Współczesne jednoślady zasilane są w większości instalacjami wtryskowymi, ale w użytkowaniu znajduje się jeszcze duża grupa motocykli i skuterów wyposażonych w gaźniki. Sezonowość użytkowania jednośladów sprawia, że każdej wiosny, po postoju zimowym, ich właściciele zadają sobie pytanie, czy trzeba czyścić i regulować gaźnik?

Wszystko zależy od intensywności użytkowania i warunków zimowego przechowywania pojazdu. Powszechnie wiadomo, że zanieczyszczenia znajdujące się w paliwie osadzają się na dnie komory pływakowej gaźnika. Jeżeli zatem w sezonie letnim przejechaliśmy motocyklem 500 km, to w gaźniku odłożyło się niewiele zanieczyszczeń. Jeżeli po zimowym postoju motocykl ten łatwo dał się uruchomić i pracuje poprawnie, to czyszczenie gaźnika możemy odłożyć.

Motocykl, który w sezonie przejechał kilka lub kilkanaście tysięcy kilometrów, ma na pewno sporo zanieczyszczeń w komorze pływakowej gaźnika. Jeżeli taki motocykl był przechowywany zimą w ogrzewanym garażu i całe paliwo odparowało z komory pływakowej i wytworzyły się tam tlenki metalu, to najlepiej zaniechać prób wiosennego rozruchu i najpierw gruntownie oczyścić gaźnik. Próba uruchomienia motocykla z tak zanieczyszczonym gaźnikiem może spowodować zatkanie dysz i kanalików gaźnika, a jazda z nieprawidłowo działającym gaźnikiem może się skończyć uszkodzeniem silnika.

Należy wyjaśnić, że większość nowoczesnych gaźników motocyklowych wyposażono w układ pozwalający na przepłukiwanie komory pływakowej świeżym paliwem ze zbiornika. W dnie komory pływakowej znajduje się kanał odpływowy, zamykany śrubą. Ustawienie kranika w pozycji PRI (swobodnego wypływu paliwa pod wpływem siły ciążenia) i odkręcenie śruby zamykającej kanał odpływowy powoduje przepłukanie komory pływakowej czystą benzyną ze zbiornika bez konieczności wymontowania i rozbiórki gaźnika. Oczywiście na końcówkę kanału odpływowego należy zamontować rurkę, której końcówka musi być umieszczona w zbiorniczku, do którego będzie chwytane wypływające paliwo. Taki sposób przepłukiwania komory pływakowej nie może zastąpić rzetelnego czyszczenia gaźnika. Może jednak pomóc w doraźnym usunięciu awarii gaźnika w drodze.

Prawidłowo przeprowadzone czynności serwisowo-obsługowe gaźnika należy zawsze rozpocząć od usunięcia zanieczyszczeń, czyli zdemontowania gaźnika, wymycia i przedmuchania sprężonym powietrzem i oczyszczenia dysz i kanalików. Następnie należy sprawdzić stan elementów gaźnika, zwracając szczególną uwagę na sprawne działanie zaworka iglicowego, stan uszczelek, membran i zużycie przepustnic. Oczyszczony i częściowo zmontowany gaźnik jest gotowy do ustawienia poziomu paliwa (lub poziomu pływaka w stosunku do obudowy gaźnika). Poziom paliwa to najważniejszy parametr regulacyjny, który ma wpływ na pracę gaźnika w całym zakresie obrotów. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że całkowicie bezcelowe jest dokonywanie jakichkolwiek regulacji na gaźniku brudnym i z niewyregulowanym poziomem paliwa.

W zależności od stopnia komplikacji gaźniki motocyklowe, oprócz układu głównego, składającego się z dyszy głównej paliwowej, układu napowietrzającego i rozpylacza z iglicą, mogą posiadać układ wolnych obrotów, układ rozruchowy, jeden lub więcej układów obejściowych, układ podciśnieniowy, pompkę przyspieszenia itp. Należy po kolei odpowiednio wyregulować wszystkie te układy, zwracając szczególną uwagę na zainstalowanie dysz o odpowiedniej przepustowości. Ostateczna regulacja może zostać wykonana po przeprowadzeniu jazdy próbnej, gdyż żądane zachowanie się motocykla na różnych torach może być uzyskiwane przez drobne zmiany w ustawieniach gaźnika.
Niekiedy bywa, że po przeprowadzeniu czyszczenia i regulacji jazda próbna wykazuje nieprawidłową reakcję motocykla w jakimś zakresie obrotów wału korbowego. Zanim ponownie rozmontujemy gaźnik, aby na chybił trafił poszukiwać usterki, trzeba przypomnieć sobie, że:
- poziom paliwa odpowiada za pracę silnika w pełnym zakresie obrotów,
- wielkość dyszy wolnych obrotów i ustawienie układu wolnych obrotów odpowiada tylko za pracę silnika w zakresie niskich i podwyższonych niskich obrotów,
- ustawienie układu rozruchowego i dysza układu rozruchowego odpowiada za pracę silnika tylko wtedy, gdy układ ten jest włączony,
- dysza główna odpowiada za pracę silnika tylko w zakresie obrotów średnich i wysokich,
- iglica odpowiada za pracę silnika w zakresie obrotów średnich i podwyższonych średnich,
- dysza układu obejściowego i regulacja układu obejściowego odpowiada za pracę silnika przy przyspieszaniu z obrotów wolnych do średnich,
- pompka przyspieszenia odpowiada za pracę silnika przy gwałtownym dodawaniu gazu.

To są tylko ogólne wytyczne, ale mogą okazać się pomocne, jeżeli chcemy zorientować się, co właściwie działa nieprawidłowo w gaźniku badanego motocykla. Jeżeli jednak mimo ponownych regulacji nie można uzyskać poprawnej pracy silnika lub po niewielkim przebiegu gaźnik rozregulowuje się, to prawdopodobnie w kanalikach korpusu gaźnika pozostały nieusunięte zanieczyszczenia, które, przemieszczając się, wpływają na zmianę składu mieszanki paliwowo-powietrznej. Wówczas nie ma innej rady, jak ponownie wymontować, oczyścić i wyregulować gaźnik. Usuwanie uporczywych zanieczyszczeń z trudno dostępnych miejsc gaźnika można przeprowadzić przy użyciu myjki ultradźwiękowej, sprężonego powietrza lub przepłukiwania paliwem pod ciśnieniem. Jeżeli wszystkie te sposoby zawiodą, pozostaje mechaniczne przeczyszczanie kanalików za pomocą specjalnych frezów.

Rafał Dmowski