Silniki spalinowe w samochodach osobowych i ciężarowych w uproszczeniu działają na takich samych zasadach. Jednak większe obciążenia i wysokie przebiegi powodują, że pojazdy ciężarowe wymagają innego podejścia do serwisowania niż auta miejskie lub rodzinne SUV-y. Z pomocą przychodzą producenci olejów silnikowych, którzy rozwijają nowe formulacje smarne z uwzględnieniem warunków pracy dużych jednostek napędowych, montowanych w ciężarówkach. Wspólnie ze specjalistą ExxonMobil, producentem olejów Mobil Delvac 1, wskazujemy na charakterystyczne wymagania w zakresie smarowania silników pojazdów ciężarowych.

Podczas rozmów z mechanikami można odnieść wrażenie, że o funkcjach oleju silnikowego większość wie niemal wszystko. Olej smaruje, chroni przed zużyciem, ogranicza tarcie między ruchomymi elementami silnika czy odprowadza nadmiar ciepła z komory spalania i turbosprężarki. Rzadziej pamiętamy o innych zadaniach. Na przykład olej silnikowy pomaga również w dobrym uszczelnieniu układu cylindrowo-tłokowego i pierścieni. Dbając o wysokie ciśnienie sprężania w komorze, podnosimy efektywność spalania paliwa, co przekłada się na optymalną pracę i moc jednostki napędowej.
W przypadku olejów silnikowych do pojazdów ciężarowych szczególnie ważne są funkcje zmywania i rozpraszania zanieczyszczeń. Ma to związek z pracą systemów recyrkulacji spalin, które sprzyjają gromadzeniu się osadów. – Prostym i skutecznym rozwiązaniem tego problemu wydaje się być podniesienie poziomu detergentów i dyspergatorów w formulacji oleju. Jednak taka strategia usunięcia nadmiaru sadzy z silników pojazdów ciężarowych może mieć negatywny wpływ na właściwości oleju w niskich temperaturach. Rozwiązaniem jest zwiększenie udziału olejów bazowych PAO w formulacjach półsyntetycznych i syntetycznych, co dotyczy również Mobil Delvac 1 LE 5W-30, czyli naszego flagowego oleju syntetycznego do pojazdów ciężarowych – wyjaśnia Jerzy Domaszczyński, CVL sector specialist Poland & EE Cluster z ExxonMobil.
Aby zmniejszyć emisję spalin, w pojazdach ciężarowych wykorzystuje się układy selektywnej redukcji katalitycznej (SCR), recyrkulacji spalin (EGR) i filtry cząstek stałych (DPF). Wbrew pozorom każdy z nich wpływa na wymagania dotyczące oleju. W przypadku układu SCR efektem jest konieczność ograniczenia zawartości siarki w paliwie i dodatków do oleju silnikowego w celu uniknięcia zatrucia katalizatora, czyli jego częściowej lub pełnej dysfunkcji w wyniku działania niektórych związków chemicznych zawartych w paliwie lub oleju silnikowym. W przypadku układu EGR efektem jego obecności jest zwiększone gromadzenie się sadzy. Jak podkreśla specjalista ExxonMobil, każda z opisanych sytuacji musi być uwzględniona już na etapie prac laboratoryjnych nad nowym olejem silnikowym, które w przypadku marki Mobil prowadzi ośrodek badań i rozwoju w Paulsboro (USA).
Innym wyzwaniem związanym z olejami silnikowymi do pojazdów ciężarowych jest stosowanie oleju napędowego z dodatkiem biokomponentów. Gromadzenie się takiego paliwa w oleju silnikowym wpływa na lepkość i może prowadzić do problemów ze stabilnością utleniania, co sprzyja tworzeniu się szlamu i korozji.
Przewaga olejów syntetycznych nad mineralnymi wynika z jednorodnej budowy chemicznej baz syntetycznych. Gdy spojrzymy na bazę syntetyczną przez mikroskop, zauważymy, że składa się z molekuł o jednakowych rozmiarach i kształtach. Dzięki takiej budowie cienka warstwa w pełni syntetycznego oleju w silniku jest odporniejsza na zerwania, ponieważ z natury ma lepsze właściwości przenoszenia obciążeń.
– Podczas rozmów z warsztatami serwisującymi floty pojazdów ciężarowych olejem Mobil Delvac 1 zawsze podkreślamy, że zakup wysokiej jakości oleju należy traktować w kategorii inwestycji, która zwróci się w postaci na przykład niższych wydatków na paliwo. Te same argumenty towarzyszą rozmowom z przewoźnikami, a potwierdzenie oszczędności znajdziemy w przykładach z rynku – dodaje Jerzy Domaszczyński z ExxonMobil. Na przykład francuski przewoźnik Les Transports Joulié po zmianie oleju SAE 10W-40 na w pełni syntetyczny Mobil Delvac 1 LE 5W-30 uzyskał 3,2% mniejsze zużycie paliwa. Oszczędność została wyliczona na podstawie ponad 12 miesięcy testów przy użyciu dwóch ciężarówek.
– Obecnie producenci olejów silnikowych kontynuują rozwój olejów mineralnych i syntetycznych do pojazdów ciężarowych. Pomimo faktu, że nowoczesne produkty mineralne spełniają wymagania pojazdów niskoemisyjnych oraz są oferowane również w niższych klasach lepkości, zawsze należy rozważyć możliwość wyboru w pełni syntetycznego oleju silnikowego do ciężarówki – podsumowuje specjalista marki Mobil Delvac 1.