10 lipca 2015 r. weszła w życie nowa ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych (zwana dalej ustawą o substancjach zubożających warstwę ozonową). Jak sama nazwa wskazuje, głównym jej celem jest szeroko rozumiana ochrona środowiska – klimatu. Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową wychodzi naprzeciw obowiązkom wynikającym z regulacji prawa Unii Europejskiej.

Właściciele warsztatów samochodowych powinni zainteresować się niektórymi przepisami ww. ustawy, dotyczącymi w szczególności obowiązków posiadania stosownych certyfikatów odnośnie wykonywania czynności w zakresie instalacji, kontroli szczelności, konserwacji lub serwisowania urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, w których jako czynnika chłodniczego używa się tzw. substancji kontrolowanych.
Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową formułuje obowiązek, aby personel, który m.in. wykonuje czynności w zakresie instalacji, kontroli szczelności, konserwacji lub serwisowania urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej, zawierających substancje kontrolowane oraz odzysku substancji kontrolowanych z tych urządzeń lub systemów ochrony przeciwpożarowej oraz gaśnic, posiadał odpowiednie certyfikaty – dokumenty wydane przez jednostkę certyfikującą, potwierdzające, że dana osoba fizyczna lub przedsiębiorca spełnia wymagania określone w ustawie. Ponadto wszystkie wyżej wymienione czynności muszą być dokonywane z wykorzystaniem odpowiedniego wyposażenia technicznego, które określa Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących wyposażenia technicznego odpowiedniego dla wykonywania czynności objętych certyfikatem dla personelu (Dz. U. 2015.2251).

Ustawodawca przewidział również szczególny obowiązek w zakresie odzysku substancji kontrolowanych lub fluorowanych gazów cieplarnianych z systemów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych – osoba, która wykonuje czynności polegające na odzysku wyżej wymienionych substancji, powinna posiadać zaświadczenie o odbyciu specjalnego szkolenia. Przez niektóre pojazdy silnikowe ustawa rozumie pojazdy samochodowe określone w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.) kategorii M1 oraz kategorii N1 o masie odniesienia nieprzekraczającej 1305 kg, przy czym przez masę odniesienia należy rozumieć masę własną pojazdu powiększoną o 100 kg. Pojazdem silnikowym kategorii M1 jest pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu osób mający co najmniej cztery koła oraz nie więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy, z kolei pojazdem kategorii N1 jest pojazd samochodowy zaprojektowany i wykonany do przewozu ładunków i mający co najmniej cztery koła oraz maksymalną masę całkowitą nieprzekraczającą 3,5 t.
Z tytułu nieprzestrzegania obowiązków posiadania stosownych certyfikatów ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową w rozdziale 11. przewiduje sankcje w postaci administracyjnych kar pieniężnych. I tak na przykład przedsiębiorcom oraz członkom personelu, którzy wykonują czynności w zakresie instalacji, kontroli szczelności, konserwacji lub serwisowania urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych bez certyfikatu, może grozić kara pieniężna w wysokości od 600 do 3000 zł. Administracyjne kary pieniężne wymierzane są w drodze decyzji administracyjnej przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub przez właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej.

Przy ustalaniu wysokości kary właściwy organ uwzględnia rodzaj i zakres naruszenia, w tym jego wpływ na środowisko, dotychczasową działalność podmiotu, który popełnił naruszenie w zakresie objętym przepisami ustawy oraz skutki naruszenia. Jeżeli okoliczności sprawy i dowody wskazują, że do naruszenia doszło wskutek zdarzeń lub okoliczności, którym podmiot popełniający naruszenie nie mógł zapobiec, właściwy organ odstępuje od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej i umarza postępowanie. Warto też pamiętać, że nie można nałożyć administracyjnej kary pieniężnej, jeżeli od dnia popełnienia naruszenia upłynęły 3 lata.
W tym miejscu warto zadać sobie pytanie, co ze świadectwami kwalifikacji, które zostały wydane na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową? Otóż w myśl art. 62 obecnie obowiązującej ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową świadectwa kwalifikacji wydane na podstawie przepisów poprzednio obowiązującej ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane, zastępując w swoim zakresie certyfikaty dla personelu w stosunku do czynności wykonywanych w odniesieniu do substancji kontrolowanych wymagających, zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, posiadania certyfikatu dla personelu. Co do zasady oznacza to więc, że świadectwa kwalifikacji do momentu upływu okresu, na jaki zostały wydane, są ważne i zastępują certyfikaty dla personelu.

Marcin Siemienkiewicz, radca prawny