– dłuższe życie alternatora i sprężarki klimatyzacji. Takie rozwiązanie stało się już standardem we współczesnych samochodach, ale pracownicy warsztatów często nadal nie dostrzegają przewagi zastosowania zintegrowanego tłumika drgań. Z pewnością nie w sytuacji, gdy takie koło ulegnie uszkodzeniu i mechanicy zrzucają winę na niską jakość produktu, podczas gdy tradycyjne koła pasowe były praktycznie wieczne.

Zanim omówimy czynniki, które mogą skrócić żywotność wysokiej jakości koła pasowego z tłumikiem drgań wyprodukowanego przez pierwszomontażowego dostawcę producenta auta, warto wyjaśnić powody, dla których zaczęto stosować takie rozwiązanie. Każdy spalinowy silnik tłokowy charakteryzuje się niejednostajnością prędkości obrotowej. Ta niejednostajność powoduje powstanie w wale korbowym drgań skrętnych. Z jednej strony są one przenoszone na elementy układu napędowego, a z drugiej na paskowy napęd układów pomocniczych. Od strony napędu drgania są tłumione przez koło zamachowe (dziś często dwumasowe), sprzęgło i przeguby napędowe. Natomiast z drugiej strony koło pasowe przenosi je na pasek i napędzane przez niego podzespoły. W starszych samochodach układ napędu dodatkowego nie był zbytnio rozbudowany. Pasek klinowy napędzał alternator, pompę cieczy i czasami pompę wspomagania kierownicy.
Stosunkowo krótki pasek klinowy i mała bezwładność napędzanych przez niego podzespołów powodowały, że całość nie miała dużej podatności na drgania. Sytuacja zmieniła się, gdy układy zostały rozbudowane, a do ich napędu zaczęto stosować paski wielorowkowe. Paski takie, w porównaniu z klinowymi, mają większą trwałość i mogą przenosić większe momenty, jednak ich niewielki przekrój poprzeczny skutkuje większą podatnością na drgania poprzeczne. Z racji wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną wzrosły moce alternatorów, skutkiem czego było zwiększenie bezwładności ich wirników. W układzie napędu dodatkowego pojawiły się też dodatkowe elementy w postaci sprężarek klimatyzacji. Wszystko to powoduje większą podatność układu na drgania.
Innym czynnikiem powodującym powstawanie większych drgań wału korbowego jest tendencja do zmniejszania prędkości obrotowej biegu jałowego. Producenci starają się w ten sposób spełnić coraz bardziej rygorystyczne normy ograniczające emisję dwutlenku węgla. Wszystkie wymienione wyżej czynniki wymuszają na producentach konieczność starannego zaprojektowania układu napędu dodatkowego, szczególnie pod kątem odporności na drgania. Należy pamiętać, że układ taki stanowi w pewnym sensie całość i niewielka niesprawność jednego elementu może spowodować szybkie zużycie innych współpracujących z nim podzespołów.

Przykładem silnika z takim rozwiązaniem jest jednostka napędowa 2.0 TDCi w samochodach marki Ford, w której zastosowano koło pasowe z tłumikiem drgań skrętnych firmy SNR o symbolu DPF352.00. Układ napędu dodatkowego w tym silniku składa się z:
- koła wału korbowego z tłumikiem drgań,
- koła napędzającego alternatory,
- napinacza,
- dwóch rolek prowadzących,
- koła napędzającego sprężarkę,
- paska wieloklinowego.

W kołach pasowych z tłumikiem drgań, między częścią przykręcaną do wału a częścią współpracującą z paskiem, znajduje się element elastyczny, który może ulec uszkodzeniu. Początkowo są to najczęściej niewielkie pęknięcia, które z biegiem czasu mogą doprowadzić do odpadnięcia zewnętrznej części koła.
Element sprężysty w kole pasowym może też ulec uszkodzeniu w wyniku kontaktu z olejem wyciekającym z niesprawnego uszczelniacza wału korbowego. Uszkodzone koło należy oczywiście wymienić na nowe. Przy okazji należy wykonać staranny przegląd pozostałych współpracujących z nim elementów.
W szczególności zwracamy uwagę na stan paska wieloklinowego napinacza, rolek prowadzących i koła napędzającego alternator. Napinacz paska także wyposażony jest w element tłumiący drgania i nawet jeśli pozornie wygląda na sprawny, to może nie do końca spełniać swoją rolę.

Bardzo ważnym elementem układu jest także zestaw montażowy elastycznego koła pasowego.
Podczas montażu momenty dokręcania są bardzo duże, dlatego też śruby narażone są na znaczne obciążenia, co sprawia, że pracują na granicy swej wytrzymałości. W związku z tym firma NTN-SNR przygotowała szeroką gamę zestawów kół pasowych wraz z elementami montażowymi (ozn. K1).
Za każdym razem, kiedy konieczne jest odkręcenie koła pasowego, bezwzględnie należy zastosować nowy komplet śrub zapewniający jego prawidłowy montaż. Wspomnieliśmy też o kole napędzającym alternator. Wyposażone jest ono w sprzęgiełko jednokierunkowe. Zadaniem takiego sprzęgiełka jest niwelowanie drgań i nadmiernych obciążeń paska napędowego. Najczęściej uszkadza się ono w ten sposób, że następuje jego zablokowanie i koło pasowe alternatora staje się „sztywne”. Alternator jest dalej napędzany, jednak pozostawienie takiego uszkodzonego elementu skutkuje powstawaniem drgań paska i szybkim uszkodzeniem koła pasowego lub napinacza.
Analizując przyczyny uszkodzeń koła pasowego, nie należy też zapominać o drugiej stronie wału korbowego. Zużyte dwumasowe koło zamachowe może być powodem powstawania niekontrolowanych wibracji i tym samym przyczynić się do skrócenia żywotności koła pasowego lub innych elementów napędu dodatkowego.
Jeśli dokonujemy wymiany koła pasowego w samochodzie o znacznym przebiegu, to zalecanym rozwiązaniem jest wymiana na nowe wszystkich elementów w układzie napędu dodatkowego. Firma NTN-SNR ma w swojej ofercie szeroką gamę kół pasowych, napinaczy, rolek prowadzących i sprzęgiełek alternatora. Zamontowanie nowych, pochodzących od sprawdzonego producenta elementów zapewni długotrwałą pracę układu.