Coraz większa popularność lakierów o wykończeniu matowym (lub też różnym stopniu matowości, np. półmat, satyna) wśród użytkowników samochodów osobowych i motocykli czy fanów wylakierowań specjalnych, powoduje, że producenci systemów lakierniczych muszą przygotować odpowiednie produkty i technologie naprawcze. Wszystko po to, żeby odtworzyć wylakierowanie fabryczne lub spełnić „zachcianki” właściciela, chcącego mieć na pojeździe efekt inny niż pełny połysk.

Jak powstaje lakier matowy?
Efekt matowości uzyskuje się, dodając do żywicy podstawowej lakieru (najczęściej jest to żywica akrylowa) dodatku matującego. Mogą nim być np. różnego rodzaju krzemionki matujące, woski czy silikony. Najpopularniejszą grupę dodatków stanowią krzemionki matujące, które w zależności od swojego rozmiaru (a ten może wynosić np. 4-7 µm, 2-15 µm itd.) w różnym stopniu powodują matowienie powłoki lakieru bezbarwnego. 

Dlaczego lakier matowy jest matowy?
Zjawisko matowienia polega na rozproszeniu (kąt padania światła jest inny niż kąt odbicia) padającego światła na cząsteczkach krzemionki zawartych w matowej powłoce lakierowej. W przypadku lakieru bez środków matujących następuje odbicie i uzyskanie pełnego połysku.

Lakier matowy Spectral KLAR 535-00
Świetne recenzje zbiera nowy bezbarwny lakier matowy polskiego producenta – firmy NOVOL, a mianowicie Spectral KLAR 535-00. Jest to produkt klasy HS, oparty na szybkoschnących żywicach, posiadający w składzie dodatki SR (Scratch Resistance – zapewniające większą odporność na zarysowania). Utwardzona powłoka ma jednolity poziom matowości. Przyjazna dla lakiernika jest możliwość usuwania wtrąceń w trakcie aplikacji lakieru matowego na bazę wodorozcieńczalną Spectral WAVE 2.0. Jeżeli po aplikacji pierwszej lub drugiej warstwy lakieru matowego pojawią się wtrącenia, należy poczekać ok. 20 min w 20°C i usunąć je za pomocą papieru ściernego na gąbce o gradacji P800-P1000, a następnie aplikować kolejne warstwy lakieru matowego.
W przypadku tego konkretnego produktu proporcje potrzebne do uzyskania odpowiedniego poziomu matu przedstawiono w tabeli.
Poniżej prezentujemy proces ramowy naprawy powłoki matowej w technologii Spectral z wykorzystaniem lakieru matowego KLAR 535-00.

Kroki technologiczne
1. Umycie wodą z detergentem, następnie odtłuszczenie za pomocą zmywacza Spectral EXTRA 785 obszaru podlegającego naprawie.
2. Dobór koloru:

• zwilżenie powierzchni oryginalnej powłoki matowej za pomocą zmywacza rozcieńczalnikowego Spectral EXTRA 785 do oceny koloru,
• dobór najlepiej pasującego koloru na podstawie wzornika z colorboksu.

3. Dobór stopnia matowości – na podstawie wzornika lakierów matowych lub własnoręcznych natrysków wg zaleceń z karty technicznej lakieru matowego Spectral KLAR 535-00.
4. Wykonanie natrysków próbnych.
5. Porównanie natrysków próbnych do wylakierowania oryginalnego w celu akceptacji koloru i poziomu matowości.
6. Przeprowadzenie naprawy zasadniczej:

• klasyczne cieniowanie bazą, 
• aplikacja lakieru bezbarwnego matowego Spectral KLAR 535-00 na cały element „od krawędzi do krawędzi”.

Efekt odbicia w lakierze z połyskiem i w lakierze matowym (źródło: opracowanie własne NOVOL)

Lakierowanie customowe elementów motocykla (źródło Facebook: Guli Customs)

Ważne wskazówki dla lakiernika

• Do oceny poziomu matowości i dobrego dopasowania koloru należy wykonać natrysk próbny. 
• Finalna ocena poziomu matowości powinna odbywać się min. 12 godzin od aplikacji. 
• Poziomy połysku mogą się różnić w zależności od grubości warstwy lakieru, położenia naprawianego elementu, kombinacji użytego utwardzacza i rozcieńczalnika oraz techniki aplikacji. 
• Mniejsza grubość warstwy oraz „sucha” metoda aplikacji zmniejszają poziom połysku. 
• Analogicznie większa grubość warstwy lakieru oraz nakładanie „mokrą” metodą aplikacji podwyższają poziom połysku.

Powszechne błędy 

• Nierównomierna aplikacja powoduje powstanie „pasów” różniących się stopniem matowości.
• Zbyt cienka aplikacja przekłada się na trudności związane z uzyskaniem jednolitego matu.
• Zbyt krótkie czasy odparowania pomiędzy kolejnymi warstwami skutkują powstaniem zacieków, jak również niejednolitym poziomem matu.
• Zbyt wiele warstw lakieru matowego często powoduje, że końcowa powłoka jest zbyt miękka albo pojawiają się miejsca o większym połysku – mówimy wówczas o zjawisku „wybłyszczania”. 

Podsumowanie dla lakiernika
1. Prawidłowa aplikacja powłoki matowej, w szczególności na dużych powierzchniach, to jedno z bardziej wymagających zadań, jakie można postawić lakiernikowi. Oprócz skrupulatnego przestrzegania zaleceń z karty technicznej musi on wykazać się bardzo staranną aplikacją, żeby uzyskać równomierny stopień matu na całej powierzchni.
2. Nie cieniujemy elementów lakierem matowym! W grę wchodzą tylko wylakierowania całościowe elementów „od krawędzi do krawędzi”. Musimy tak dobrać kolor bazy i stopień matu, żeby uzyskać zgodność efektu z elementami sąsiadującymi (często możemy być zmuszeni do lakierowania całego boku, aby uzyskać jednakowy poziom matu).
3. Lakiery matowe nie mogą być polerowane! Polerowanie powoduje zwiększenie połysku.

Samochód pokryty lakierem matowym (źródło: NOVOL)

Porady dla użytkowników końcowych powłok matowych
1. Wykończenie matowe nie może być polerowane, więc nie ma możliwości usunięcia drobnych rysek czy uszkodzeń powstałych w trakcie użytkowania auta. Niestety wszelkie pasty polerskie czy materiały woskujące zwiększają poziom połysku. 
2. Niewskazane jest również korzystanie z myjni automatycznej. Auto z matowym lakierem najlepiej myć ręcznie, z wykorzystaniem miękkiej gąbki, na koniec karoserię powinno się osuszyć sprężonym powietrzem lub wytrzeć miękką szmatką. 
3. Czynniki eksploatacyjne typu: pocieranie podczas otwierania, zamykania drzwi, bagażnika np. przez szorstkie materiały ubrań, klucze w kieszeniach, mogą powodować wybłyszczenia lub zarysowania.
4. Unikać dłuższego kontaktu paliw i olejów na powierzchni. Powinno się je jak najszybciej usunąć z matowej powłoki.

Tomasz Tomczyk
dyrektor Pionu Szkoleń NOVOL