Gdy planowana jest organizacja nowego działu, np. lakierni ciekłej w funkcjonującej już firmie, w pierwszej kolejności rozważana jest możliwość jej sformowania w obrębie posiadanego budynku, a dopiero gdy okaże się to niemożliwe, rozważa się opcję budowy nowego obiektu.

Legalna organizacja prawidłowo działającej lakierni w istniejącym obiekcie wiąże się z koniecznością przeprowadzenia wszystkich wymaganych procedur formalnoprawnych, uzyskania stosownych pozwoleń i dokonania wymaganych zgłoszeń, a na poziomie technicznym – doboru urządzeń i wyposażenia dopasowanego do realizacji planowanych zadań i utrzymania rygorów technologicznych.
Decyzje techniczne i technologiczne podejmowane są autonomicznie przez inwestora po konsultacjach z dostawcami materiałów i wyposażenia, a ostateczny wybór urządzeń i technologii materiałowej jest już subiektywną decyzją użytkownika lakierni. W tych kwestiach poruszać się można w pełnym zakresie oferty rynkowej, samodzielnie decydując o kosztach inwestycji, poziomie zaawansowania technicznego wyposażenia czy nawet użytkowych i dekoracyjnych właściwościach wykonywanej w lakierni powłoki, tym kwestiom poświęcona zostanie inna publikacja.

Wymagania formalnoprawne w zakresie prawa budowlanego
W zakresie formalnoprawnym nie ma zbytniej swobody działania. Ani inwestor, ani użytkownik lakierni organizowanej w istniejącym budynku nie ma wyboru i musi przeprowadzić pełny zakres złożonych procedur określonych przepisami, zanim nowa lakiernia zacznie realizować swoje zadania. Główny problem dotyczący spełnienia wszystkich wymogów formalnoprawnych przy organizacji nowej, w pełni legalnej lakierni leży w tym, że są one „rozrzucone” po wielu przepisach w odrębnych od siebie aspektach. Generalnie wszystkie wymagania formalne dla nowo organizowanej lakierni ciekłej w każdej branży (powtarzalna produkcja masowa, dział zaplecza linii produkcyjnej, usługi stolarskie czy warsztaty samochodowe) są zasadniczo takie same, a znajdują się w czterech grupach tematycznych:
1. Wymogi formalnoprawne związane z budynkiem i jego usytuowaniem związane z przepisami szeroko rozumianego prawa budowlanego;
2. Wymogi formalnoprawne dotyczące wszystkich aspektów ochrony środowiska na etapie projektowym, organizacyjnym i na poziomie funkcjonującej już lakierni oraz jej instalacji;
3. Wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej i przeciwwybuchowej lakierni, obiektu, w jakim jest ona ulokowana; i przestrzeni zewnętrznej przylegającej do takiego obiektu;
4. Wymagania BHP wynikające z przepisów prawa pracy, w tym także wszystkie wymogi kojarzone z zakresem kontrolnym sanepidu i Państwowej Inspekcji Pracy.

Wymagania formalnoprawne w każdej ze wskazanych grup tematycznych są od siebie niezależne, ale dopiero przeprowadzenie wszystkich procedur z każdej z tych grup daje podstawę do uznania nowo zorganizowanej lakierni jako w pełni legalnej i legalnie funkcjonującej. Braki w wymogach formalnych dla tego działu w każdej ze wskazanych grup tematycznych pociągają za sobą konsekwencje o innym wymiarze i ciężarze. Najpoważniejsze problemy dla inwestora czy użytkownika lakierni (również w obiektach dzierżawionych) rodzą braki w zakresie procedur związanych z prawem budowlanym. Niedopilnowanie lub pominięcie procedur na tym poziomie tematycznym skończyć się może koniecznością likwidacji lakierni w obiekcie i tzw. przywrócenia stanu poprzedniego zaadaptowanego „nielegalnie” pomieszczenia. „Nielegalnie” oznacza tu, że bez przeprowadzenia procedury „Zmiany Sposobu Użytkowania Obiektu” lub jego części, której zakres opisuje par. 71.1 ustawy prawo budowlane. Przy stwierdzeniu w toku kontroli przeprowadzonej przez urzędników starostwa powiatowego (powiatowego inspektora nadzoru budowlanego) braku stosownego „Zgłoszenia” zmiany sposobu użytkowania dotychczasowego magazynu, pomieszczenia gospodarczego, garażu, kotłowni myjni czy każdego innego pomieszczenia niebędącego wcześniej oficjalną lakiernią, wydawana jest decyzja o likwidacji potocznie nazywanej „samowoli budowlanej”.
Aby sprawa nie trwała zbyt długo w ramach wydanej decyzji, inspektor nadzoru budowlanego wskazuje kwotę tzw. przymuszenia sięgającą nawet 100 000 zł, która zostanie nałożona na właściciela obiektu w przypadku niewykonania zaleceń zawartych w decyzji. Niezależnie od tego po przywróceniu stanu poprzedniego, czyli takiego, jaki zgodny jest z pierwotną funkcją pomieszczenia lub obiektu określoną w archiwalnej dokumentacji projektowej lub wydanej „Decyzji o dopuszczeniu obiektu do użytkowania”, właściciel obiektu karany jest wysokim mandatem. Niestety, gdy wydana zostaje taka decyzja urzędu nie można już przeprowadzić procedury prowadzącej do szybkiego naprawienia zaniedbania i do legalizacji lakierni zorganizowanej z taką wadą prawną. Usunięcie wyposażenia (np. kabiny lakierniczej), instalacji technicznych i przeróbek budowlanych z pomieszczenia lakierni, dla której nie przeprowadzono wcześniej wymaganych procedur budowlanych, to w większości przypadków znaczący koszt i wymierne straty po stronie trwałych uszkodzeń części demontowanego stacjonarnego wyposażenia działu.

Ochrona środowiska, przeciwpożarowa, przeciwwybuchowa i prawo pracy
W zakresie procedur formalnoprawnych w pozostałych trzech grupach tematycznych niedopilnowanie jakiegoś elementu lub jego celowe pominięcie wiąże się z czasowym wstrzymaniem działania lakierni do momentu usunięcia wady prawnej i z karami, jakie stają się skutkiem przeprowadzonej kontroli. Wysokość kar i mandatów zależna jest od stopnia naruszeń formalnych, jakie zostaną stwierdzone. Mogą one być znośne lub bardzo dotkliwe, ale w swym zakresie nie przewidują likwidacji lakierni czy trwałego zakazu jej użytkowania. W tych przypadkach pomimo stwierdzenia uchybień formalnych po przeprowadzonej kontroli przystąpić można do realizacji wymaganych prawnie formalności, nadrabiając wcześniejsze zaniedbania, ale lakiernia i jej instalacje do czasu zakończenia tych procedur nie mogą być użytkowane.
W zakresie wymogów związanych z tzw. ochroną środowiska najdotkliwsze finansowo stać się może przydzielenie przez urząd kontrolujący lakiernię tzw. „kar biegnących wstecz”. Jest to naliczenie zaległych opłat za korzystanie ze środowiska bez stosownego pozwolenia lub zgłoszenia (emisja gazów i pyłów + odpady) nawet za kilka minionych lat i zgodnie z przepisami zwielokrotnienie tych zaległych należności. W lakierniach o średnim przerobie i zużyciu materiałów chemicznych kary za kilka lat działalności bez wnoszenia opłat środowiskowych wynieść mogą kilkanaście tysięcy złotych. W zakresie ochrony przeciwpożarowej i wymogów BHP w lakierni problem pominięcia wymaganych procedur zemścić się może kosztem w postaci mandatów i nagłą koniecznością wykonania kosztownych procedur (opracowania Oceny Zagrożenia Wybuchem czy wykonania pomiarów NDS) w najmniej korzystnym dla firmy momencie, generując koszty, z jakimi na daną chwilę nikt się nie liczył. Na szczęście jednak uchybienia proceduralne w zakresie BHP i ppoż. dają się sprawnie i w miarę bezproblemowo usunąć w większości funkcjonujących już lakierni.

Jak uniknąć kar finansowych?
Powiało grozą. Wysokie kary finansowe, duże mandaty, a nawet możliwość trwałej likwidacji lakierni. Co zrobić w zakresie formalnoprawnym, aby uniknąć opisanych kar, mandatów i problemów?
Organizacja lakierni w istniejącym obiekcie opierać się może o wspomnianą już procedurę Zgłoszenia Zmiany Sposobu Użytkowania pomieszczenia lub o Decyzję o Pozwoleniu na Budowę. W obu przypadkach zakres wymaganych działań i koniecznych dokumentów jest w dużej części ze sobą zbieżny. Niestety organizacja lakierni przez adaptację pomieszczeń wymagająca Decyzji o Pozwoleniu na Budowę wiąże się z większymi kosztami i dłuższym czasem realizacji procedur w porównaniu ze Zgłoszeniem Zmiany Sposobu Użytkowania, a co najgorsze – także z końcowymi odbiorami technicznymi wykonanej adaptacji lakierni prowadzanymi przez PSP, sanepid i PINB.
Organizacja lakierni w trybie zgłoszenia nie wymaga takich odbiorów, ale po kolei. Kiedy Zgłoszenie Zmiany Sposobu Użytkowania, a kiedy Pozwolenie na Budowę? O tym (i nie tylko) w kolejnym wydaniu „Nowoczesnego Warsztatu”.

Robert Grzywaczewski
PROJEKTER TECHNOLOGIA
projekter@projekter.pl, tel. 601 221 760