Specyfikacje JASO są uznawane przez branżę motocyklową na całym świecie jako podstawowe standardy oceny wydajności olejów, przede wszystkim przeznaczonych do czterosuwowych silników z mokrym sprzęgłem. Japanese Automotive Standards Organization (JASO) wyznacza standardy jakościowe dla motoryzacji w Japonii – to odpowiednik amerykańskiej SAE, której klasyfikacje jakości wszyscy znają.

W zeszłym roku opublikowano nową specyfikację JASO T903:2023 dla olejów do motocyklowych silników czterosuwowych. Zawiera ona między innymi podwyższone wymagania dla normy JASO MA2.
Dla produktów do motocykli czterosuwowych JASO wprowadziła specyfikację T903 w 1998 r., uznaną za światowy standard. Potrzebę takiego wdrożenia potwierdziła wtedy wielka czwórka producentów motocykli: Honda, Yamaha, Kawasaki i Suzuki. Oleje motocyklowe spełniające tę specyfikację spełniały minimalne wymagania zarówno silnika, jak i skrzyni biegów oraz mokrego sprzęgła. W kolejnych latach publikowano aktualizacje podążające za rosnącymi wymaganiami nowoczesnych silników i skrzyń biegów oraz sprzęgieł przenoszących coraz to większe moce i momenty obrotowe. Także wdrażane normy czystości spalin mają wpływ na wymagania stawiane olejom silnikowym.
Obecna wersja jest już piątą z kolei. Poprzednia została opublikowana w 2016 r., a aktualizację wymusiły coraz bardziej wymagające normy emisji spalin i zastosowanie katalizatorów. Postęp technologiczny, pozwalający uzyskać większe moce, spowodował, że środkom smarnym stawiane są wyższe wymagania. Dla ochrony katalizatorów trójdrożnych w nowej specyfikacji obniżono dopuszczalną zawartość fosforu z 0,12% do 0,10% masy oraz obniżono limit maksymalnych strat odparowania (NOACK) – z 20% do 15%. Na odparowalność zwrócono uwagę także dlatego, że bardziej wysilone silniki pracują z wyższymi temperaturami roboczymi.
Nowa specyfikacja uaktualnia dopuszczalne klasyfikacje jakościowe API. Usunięte zostały najstarsze poziomy jakości API SG i SH. Oznacza to, że aby olej otrzymał potwierdzenie spełnienia JASO MA2 i numer certyfikatu, musi posiadać poziom jakości co najmniej API SJ. Aktualizacja uzupełniła klasyfikacje o najnowsze API SP i SN Plus (wykluczając jednak ich wersje SN PLUS/RC, SP/RC, czyli normy energooszczędne, w których olej może zawierać modyfikatory tarcia), zapewniające wyższą ochronę czystości, odporność na utlenianie, szczególnie z uwagi na wyższe temperatury robocze w silnikach. Klasyfikacje te zapewniają też mniejsze zużycie, odporność na spalanie detonacyjne i kompatybilność z systemami oczyszczania spalin.

Ponieważ specyfikacja JASO T903 zawiera wymagania dotyczące pracy mokrego sprzęgła, niezbędna stała się także zmiana odnośnie do testów badawczych na współczynniki tarcia. Przez wiele lat obowiązywania kolejnych wersji specyfikacji zmieniły się materiały stosowane na okładziny cierne tarcz sprzęgłowych, więc należało to zaktualizować. Spełnienie JASO MA2 polega między innymi na uzyskaniu odpowiednich współczynników tarcia w trzech testach mokrego sprzęgła. Nie mogła mieć miejsca sytuacja, w której inne tarcze sprzęgłowe są stosowane w użytkowanych motocyklach, a inne podczas testów oleju silnikowego na spełnienie normy JASO T903 i zakwalifikowanie jako JASO MA2, JASO MA lub JASO MB.
Jeśli olej silnikowy spełnia normę JASO MA2, JASO MA lub JASO MB, producent może uzyskać potwierdzenie tego w postaci certyfikacji wraz z numerem certyfikatu, który umieszczany jest na tylnej etykiecie. 

Bogdan Ptak
Fuchs Oil