Konstrukcja i zasada działania pojazdu samochodowego wymaga stosowania w nim źródła zmagazynowanej energii elektrycznej. Niezbędna jest ona każdorazowo przy uruchamianiu silnika do zasilania układu zapłonowego oraz napędu rozrusznika wprawiającego w ruch układ korbowy silnika.

Odpowiedni zapas energii elektrycznej musi być zmagazynowany również ze względu na ewentualną konieczność czasowego zasilania odbiorników energii elektrycznej w sytuacji, gdy silnik nie jest uruchomiony. Zasilania wymagają światła postojowe, ogrzewanie szyb, lusterek, siedzeń i znaczna liczba urządzeń audiowizualnych, a przede wszystkim system alarmowy. Stałego podtrzymania energii elektrycznej wymaga również pamięć sterownika systemów elektronicznych.
Urządzeniem gwarantującym zmagazynowanie niezbędnej ilości energii elektrycznej potrzebnej do funkcjonowania powyższych układów elektrycznych w pojeździe jest akumulator, który dostarcza energię elektryczną w postaci prądu stałego w czasie postoju lub uruchamiania silnika oraz jest ładowany w sposób ciągły w trakcie pracy silnika dzięki zastosowaniu alternatora.
Ładowanie akumulatora jest konieczne ze względu na fakt, że jest on rozładowywany każdorazowo przy uruchamianiu silnika i zasilaniu odbiorników przy unieruchomionym silniku. Zasada działania akumulatora oparta jest na zamianie dostarczonej do niego energii elektrycznej na energię chemiczną, zmagazynowaniu jej i oddawaniu ponownie w postaci prądu elektrycznego.
Akumulator jest ogniwem elektrycznym, czyli urządzeniem, w którym zachodzą reakcje chemiczne polegające na przepływie prądu elektrycznego na skutek ruchu elektronów. Procesy zachodzące w akumulatorze są odwracalne okresowo, co oznacza, że przy odpowiedniej sprawności technicznej akumulatora, dzięki zasilaniu z zewnętrznego źródła prądu elektrycznego (alternatora przy uruchomionym silniku lub prostownika w trakcie doładowywania), można uzyskać odwrócenie kierunku przebiegu zachodzących w nim reakcji chemicznych, czyli doprowadzić do ponownego zgromadzenia w nim wystarczającego do dalszego funkcjonowania ładunku energii elektrycznej.

Wymagania konstrukcyjne stawiane współcześnie produkowanym i eksploatowanym akumulatorom samochodowym wymuszają zapewnienie:
- znacznej pojemności,
- wydłużonego okresu eksploatacji,
- odporności mechanicznej,
- braku obsługi,
- wysokiej wydajności w przeliczeniu na jednostkę masy lub objętości,
- niewielkiego stopnia samowyładowania,
- stabilności pracy w szerokim przedziale temperatur.


Tester akumulatora LAUNCH BST-12.

Ze względu na różnorodność dostępnych na rynku akumulatorów dobór nowego akumulatora do konkretnego pojazdu musi być zgodny z:
- gabarytami,
- parametrami technicznymi,
- sposobem mocowania,
- rodzajem końcówek biegunowych i ich polaryzacją.

Do najważniejszych parametrów technicznych akumulatorów samochodowych zaliczyć trzeba:
- minimalne napięcie pracy – czyli wartość napięcia między biegunami, do której może być rozładowany w normalnych warunkach pracy bez ryzyka jego uszkodzenia; dla akumulatorów 12 V wartość minimalnego napięcia pracy wynosi 10,5 V;
- prąd znamionowy – wartość prądu, jaką można pobrać z akumulatora całkowicie sprawnego i naładowanego w czasie 20 godzin do chwili osiągnięcia przez akumulator stanu normalnego wyładowania;
- pojemność znamionowa – ilość ładunku elektrycznego określana w Ah, jaką może oddać w pełni sprawny akumulator do osiągnięcia stanu normalnego wyładowania w czasie 20 godzin w temperaturze 25oC;
- prąd ładowania – wartość prądu przepływającego przez akumulator w czasie ładowania.

W związku z zachodzącymi w akumulatorze reakcjami chemicznymi w trakcie eksploatacji samochodu staje się on z upływem czasu coraz mniej przydatny jako źródło zasilania pojazdu. Przy prawidłowej, zgodnej z zaleceniami producenta eksploatacji akumulatora przewidywany okres jego trwałości i przydatności do normalnego użycia określany jest na 4-5 lat, co odpowiada ilości 4 do 8 tysięcy uruchomień silnika. Wydajność akumulatora zależna jest od jego konstrukcji, powierzchni elektrod, stopnia ich zużycia, poziomu i temperatury elektrolitu oraz wartości natężenia pobieranego prądu.
Niesprawność akumulatora i problemy techniczne przy jego obsłudze mogą być spowodowane niżej wymienionymi czynnikami.
- Wada fabryczna – wynikająca z przerwy lub zwarcia wewnętrznego. Występowanie napięcia przy otwartym obwodzie na zaciskach akumulatora przy jednoczesnym braku napięcia w czasie próby rozruchowej (przy dużym prądzie) świadczy o przerwie w połączeniach wewnętrznych akumulatora. Z kolei obniżone napięcie na zaciskach i znacznie ograniczony i niestabilny prąd rozruchowy są efektem zwarcia wewnętrznego akumulatora.
- Wyeksploatowanie – w trakcie pracy, którego efektem są znacznie gorsze od nominalnych parametry (pojemność i prąd rozruchu). Pogorszenie ich wynika z naturalnego procesu wypadania mas czynnych z płyt ogniw w trakcie eksploatacji.
- Wadliwa eksploatacja – będąca najczęstszą przyczyną niesprawności akumulatora, spowodowana zwykle obciążeniem akumulatora zbyt dużymi prądami, eksploatacją akumulatora przy zbyt niskim poziomie naładowania lub przeładowaniem akumulatora.