Firma Standard Instruments, specjalizująca się w produkcji pirometrów i multimetrów cyfrowych, produkuje też mierniki cęgowe. Ze stale poszerzanej oferty na rynku polskim dostępne są trzy mierniki należące do serii ST-9700. Zarówno funkcje, jak i zakresy pomiaru tych przyrządów dobrano specjalnie pod względem zastosowań samochodowych. Dystrybuuje je firma Labimed Electronics.

Wszystkie multimetry serii ST-9700 charakteryzują się wąską, wydłużoną obudową, pozwalającą na dotarcie bez przeszkód do zwykle trudno dostępnych przewodów z mierzonym prądem. Wielkość cęgów zależy do maksymalnej wartości tego parametru. Duży wyświetlacz umieszczony wzdłuż dłuższego boku obudowy przyrządu usprawnia odczytywanie wyników pomiarów. Poszczególne funkcje włącza użytkownik, tj. ręcznie przełącznikiem obrotowym, służącym również do wyboru podzakresów prądowych. Podzakresy pomiarowe innych funkcji wybiera przyrząd automatycznie.

Pomiar prądu stałego
Podstawową, wspólną cechą przyrządów tej serii jest pomiar prądu stałego i przemiennego dokonywany nieinwazyjnie, tj. wymagający do tego założenia cęgów na przewód prądem, który mamy zmierzyć. Od maksymalnej wartości mierzonego prądu zależy wielkość cęgów (średnica wewnętrzna), a także i cena multimetru. Mierniki wybrane z oferty Standard Instruments wyróżniają się zakresem szczególnie przydatnym w diagnostyce samochodowej. Umożliwiające pomiar do 200 A multimetry ST-9701-200V (rys. 1) i ST-9704 (rys. 2) mają niewielkie cęgi o wewnętrznej średnicy równej 23 mm, a multimetr ST-9702 (rys. 3) mierzący prąd do 400 A – nieco większe równe ok. 30 mm. Im większa średnica wewnętrzna cęgów, tym mogą one objąć grubszy przewód z mierzonym prądem. Funkcja pomiaru prądu stałego charakteryzuje multimetry cęgowe wyższej klasy, stąd też są one zwykle droższe od mierzących tylko prądy przemienne. Czujnikiem prądu w takich przyrządach jest drogi element hallotronowy.
Jeszcze większe wymagania są stawiane multimetrom przeznaczonym do pomiaru małych prądów stałych (do 40-60 A). Hallotron umieszczony w cęgach tych przyrządów musi mieć odpowiednio dużą czułość, a same cęgi nie mogą mieć w związku z tym zbyt dużej średnicy wewnętrznej. Podczas pomiaru prądu stałego cęgi multimetru ulegają namagnesowaniu, co objawia się niezerowym wskazaniem po zdjęciu tych cęgów z badanego przewodu. Tę pozostałość zeruje się naciskając przycisk „ZERO”.



Rys. 1. Multimetr cęgowy ST-9701-200V.

Rys. 2. Multimetr cęgowy ST-9704.

Pomiar napięcia
Drugim ważnym parametrem mierzonym przez multimetry jest napięcie, a szczególnie przydatne w diagnostyce samochodowej napięcie stałe. Do pomiaru wykorzystuje się dwa gniazda banankowe umieszczone na krótszym boku obudowy. Multimetry ST-9702 i ST-9704 mierzą napięcie stałe na pięciu podzakresach od 400 mV do 600 V, przy rozdzielczości wskazania na dolnym podzakresie 0,1 mV, a ST-9701-200V tylko na jednym – do 200 V.

Pomiar rezystancji, testy diody i ciągłości obwodu.
Funkcja pomiaru rezystancji, a szczególnie należący do niej test ciągłości obwodu jest przydatna przy sprawdzaniu stanu połączeń przewodowych, bezpieczników, styków przekaźników oraz złącz. Gdy rezystancja sprawdzanego obwodu jest mniejsza od 25 W, włącza się sygnalizator dźwiękowy. Test diody polegający na wymuszeniu przez nią przepływu prądu ok. 0,3 mA
(w kierunku przewodzenia) i pomiarze napięcia na jej złączu przyda się przy sprawdzaniu, np. diod alternatora.
Pomiar częstotliwości, pojemności i współczynnika wypełnienia impulsu.
Te trzy funkcje zasługują na szczególną uwagę, gdyż rzadko spotyka się je w multimetrach cęgowych. Ewenementem jest też szeroki zakres pomiaru tych wielkości. Pomiar współczynnika wypełnienia impulsu, który jest standardem w samochodowych multimetrach uniwersalnych, w przypadku multimetrów cęgowych spotyka się bardzo rzadko. Parametr ten mierzy tylko ST-9704 w zakresie od 0,1 do 99,9% z rozdzielczością wskazania 0,1%. Zakres pomiarowy pojemności rozciąga się aż do200 µF (sześć podzakresów), przy czym rozdzielczość wskazania na dolnym podzakresie 4 nF wynosi 1 pF.Szeroki też jest zakres pomiaru częstotliwości: aż do 10 MHz, z rozdzielczością wskazania 1 mHz na dolnym podzakresie 10 Hz.

Tablica 1. Podstawowe funkcje multimetrów cęgowych serii ST-9700.

Tablica 2. Dane techniczne multimetrów cęgowych serii ST-9700.

Inne funkcje
Oprócz wielu funkcji pomiarowych i szerokich zakresów pomiaru multimetry serii ST-9700 wyróżniają się też szeregiem własności użytkowych poprawiających komfort obsługi, zwiększających niezawodność i trwałość przyrządu oraz jego odporność na błędy obsługi. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują: ergonomiczna i trwała obudowa, funkcja data Hold czyli zapamiętanie wskazania wyświetlacza, automatyczne wyłączenie zasilania (przedłużające czas pracy baterii), wskazywanie na wyświetlaczu symboli funkcji i jednostek pomiarowych, sygnalizację niskiego napięcia baterii polecającą wymianę zużytej baterii na nową oraz zerowanie wskazania szczątkowego po pomiarze prądu stałego.
Wszystkie multimetry serii ST-9700 mają znak CE i spełniają wymagania norm bezpieczeństwa: EN 61010-1, kat. II 600 V.

Wyposażenie standardowe
Wszystkie multimetry są wyposażone standardowo w futerał, pasek na rękę, komplet przewodów pomiarowych i baterię.

mgr inż. Leszek Halicki