stosowane w warsztacie samochodowym
Elektronarzędzia zasilane akumulatorowo wpływają korzystnie na podwyższenie komfortu pracy i zwiększenie jej wydajności.
Jeszcze w niedalekiej przeszłości w warsztatach samochodowych były stosowane wyłącznie elektronarzędzia sieciowe. Niestety, w wielu przypadkach posługiwanie się długimi, niewygodnymi przedłużaczami zasilającymi było bardzo uciążliwe. Ponadto, w wielu sytuacjach stwarzało to niebezpieczeństwo uszkodzenia mechanicznego przewodu zasilającego, co w konsekwencji mogło doprowadzić do porażenia prądem pracownika posługującego się elektronarzędziem. Ograniczające znacznie swobodę ruchów przedłużacze zasilające w znacznym stopniu wpływały na pogorszenie komfortu i wydajności pracy. Już wówczas próbowano stosować w technice warsztatowej elektronarzędzia akumulatorowe, ale ze względu na zbyt niski poziom zaawansowania technologicznego w zakresie zasilania akumulatorowego, nie sprawdziły się one w praktyce i niespełniły jeszcze pokładanych w nich wówczas nadziei. Największe trudności związane były z koniecznością zbyt częstego ładowania akumulatorów. Obecnie, po znacznym przełomie w porównaniu z przeszłością w zakresie techniki zasilania akumulatorowego i udoskonaleniu technik ładowania, niemalże każdy typ elektronarzędzia zasilanego sieciowo ma już swój odpowiednik akumulatorowy. Elektronarzędzia akumulatorowe mają zdecydowaną przewagę nad ich odpowiednikami sieciowymi, zwłaszcza w związku z brakiem uciążliwych przewodów i przedłużaczy zasilających. Znacznie prostsze jest również posługiwanie się w ten sposób zasilanymi elektronarzędziami przy pracach obsługowych i naprawczych w samochodzie, zwłaszcza w trudno dostępnych miejscach. Wszystkie te zalety posługiwania się elektronarzędziami zasilanymi akumulatorowo wpływają korzystnie na podwyższenie komfortu pracy i zwiększenie jej wydajności. Dodatkowym ich atutem jest niewątpliwie uniknięcie przez posługujących się nimi pracowników niebezpieczeństwa porażenia prądem, poprzez pozbycie się przewodów zasilających elektronarzędzie wysokim napięciem, narażonych w znacznym stopniu na uszkodzenie i zastąpienie zasilania napięciem 230 V, napięciem całkowicie bezpiecznym dla człowieka, wynoszącym 12 lub 24 V.
Elektronarzędzia zasilane akumulatorowo umożliwiają dodatkowo w wielu wypadkach wykonywanie doraźnych prac pomocniczych poza głównymi stanowiskami naprawczymi, co ma istotne znaczenie z punktu widzenia przepustowości poszczególnych stanowisk roboczych, a w konsekwencji i całego warsztatu. Współczesny poziom zaawansowania technologicznego w zakresie produkcji elektronarzędzi zasilanych akumulatorowo powoduje, że tego samego typu narzędzia akumulatorowe mają taką samą jakość i bardzo zbliżone parametry użytkowe, jak ich odpowiedniki zasilane sieciowo. Wszystkie oferowane obecnie elektronarzędzia akumulatorowe są wyposażone w dwa wymienne akumulatory (uniwersalne dla większości narzędzi danego producenta) i ładowarkę sieciową, umożliwiającą naładowanie w pełni rozładowanego akumulatora w czasie nie dłuższym niż 30 minut.
W placówkach branży motoryzacyjnej zajmujących się obsługą i naprawą pojazdów samochodowych stosuje się obecnie wiele profesjonalnych rozwiązań narzędzi zasilanych akumulatorowo. Są to:
- wiertarko-wkrętarki,
- wkrętarki,
- wkrętarki (klucze) udarowe,
- wiertarki kątowe,
- piły szablaste,
- wyrzynarki,
- szlifierki kątowe,
- nożyce.
Ze względu na fakt, że zdecydowaną większość połączeń elementów i podzespołów w pojazdach samochodowych stanowią połączenia gwintowe, których demontaż i montaż przy użyciu narzędzi ręcznych jest bardzo pracochłonny i zajmuje sporo czasu, najczęściej wykorzystywanymi elektronarzędziami akumulatorowymi stosowanymi w warsztacie samochodowym są wiertarki, wiertarko-wkrętarki, wkrętarki i wiertarko-wkrętarki udarowe (tzw. klucze udarowe). Przydatność tego typu narzędzi akumulatorowych podczas prac przy pojazdach samochodowych zwiększa fakt, iż większość połączeń gwintowych usytuowanych jest przeważnie w miejscach o ograniczonym dostępie, uniemożliwiających pracę tradycyjnych elektronarzędzi sieciowych. Do lekkich prac demontażowo-montażowych, zwłaszcza w zakresie elektrotechniki samochodowej, bardzo przydatny jest mały, poręczny wkrętak akumulatorowy, przeznaczony do obsługi połączeń gwintowych o średnicy do 6 mm. Umożliwia on również współpracę z nasadkami 1/4” i sześciokątnymi końcówkami wkrętakowymi. Tego typu wkrętak akumulatorowy posiada zwykle automatyczną blokadę wrzeciona do ręcznego odkręcania wkrętów w przypadku, gdy występuje nadmierny opór dla napędu elektrycznego. Ze względu na małą masę (około 1 kg) i wymiary jest bardzo praktyczny w użytkowaniu. W przypadku obsługi (odkręcania i dokręcania) połączeń gwintowych do 8 mm w zupełności wystarczy uniwersalna dwubiegowa wiertarko-wkrętarka zapewniająca moment obrotowy do 26 Nm.
Tego typu narzędzia mają wbudowaną elektroniczną regulację prędkości obrotowej oraz przełącznik zmiany kierunku obrotów. Wyposażone są również w wielostopniową (od kilku do kilkunastu programowalnych wartości) regulację momentu obrotowego, zastępującą z powodzeniem tradycyjny klucz dynamometryczny. Szybkozaciskowe uchwyty umożliwiają stosowanie wierteł średnicy do 13 mm oraz przy użyciu czworokątnych końcówek 1/4” z dodatkowym wpustem sześciokątnym osadzanie całej gamy nasadek kluczowych i wkrętaków (płaskich, krzyżowych i specjalnych). Masa kompletnych wkrętarek tego typu wraz z akumulatorami o napięciu 12 V i pojemności 2,4 Ah wynosi maksymalnie 2,5-3 kg. Do obsługi połączeń gwintowych o większym rozmiarze gwintu (do 10 mm) są stosowane wiertarko-wkrętarki akumulatorowe o maksymalnym momencie obrotowym rzędu 90 Nm. Ze względu na większą moc są one zasilane akumulatorami o napięciu 24 V. Dość często, zwłaszcza przy pracach wykonywanych przy samochodach ciężarowych i pojazdach użytkowych są używane wiertarko-wkrętarki udarowe posiadające maksymalny moment obrotowy rzędu 150-200 Nm. Obsługują one gwinty o średnicy nawet do 16 mm. Ze względu na specyfikę warunków pracy przy obsłudze pojazdów i trudny dostęp do wielu elementów i podzespołów, najbardziej przydatne w warsztacie samochodowym są narzędzia o podobnych parametrach użytkowych, lecz wykonane w postaci kątowej. Pozwalają one na pracę w miejscach ciasnych lub trudno dostępnych dla wkrętarek standardowych. Jeszcze bardziej praktyczne są wkrętarki z przegubowymi głowicami o kącie ustawienia regulowanym w zakresie 180o. Kolejnym narzędziem z zasilaniem akumulatorowym, stosowanym dość powszechnie w warsztacie samochodowym, zwłaszcza w zakładach blacharstwa samochodowego jest akumulatorowa szlifierka kątowa. Jest ona bardzo przydatna przy wszelkich pracach związanych z cięciem blach i szlifowaniem spoin spawalniczych oraz wygładzaniem powierzchni stalowych. Dzięki małej obudowie i smukłemu kształtowi idealnie sprawdza się w praktyce do cięcia i szlifowania w miejscach trudno dostępnych, nawet przy obsłudze urządzenia jedną ręką. Jest tak skonstruowana, że umożliwia szybką wymianę tarcz szlifierskich (o średnicy do 100 mm) bez stosowania dodatkowych narzędzi. Jest zasilana akumulatorami o napięciu 14,4 V i pojemności 2,6 Ah.
Coraz częściej w warsztatach blacharskich są używane pozostałe urządzenia akumulatorowe, czyli nożyce do blach stalowych o grubości około 1 mm, wyrzynarki i piły szablaste. Narzędzia te doskonale sprawdzają się w praktyce do wycinania skorodowanych fragmentów nadwozi podczas napraw częściowych.
Do zasilania elektronarzędzi stosuje się obecnie akumulatory niklowo-kadmowe (Ni-Cd) lub niklowo-wodorkowe (Ni-MH). Są to akumulatory tzw. gazoszczelne, które mogą pracować w dowolnej pozycji, co jest warunkiem koniecznym przy zasilaniu elektronarzędzi. Muszą one posiadać ponadto szereg istotnych cech, do których zaliczyć można:
- dużą gęstość zgromadzonej energii (stosunek energii do ciężaru i objętości),
- długi okres przydatności do użytku,
- dużą liczbę dopuszczalnych cykli ładowania i rozładowania (około 1000),
- możliwość stosowania znacznych obciążeń poborem prądu,
- możliwość szybkiego ładowania dużym prądem.
Akumulatory Ni-Cd charakteryzują się dłuższym niż Ni-MH czasem samorozładowania, ale mają znacznie mniejszą pojemność. Dlatego coraz częściej do zasilania elektronarzędzi stosuje się niemal wyłącznie akumulatory Ni-MH.
W akumulatorach Ni-MH znamionowe napięcie pojedynczego ogniwa wynosi 1,2 V. W związku z tym napięcia znamionowe poszczególnych akumulatorów zależą od liczby ogniw połączonych szeregowo i dlatego stanowią zawsze wielokrotność 1,2 V, czyli 3,6 V; 7,2 V; 9,6 V; 12 V; 14,4 V; 18 V; 24 V i 36 V.
Akumulatory stosowane w elektronarzędziach wymagają ładowania przy stałym natężeniu prądu. Dlatego do ich ładowania niezbędne są ładowarki o specjalnej konstrukcji, odpowiedniej dla rodzaju i napięcia znamionowego ładowanych akumulatorów. Obecnie do ładowania akumulatorów elektronarzędzi stosuje się dwa rodzaje ładowarek:
- sterowane zegarowo,
- sterowane procesorowo.
Ładowarki sterowane zegarowo, po upływie ustalonego czasu ładowania odłączają od akumulatora prąd ładowania lub przełączają się na tzw. ładowanie podtrzymujące. Natomiast w ładowarkach sterowanych procesorowo przebiegiem całego procesu ładowania akumulatora (czasem i natężeniem prądu) steruje procesor, dostosowując na bieżąco parametry ładowania do aktualnego stanu naładowania podłączonego akumulatora. Prawidłowe ładowanie akumulatorów Ni-MH oraz przyspieszone ładowanie pozostałych akumulatorów zapewniają tylko ładowarki procesorowe. Oba rodzaje ładowarek sieciowych są przystosowane do zasilania prądem zmiennym, jednofazowym o napięciu 230 V. Coraz częściej pojawiają się na rynku w ostatnim czasie również ładowarki zasilane z instalacji samochodowej. Niektóre, droższe modele ładowarek zapewniają samoczynną wstępną diagnozę stanu naładowania akumulatora (napięcia i oporności) oraz kontrolę bieżącą stanu naładowania realizowaną poprzez kolorowy wskaźnik diodowy.
mgr Andrzej Kowalewski
Elektronarzędzia zasilane akumulatorowo wpływają korzystnie na podwyższenie komfortu pracy i zwiększenie jej wydajności.
Jeszcze w niedalekiej przeszłości w warsztatach samochodowych były stosowane wyłącznie elektronarzędzia sieciowe. Niestety, w wielu przypadkach posługiwanie się długimi, niewygodnymi przedłużaczami zasilającymi było bardzo uciążliwe. Ponadto, w wielu sytuacjach stwarzało to niebezpieczeństwo uszkodzenia mechanicznego przewodu zasilającego, co w konsekwencji mogło doprowadzić do porażenia prądem pracownika posługującego się elektronarzędziem. Ograniczające znacznie swobodę ruchów przedłużacze zasilające w znacznym stopniu wpływały na pogorszenie komfortu i wydajności pracy. Już wówczas próbowano stosować w technice warsztatowej elektronarzędzia akumulatorowe, ale ze względu na zbyt niski poziom zaawansowania technologicznego w zakresie zasilania akumulatorowego, nie sprawdziły się one w praktyce i niespełniły jeszcze pokładanych w nich wówczas nadziei. Największe trudności związane były z koniecznością zbyt częstego ładowania akumulatorów. Obecnie, po znacznym przełomie w porównaniu z przeszłością w zakresie techniki zasilania akumulatorowego i udoskonaleniu technik ładowania, niemalże każdy typ elektronarzędzia zasilanego sieciowo ma już swój odpowiednik akumulatorowy. Elektronarzędzia akumulatorowe mają zdecydowaną przewagę nad ich odpowiednikami sieciowymi, zwłaszcza w związku z brakiem uciążliwych przewodów i przedłużaczy zasilających. Znacznie prostsze jest również posługiwanie się w ten sposób zasilanymi elektronarzędziami przy pracach obsługowych i naprawczych w samochodzie, zwłaszcza w trudno dostępnych miejscach. Wszystkie te zalety posługiwania się elektronarzędziami zasilanymi akumulatorowo wpływają korzystnie na podwyższenie komfortu pracy i zwiększenie jej wydajności. Dodatkowym ich atutem jest niewątpliwie uniknięcie przez posługujących się nimi pracowników niebezpieczeństwa porażenia prądem, poprzez pozbycie się przewodów zasilających elektronarzędzie wysokim napięciem, narażonych w znacznym stopniu na uszkodzenie i zastąpienie zasilania napięciem 230 V, napięciem całkowicie bezpiecznym dla człowieka, wynoszącym 12 lub 24 V.
Elektronarzędzia zasilane akumulatorowo umożliwiają dodatkowo w wielu wypadkach wykonywanie doraźnych prac pomocniczych poza głównymi stanowiskami naprawczymi, co ma istotne znaczenie z punktu widzenia przepustowości poszczególnych stanowisk roboczych, a w konsekwencji i całego warsztatu. Współczesny poziom zaawansowania technologicznego w zakresie produkcji elektronarzędzi zasilanych akumulatorowo powoduje, że tego samego typu narzędzia akumulatorowe mają taką samą jakość i bardzo zbliżone parametry użytkowe, jak ich odpowiedniki zasilane sieciowo. Wszystkie oferowane obecnie elektronarzędzia akumulatorowe są wyposażone w dwa wymienne akumulatory (uniwersalne dla większości narzędzi danego producenta) i ładowarkę sieciową, umożliwiającą naładowanie w pełni rozładowanego akumulatora w czasie nie dłuższym niż 30 minut.
W placówkach branży motoryzacyjnej zajmujących się obsługą i naprawą pojazdów samochodowych stosuje się obecnie wiele profesjonalnych rozwiązań narzędzi zasilanych akumulatorowo. Są to:
- wiertarko-wkrętarki,
- wkrętarki,
- wkrętarki (klucze) udarowe,
- wiertarki kątowe,
- piły szablaste,
- wyrzynarki,
- szlifierki kątowe,
- nożyce.
Ze względu na fakt, że zdecydowaną większość połączeń elementów i podzespołów w pojazdach samochodowych stanowią połączenia gwintowe, których demontaż i montaż przy użyciu narzędzi ręcznych jest bardzo pracochłonny i zajmuje sporo czasu, najczęściej wykorzystywanymi elektronarzędziami akumulatorowymi stosowanymi w warsztacie samochodowym są wiertarki, wiertarko-wkrętarki, wkrętarki i wiertarko-wkrętarki udarowe (tzw. klucze udarowe). Przydatność tego typu narzędzi akumulatorowych podczas prac przy pojazdach samochodowych zwiększa fakt, iż większość połączeń gwintowych usytuowanych jest przeważnie w miejscach o ograniczonym dostępie, uniemożliwiających pracę tradycyjnych elektronarzędzi sieciowych. Do lekkich prac demontażowo-montażowych, zwłaszcza w zakresie elektrotechniki samochodowej, bardzo przydatny jest mały, poręczny wkrętak akumulatorowy, przeznaczony do obsługi połączeń gwintowych o średnicy do 6 mm. Umożliwia on również współpracę z nasadkami 1/4” i sześciokątnymi końcówkami wkrętakowymi. Tego typu wkrętak akumulatorowy posiada zwykle automatyczną blokadę wrzeciona do ręcznego odkręcania wkrętów w przypadku, gdy występuje nadmierny opór dla napędu elektrycznego. Ze względu na małą masę (około 1 kg) i wymiary jest bardzo praktyczny w użytkowaniu. W przypadku obsługi (odkręcania i dokręcania) połączeń gwintowych do 8 mm w zupełności wystarczy uniwersalna dwubiegowa wiertarko-wkrętarka zapewniająca moment obrotowy do 26 Nm.
Tego typu narzędzia mają wbudowaną elektroniczną regulację prędkości obrotowej oraz przełącznik zmiany kierunku obrotów. Wyposażone są również w wielostopniową (od kilku do kilkunastu programowalnych wartości) regulację momentu obrotowego, zastępującą z powodzeniem tradycyjny klucz dynamometryczny. Szybkozaciskowe uchwyty umożliwiają stosowanie wierteł średnicy do 13 mm oraz przy użyciu czworokątnych końcówek 1/4” z dodatkowym wpustem sześciokątnym osadzanie całej gamy nasadek kluczowych i wkrętaków (płaskich, krzyżowych i specjalnych). Masa kompletnych wkrętarek tego typu wraz z akumulatorami o napięciu 12 V i pojemności 2,4 Ah wynosi maksymalnie 2,5-3 kg. Do obsługi połączeń gwintowych o większym rozmiarze gwintu (do 10 mm) są stosowane wiertarko-wkrętarki akumulatorowe o maksymalnym momencie obrotowym rzędu 90 Nm. Ze względu na większą moc są one zasilane akumulatorami o napięciu 24 V. Dość często, zwłaszcza przy pracach wykonywanych przy samochodach ciężarowych i pojazdach użytkowych są używane wiertarko-wkrętarki udarowe posiadające maksymalny moment obrotowy rzędu 150-200 Nm. Obsługują one gwinty o średnicy nawet do 16 mm. Ze względu na specyfikę warunków pracy przy obsłudze pojazdów i trudny dostęp do wielu elementów i podzespołów, najbardziej przydatne w warsztacie samochodowym są narzędzia o podobnych parametrach użytkowych, lecz wykonane w postaci kątowej. Pozwalają one na pracę w miejscach ciasnych lub trudno dostępnych dla wkrętarek standardowych. Jeszcze bardziej praktyczne są wkrętarki z przegubowymi głowicami o kącie ustawienia regulowanym w zakresie 180o. Kolejnym narzędziem z zasilaniem akumulatorowym, stosowanym dość powszechnie w warsztacie samochodowym, zwłaszcza w zakładach blacharstwa samochodowego jest akumulatorowa szlifierka kątowa. Jest ona bardzo przydatna przy wszelkich pracach związanych z cięciem blach i szlifowaniem spoin spawalniczych oraz wygładzaniem powierzchni stalowych. Dzięki małej obudowie i smukłemu kształtowi idealnie sprawdza się w praktyce do cięcia i szlifowania w miejscach trudno dostępnych, nawet przy obsłudze urządzenia jedną ręką. Jest tak skonstruowana, że umożliwia szybką wymianę tarcz szlifierskich (o średnicy do 100 mm) bez stosowania dodatkowych narzędzi. Jest zasilana akumulatorami o napięciu 14,4 V i pojemności 2,6 Ah.
Coraz częściej w warsztatach blacharskich są używane pozostałe urządzenia akumulatorowe, czyli nożyce do blach stalowych o grubości około 1 mm, wyrzynarki i piły szablaste. Narzędzia te doskonale sprawdzają się w praktyce do wycinania skorodowanych fragmentów nadwozi podczas napraw częściowych.
Do zasilania elektronarzędzi stosuje się obecnie akumulatory niklowo-kadmowe (Ni-Cd) lub niklowo-wodorkowe (Ni-MH). Są to akumulatory tzw. gazoszczelne, które mogą pracować w dowolnej pozycji, co jest warunkiem koniecznym przy zasilaniu elektronarzędzi. Muszą one posiadać ponadto szereg istotnych cech, do których zaliczyć można:
- dużą gęstość zgromadzonej energii (stosunek energii do ciężaru i objętości),
- długi okres przydatności do użytku,
- dużą liczbę dopuszczalnych cykli ładowania i rozładowania (około 1000),
- możliwość stosowania znacznych obciążeń poborem prądu,
- możliwość szybkiego ładowania dużym prądem.
Akumulatory Ni-Cd charakteryzują się dłuższym niż Ni-MH czasem samorozładowania, ale mają znacznie mniejszą pojemność. Dlatego coraz częściej do zasilania elektronarzędzi stosuje się niemal wyłącznie akumulatory Ni-MH.
W akumulatorach Ni-MH znamionowe napięcie pojedynczego ogniwa wynosi 1,2 V. W związku z tym napięcia znamionowe poszczególnych akumulatorów zależą od liczby ogniw połączonych szeregowo i dlatego stanowią zawsze wielokrotność 1,2 V, czyli 3,6 V; 7,2 V; 9,6 V; 12 V; 14,4 V; 18 V; 24 V i 36 V.
Akumulatory stosowane w elektronarzędziach wymagają ładowania przy stałym natężeniu prądu. Dlatego do ich ładowania niezbędne są ładowarki o specjalnej konstrukcji, odpowiedniej dla rodzaju i napięcia znamionowego ładowanych akumulatorów. Obecnie do ładowania akumulatorów elektronarzędzi stosuje się dwa rodzaje ładowarek:
- sterowane zegarowo,
- sterowane procesorowo.
Ładowarki sterowane zegarowo, po upływie ustalonego czasu ładowania odłączają od akumulatora prąd ładowania lub przełączają się na tzw. ładowanie podtrzymujące. Natomiast w ładowarkach sterowanych procesorowo przebiegiem całego procesu ładowania akumulatora (czasem i natężeniem prądu) steruje procesor, dostosowując na bieżąco parametry ładowania do aktualnego stanu naładowania podłączonego akumulatora. Prawidłowe ładowanie akumulatorów Ni-MH oraz przyspieszone ładowanie pozostałych akumulatorów zapewniają tylko ładowarki procesorowe. Oba rodzaje ładowarek sieciowych są przystosowane do zasilania prądem zmiennym, jednofazowym o napięciu 230 V. Coraz częściej pojawiają się na rynku w ostatnim czasie również ładowarki zasilane z instalacji samochodowej. Niektóre, droższe modele ładowarek zapewniają samoczynną wstępną diagnozę stanu naładowania akumulatora (napięcia i oporności) oraz kontrolę bieżącą stanu naładowania realizowaną poprzez kolorowy wskaźnik diodowy.
mgr Andrzej Kowalewski
Komentarze (0)