powodu tak poważnego zanieczyszczenia i musi zostać przepłukany a osuszacz wymieniony.

Galaretowata lub skrystalizowana, lepka substancja po stronie tłocznej sprężarki. To poważne zanieczyszczenie spowodowane jest przez reakcję chemiczną wody (wilgoci) i dodatków tj. jak środki uszczelniające.

Jedynym sposobem usunięcia zanieczyszczenia jest płukanie układu.

Kontrola przy użyciu wziernika, czyli narzędzia do obserwacji i wykrywania ewentualnych zanieczyszczeń w układzie. To niedrogie i użyteczne narzędzie jest zalecane do przeprowadzania skutecznej diagnostyki zanieczyszczeń układu w różnych sytuacjach: przed, w trakcie i po płukaniu.

3 zalecane metody płukania

1: płukanie z wykorzystaniem specjalnego detergentu

Metoda ta polega na wprowadzeniu do układu klimatyzacji detergentu, bezpośrednio ze zbiornika ciśnieniowego lub płukania z wykorzystaniem specjalnej maszyny. W ramach tej metody rozpuszczone zostają wszelkiego rodzaju cząsteczki, osad, uporczywe zabrudzenia oraz pozostałości w układzie.

WSKAZÓWKA: w tej metodzie można wykorzystać azot pod wysokim ciśnieniem w celu „przepchnięcia” środka płuczącego. Najlepiej, gdyby poszczególne części układu były płukane osobno. Metoda ta jest bardzo skuteczna w walce z uporczywymi zabrudzeniami, a azot jest nie tylko niezwykle skuteczny przy usuwaniu wilgoci, lecz także ułatwia działanie środka płuczącego.

2: płukanie z wykorzystaniem czynnika chłodniczego i stacji do napełniania układu

Metoda polega na „przepuszczaniu” czynnika chłodniczego R134a/R1234yf przez układ za pomocą stacji klimatyzacji. Stacja ta musi dysponować funkcją płukania, specjalnie opracowanymi filtrami oraz pojemnikiem na zanieczyszczenia. W ramach tej metody płukania skutecznie usuwane są luźne cząsteczki, lecz nie jest ona zbyt skuteczna przy płukaniu osadów stałych i zabrudzeń.

3: płukanie z wykorzystaniem czynnika chłodniczego bezpośrednio z butli

Jako środek płuczący wykorzystuje się czynnik chłodniczy R134a/R1234yf. Czynnik chłodniczy krąży w układzie dzięki ciśnieniu wytworzonemu w podgrzanej butli. Należy przygotować dodatkową butlę na zanieczyszczony gaz, zestaw adapterów i węże, co pozwoli zapewnić prawidłowe i szczelne podłączenie układu w ramach tej procedury. Ta metoda płukania nie wymaga żadnych dodatkowych środków ani maszyny. Metoda ta usuwa luźne cząsteczki, ale nie jest zbyt skuteczna przy płukaniu osadów i zabrudzeń.

Płukanie układu w pojazdach hybrydowych i elektrycznych

Wiele układów HVAC w nowych pojazdach elektrycznych jest opartych na pompach ciepła, wyposażonych w zawory i przełączniki kierunku przepływu. Aby zwolnić zawory sterujące przepływem, w celu przepłukania tych układów, wymagana jest specjalna komenda OBD, co umożliwia swobodny przepływ środka płuczącego przez elementy układu. Zaleca się jednak odłączenie poszczególnych podzespołów i ich oddzielne przepłukiwanie, w przeciwnym razie płukanie może okazać się nieskuteczne. Niektórych zaworów nie można przepłukać - należy je wymienić.

Aby znaleźć więcej pomocnych materiałów technicznych, zapraszamy do odwiedzenia Portalu Ekspertów Nissens: www.nissens.com/eksperci.