Ochrona obejmuje wszystkie rodzaje umowy o pracę. Występuje ona również wtedy, gdy pracodawca wypowiedział pracownikowi umowę, a w okresie wypowiedzenia dostarczono mu kartę powołania do służby. W takim przypadku wypowiedzenie jest bezskuteczne, a rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić jedynie na wyraźne żądanie pracownika.

Powołanie do wojska a rozwiązanie umowy o pracę
Od tej zasady istnieją pewne wyjątki. Ochrona nie dotyczy pracownika w sytuacji ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy, zwolnienia w trybie dyscyplinarnym oraz powołania do jednodniowych ćwiczeń w ramach czynnej służby wojskowej.

Umowa na okres próbny a powołanie do wojska
Pracownikowi, który dostał powołanie do wojska, a jest zatrudniony na okres próbny, umowa zmienia się automatycznie na umowę na czas nieokreślony, jeżeli okres próbny kończy się po powołaniu do służby wojskowej. Z kolei umowa o pracę na czas określony ulega rozwiązaniu po upływie wskazanego w niej czasu – zasada ta nie dotyczy tej umowy oraz przypadku powołania do jednodniowych ćwiczeń w ramach czynnej służby.

Odprawa dla pracownika powołanego do wojska
Pracownikowi powołanemu do wojska w ramach zasadniczej lub okresowej służby wojskowej przysługuje odprawa w wysokości 2-tygodniowego wynagrodzenia obliczanego jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Co ważne, nie należy się ona w przypadku kolejnego powołania do tej samej służby.

Pracownik powołany do wojska – dni wolne od pracy
Pracownik, który został powołany do wojska, może złożyć pracodawcy wniosek o dni wolne w wymiarze:

• 2 dni – pracownik powołany do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej,
• 1 dnia – pracownik wezwany na ćwiczenia wojskowe trwające dłużej niż 30 dni.

Urlop bezpłatny dla pracownika powołanego do wojska
Pracownik powołany do wojska ma prawo do skorzystania z urlopu bezpłatnego na czas trwania ćwiczeń lub służby, a pracodawca nie może mu go odmówić. Urlop bezpłatny nie dotyczy ćwiczeń trwających do 24 godzin, odbywanych w czasie wolnym od pracy.

Wynagrodzenie a powołanie do wojska
Pracodawca nie ma obowiązku wypłaty pracownikowi wynagrodzenia za czas ćwiczeń i urlop bezpłatny – to od niego zależy, czy pokryje te koszty. Pracownik powołany do służby wojskowej za każdy dzień otrzymuje uposażenie, którego wysokość zależy od stopnia wojskowego. Jeśli kwota ta będzie niższa niż niewypłacone wynagrodzenie, pracownik może ubiegać się o rekompensatę z wojska. W tym celu należy dostarczyć do wojska zaświadczenie o zarobkach i w ciągu 3 miesięcy od zakończenia ćwiczeń wysłać wniosek do urzędu samorządu terytorialnego właściwego dla miejsca zamieszkania.

Powrót do pracy po służbie wojskowej
Po zakończeniu służby wojskowej pracownik może domagać się od pracodawcy zatrudnienia go na poprzednio zajmowanym stanowisku albo na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju wykonywanej pracy i wynagrodzenia. Powinien zgłosić się do pracodawcy w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby – po tym czasie stosunek pracy wygasa, chyba że niestawiennictwo pracownika nastąpiło ze względu na niezależne od niego okoliczności.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.2021.1728 t. j.).
2. Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2020.1320 t.j.).

mgr Robert Gorczyca
ekspert prawa pracy
prawnik, specjalista ds. BHP
inspektor ochrony przeciwpożarowej