Wśród wszechobecnej chińszczyzny japoński produkt to prawdziwy rarytas. Multimetry serii DT425X japońskiej firmy HIOKI są specjalną ofertą przeznaczoną dla osób ceniących sobie perfekcję wykonania przyrządu zapewniającego także komplet niezbędnych funkcji pomiarowych i użytkowych, precyzyjny pomiar, wysoką niezawodność i trwałość, a także komfort intuicyjnej obsługi.

Seria multimetrów cyfrowych DT425X, określana przez producenta jako standardowa, liczy obecnie trzy przyrządy uniwersalne, tzn. nadające się do różnorodnych zastosowań pomiarowych. Z serii tej przedstawiamy dwa: DT4252 i DT4253, o własnościach przydatnych naszym zdaniem również w diagnostyce samochodowej.

Multimetry serii DT425X są montowane w ergonomicznej obudowie z nakładaną niebieską osłoną gumową, utrudniającą wysunięcie przyrządu z ręki i chroniącą przed narażeniami mechanicznymi (przyrządy wytrzymują upadek z wysokości 1 m na betonową podłogę). Obudowa jest też odporna na wnikanie kurzu i bryzgów wody (klasa szczelności IP42). Na uwagę zasługuje szeroki zakres temperatur pracy multimetrów. Oba przyrządy mogą pracować w zakresie temperatur otoczenia od -10 do 50°C. Rozłożenie elementów obsługowych na płycie czołowej multimetru jest typowe. Górną jej część zajmuje duży, czytelny wyświetlacz. Pod nim zaś znajdują się w jednym rzędzie cztery przyciski funkcji obsługowych. Przełącznikiem obrotowym umieszczonym poniżej przycisków wybiera się potrzebną funkcję pomiarową oraz wyłącza zasilanie przyrządu. Z prawej strony przełącznika obrotowego jest jeszcze włącznik podświetlenia wyświetlacza, a na samym dole płyty czołowej trzy gniazda pomiarowe akceptujące typowe wtyki banankowe o średnicy 4 mm, stanowiące zakończenie przewodów pomiarowych.

Funkcje pomiarowe
Multimetr DT4252 (fot. 1) przeznaczono w szczególności do precyzyjnego pomiaru małych napięć stałych (dokładność ±0,2% na podzakresie 600 mV) oraz stosunkowo dużych prądów stałych i przemiennych (podzakresy 6 i 10 A). Z kolei multimetr DT4253 (fot. 2) wyposażono m.in. w podzakresy pomiarowe małych prądów (dolny z nich to 60 µA) oraz funkcję pomiaru temperatury. Wszystkie multimetry serii DT425X wyposażono w funkcję True RMS zapewniającą dokładny pomiar odkształconych prądów przemiennych. Czerwony LED umieszczony nad wyświetlaczem sygnalizuje przekroczenie dopuszczalnej wartości napięcia i prądu wejściowego, wspomaga też sygnalizację dźwiękową przy sprawdzaniu ciągłości obwodu. Multimetry DT4252 i DT4253 mierzą napięcie stałe na pięciu podzakresach od 600 mV do 1000 V oraz napięcie przemienne na czterech podzakresach od 6 do 1000 V z dokładnością podstawową ±0,9%. Rozdzielczość wskazania na podzakresie 600 mV (napięcia stałego) wynosi 0,1 mV. Multimetr DT4253 ma wygodną funkcję automatycznego wykrywania typu sygnału, czyli czy napięcie doprowadzone do jego wejścia pomiarowego jest stałe, czy też przemienne. Multimetr po zidentyfikowaniu typu sygnału zaczyna natychmiast, również automatycznie, go mierzyć. Funkcja identyfikacji jest dostępna na podzakresie 600 V i jest aktywna zarówno przy pomiarze napięcia stałego, jak i przemiennego. Pomiar „dużych” prądów stałych i przemiennych w multimetrze DT4252 realizuje się metodą bezpośrednią, tj. włączając multimetr szeregowo w obwód pomiarowy. Na uwagę zasługuje wysoka rozdzielczość wskazania na podzakresach pomiarowych prądu wynosząca 1 mA na podzakresie 6 A i 10 mA na podzakresie 10 A. Inaczej zaprojektowano pomiar prądu w multimetrze DT4253. Wyposażono go w cztery podzakresy pomiarowe prądów małych (od 60 µA do 60 mA – stałych i przemiennych) oraz osobną funkcję pomiaru cęgami, czyli pośrednio, dużych prądów (od 10 do 1000 A), lecz niestety wyłącznie przemiennych. Funkcja ta nie ma zastosowania w diagnostyce samochodowej, stąd też pomińmy szczegółowy jej opis. Na zakończenie prezentacji własności pomiarowych prądu multimetrów serii DT425X warto zaznaczyć, że przyrządy te nadają się doskonale do konwencjonalnego, pośredniego pomiaru prądu stałego przystawkami cęgowymi, szeroko dostępnymi w handlu aparaturą pomiarową. Mierząc prąd taką przystawką, używa się zależnie od wielkości tego prądu podzakresu pomiarowego 600 mV lub 6 V multimetru.
Multimetrami DT4252 i DT4253 można ponadto zmierzyć częstotliwość (do 99,99 kHz), rezystancję (do 60 MΩ) i pojemność (do 10 mF). Można też sprawdzić ciągłość obwodu i diodę. Jak już wspomniano, funkcją pomiaru temperatury cechuje się wyłącznie multimetr DT4253. Sondę pomiarową DT4910 z czujnikiem termoparowym typu K oferuje firma HIOKI jako wyposażenie opcjonalne. Po dołączeniu sondy staje się dostępny zakres pomiarowy temperatury od -40 do 400°C, przy rozdzielczości wskazania 0,1°C, co pozwala obserwować trendy zmian mierzonych temperatur. Więcej szczegółowych danych na temat podzakresów pomiarowych, dokładności pomiaru i rozdzielczości wskazania zamieszczono w tablicy z danymi technicznymi, stanowiącej załącznik do niniejszego artykułu.

Funkcje użytkowe
Cztery przyciski umieszczone w jednym rzędzie pod wyświetlaczem służą kolejno do obsługi: trybu zamrażania bieżącego wskazania wyświetlacza (HOLD), wskazywania wartości maksymalnej, minimalnej i średniej (MAX/MIN), filtru cyfrowego (FILTER) eliminującego sygnały zakłócające pomiar i zapewniającego tym stabilne wskazania, oraz funkcji ręcznej zmiany podzakresu pomiarowego (RANGE). Przycisk „FILTER” jest też używany do włączania trybu wskazywania wartości względnej „REL”. Z własności tej korzysta się przy zerowaniu rezystancji doprowadzeń pomiarowych oraz wskazywaniu przyrostu temperatury. Funkcja zamrażania bieżącego wskazania (HOLD) ma dwa tryby: standardowy i automatyczny. Zamrożenie wskazania w drugim trybie następuje dopiero po ustabilizowaniu się tego wskazania.

Wyświetlacz
Oba multimetry wyposażono w ekran ciekłokrystaliczny o wysokim kontraście i poszerzonym kącie obserwacji wskazania. Zawiera on dwa pola cyfrowe, tzw. wyświetlacze główny i pomocniczy, charakteryzujące się maksymalnym wskazaniem 9999. Bieżący wynik pomiaru wskazuje wyświetlacz główny. Wyświetlacz pomocniczy jest używany do wskazywania częstotliwości (przy pomiarze napięcia przemiennego i konfigurowaniu filtru pomiarowego) oraz przyrostu temperatury. Ekran multimetrów zawiera też szybki, analogowy bargraf przydatny przy obserwowaniu wielkości szybkozmiennych i trendów zmian. Szybkość odświeżania wyświetlacza głównego wynosi 5 razy na sekundę (z wyłączeniem trybów pomiarowych pojemności, częstotliwości i temperatury), a bargrafu 40 razy na sekundę. Białe podświetlenie ekranu (typu LED) umożliwia obserwację wyników w ciemnych miejscach pomiaru. Włącza się je i wyłącza specjalnym przyciskiem. Podświetlenie wyłącza się też samoczynnie po 40 sekundach braku aktywności operatora. Funkcję automatycznego wyłączania podświetlenia można w razie potrzeby (np. długotrwałych obserwacji) wyłączyć w menu konfiguracji wstępnej przyrządu, które uruchamia się w trakcie włączania jego zasilania.

Współpraca z komputerem
Aby móc korzystać z tej funkcji, trzeba wcześniej zamontować w górnej części obudowy multimetru moduł interfejsu USB. Moduł wraz z przewodem USB oraz CD z programem wchodzi w skład pakietu komunikacyjnego DT4900 i jest dostępny wyłącznie jako wyposażenie opcjonalne. Moduł komunikuje się z multimetrem drogą optyczną, zapewniając w ten sposób odpowiednią izolację elektryczną między multimetrem a komputerem. Po połączeniu przewodem USB łącza USB modułu z portem USB komputera można przesyłać z multimetru do komputera dane pomiarowe w czasie rzeczywistym. Dane te wyświetlane na ekranie komputera z wyspecyfikowanym wcześniej odstępem czasowym można magazynować w plikach na dysku twardym komputera, a następnie prezentować na komputerze w wybranej formie graficznej (wykres, tablica).

Zasilanie
Do zasilania multimetrów napięciem stałym 6 V służą cztery baterie LR03. Wystarczają one na 130 h ciągłej pracy. Bieżący stan naładowania baterii wskazuje na ekranie czterosegmentowy wskaźnik. Czas pracy baterii wydłuża funkcja dwustopniowego, automatycznego wyłączania zasilania (APS). Po ok. 15 minutach braku aktywności operatora multimetr przechodzi w stan uśpienia. Stan ten trwa ok. 45 minut, po czym zasilanie multimetru wyłącza się. W razie potrzeby pracy ciągłej funkcję tę można wyłączyć.

Wyposażenie standardowe i opcjonalne
W komplecie fabrycznym multimetrów serii DT425X są przewody pomiarowe L9207-10, cztery baterie alkaliczne LR03, osłona gumowa i instrukcja obsługi. Za dodatkową opłatą można zakupić pakiet komunikacyjny DT4900, futerały (C0202, C0201), sondę temperaturową DT4910 z czujnikiem termoparowym typu K i pasek magnetyczny Z5004 do zawieszania multimetru na metalowej ścianie.

mgr inż. Leszek Halicki,
Labimed Electronics