Przyzwyczailiśmy się, że otaczają nas przedmioty i rzeczy w tych samych kolorach. Rzadko zastanawiamy się, jak to się dzieje, że produkty wytworzone w różnych miejscach za pomocą różnych technik zachowują ten sam wygląd. W danej branży istnieją bardziej lub mniej popularne wzorniki kolorów, ale na pewno większość z nas – niezależnie od branży – zna ten jeden – RAL. Ciekawe jest, jak szerokie zastosowanie znalazł ten akurat standard kolorów. 

Skąd ten RAL? 
Obecnie stosowany skrót RAL wywodzi się od niemieckiej nazwy instytutu Reichs-Ausschuss für Lieferbedingungen, który został założony w kwietniu 1925 roku. Wtedy powstały pierwsze karty do wzornika RAL, które stały się podstawą „języka kolorów” wykorzystywanego w przemyśle. Dzięki ustandaryzowaniu są one zrozumiałe i popularne na całym świecie. Ten system polega na oznaczeniu barwy poprzez porównanie z wzorcem. 
Za produkcję wzorników przez dziesięciolecia odpowiadała jedna firma. Ponieważ były one malowane ręcznie, pomijano możliwe błędy związane z różnymi dostawcami i metodami natrysku. Obecnie dzięki rozwojowi metod druku cyfrowego są już wzorniki RAL tak wydrukowane. Powstanie standardów podstawowych kolorów przemysłowych było rewolucją, od tego momentu definiowano kolory stosowane w produkcji na podstawie porównywania próbek farby otrzymywanej od producenta. 

Zwarty i ograniczony 
Na początku paleta RAL zawierała 40 kolorów, obecnie ta baza rozszerzyła się do 213. Aby ułatwić przeszukiwanie kolorów, wzornik Classic podzielono na kolekcje odcieni matowych (końcówka – HR) i błyszczących (z dodaną końcówką – GL). Kolory o wysokim połysku zostały dodane do wzornika RAL znacznie później niż matowe – dopiero w 1986 roku. Uporządkowano je dzięki przypisaniu im 4-cyfrowego numeru identyfikacyjnego ze skrótem RAL na początku (np. RAL 5015). Pierwsza cyfra charakteryzuje grupę odcieni i jest to tzw. numer kodu systemowego. 

Początkowa cyfra odpowiada danym grupom kolorów: 
1  - żółte, 
2  - pomarańczowe, 
3  - czerwone, 
4  - fioletowe, 
5  - niebieskie, 
6  - zielone, 
7  - szare, 
8  - brązowe, 
9  - białe i czarne. 

Pozostałe numery dobierane są sekwencyjnie. Każdy odcień ma swoją nazwę pomocniczą, która wraz z czterocyfrowym symbolem pozwala na jednoznaczną identyfikację koloru. 

Od artysty do żołnierza 
Trzeba wspomnieć o rozszerzeniu podstawowego wzornika RAL, którym jest system RAL Design. Został on stworzony na potrzeby bardzo dokładnego oznaczenia kolorów wykorzystywanych przez architektów, projektantów i agencje reklamowe na całym świecie. Zadebiutował on na rynku w 1993 roku i ma w swoim zbiorze 1625 kolorów. Szybko stał się niezbędny dla wielu użytkowników na całym świecie. Spowodowane było to potrzebami kreatywnej kolorystyki, która wymaga mnóstwa odcieni. 
Tutaj miejsce w palecie uzależnione jest od odcienia, jasności i nasycenia. Kolor składa się z napisu RAL i siedmiu cyfr, np.: RAL 250 80 15, gdzie 250 to odcień (Hue), 80 – jasność (Lightness), a 15 – nasycenie (Chroma). Istnieją też inne odmiany wzorników RAL, które są dedykowane konkretnemu przemysłowi, takim najbardziej znanym przykładem jest paleta RAL F9 – kolory wojskowe. Dopiero w latach 70., aby poprawić kamuflaż, opracowano inne odcienie, lepiej spełniające swoją funkcję. Nacisk położono na to, aby były one niewidoczne dla ludzkiego oka. Zestaw kolorystyczny RAL F9, opracowany w 1984 roku, obowiązuje dziś powszechnie dla pojazdów i sprzętów wojskowych. 

Szerokie zastosowanie 
Wiemy już trochę o historii i sposobach tworzenia wzorników RAL. Jak branże z tak wielu dziedzin mogą się przenikać w kwestii kolorów? Odpowiedzią są moda i koszty uzyskania podstawowych barw. Dajmy trochę swobody swojej wyobraźni i pomyślmy o samochodzie, który jest klasykiem w idealnym dla nas kolorze czekającym przed bramą garażową. Będzie to na pewno nietuzinkowe i godne zapamiętania przez wszystkich sąsiadów. Może to brzmieć abstrakcyjnie, ale takie kompozycje już powstają. Kolory RAL można spotkać nie tylko na sprzęcie AGD, ale także na meblach czy wykończeniu domów. W lakiernictwie na co dzień wykorzystywane są wzorniki podstawowe, ponieważ dzięki nim możemy łatwo dorobić kolory czy to w systemie akrylowym, czy konwencjonalnym rozcieńczalnikowym. Dzięki odpowiedniemu ułożeniu tonerów w mieszalnikach, np. Acryl lub Kar-Bon marki Profix, możemy szybko, według receptury uzyskać dowolny kolor należący do palety RAL. 
W erze wszechobecnej cyfryzacji nawet kolor jest oznaczony w indywidualny sposób i tak możemy dokonać odczytania koloru RAL na swoim komputerze. Oczywiście ta metoda jest obarczona marginesem błędu, ponieważ zależy ono od rozdzielczości monitora. Dlatego zalecane jest używanie wzorników w wersji papierowej. 

Anna Nowicka 
młodszy specjalista ds. badań i rozwoju, Multichem