Jest to trzeci artykuł z serii przedstawiającej własności nowego, cyfrowego oscyloskopu-multimetru ET310A. Przyrząd dystrybuuje firma Labimed Electronics.

W pierwszym artykule tej serii przedstawiono ogólne własności przyrządu, organizację płyty czołowej oraz własności wyświetlania wskazań w trybach oscyloskopu i multimetru. W drugim artykule opisano dokładnie pracę przyrządu w trybie oscyloskopu, kładąc szczególny nacisk na własności funkcji wyzwalania, automatycznego ustawiania wstępnego, pomiaru automatycznego oraz pamięci wewnętrznej. W niniejszym zostaną przedstawione szczegółowo funkcje multimetru.
Jeśli w chwili wyłączenia zasilania przyrząd znajdował się w trybie multimetru cyfrowego to w momencie następnego włączenia zasilania ustawi się on automatycznie w ten tryb pomiarowy. W przeciwnym razie (potrzeby ustawienia przyrządu w tryb oscyloskopu) tryb multimetru należy włączyć samemu, naciskając przycisk „MODE”.
ET310A pracując w trybie multimetru cyfrowego mierzy: napięcie stałe i przemienne, prąd stały i przemienny, rezystancję, konduktancję, pojemność, częstotliwość, współczynnik wypełnienia impulsu oraz poziom w dB. Sprawdza też diodę i ciągłość obwodu. Wskazanie wyniku pomiaru odświeża co 2,5 s. Wykaz funkcji pomiarowych dostępnych w ET310A w trybie multimetru cyfrowego wraz z odpowiadającymi tym funkcjom wartościami podzakresów, rozdzielczości wskazania i dokładności pomiaru zamieszczono w tablicy załączonej do artykułu.
Domyślnym stanem ET310A aktywnym natychmiast po wprowadzeniu tego przyrządu w tryb multimetru jest pomiar napięcia stałego. Jeśli jednak użytkownik potrzebuje korzystać z innej funkcji pomiarowej (prąd, rezystancja, pojemność), to wybiera tę funkcję przy włączonym trybie napięcia stałego, naciskając kolejno przycisk „FUNCS”.

Pomiar napięcia stałego
W trybie pomiarowym napięcia stałego, będącym stanem domyślnym multimetru, jest samoczynnie wybierany podzakres 400 mV i automatyczna zmiana podzakresu pomiarowego (rys. 1). W razie potrzeby użytkownik może przełączyć przyrząd na zmianę ręczną, naciskając przycisk „AUTO/RANGE”. Tryb zmiany ręcznej jest dostępny w ET310A dla wszystkich głównych funkcji pomiarowych multimetru (wybieranych przełącznikiem „FUNCS”) z wyjątkiem pomiaru pojemności.
Po ustawieniu przyrządu w tryb pomiaru napięcia stałego na dole ekranu, pod cyfrowym wskazaniem wyniku pomiaru pojawiają się ikony menu ekranowego przedstawiające funkcje dodatkowe dostępne w tym trybie i opisujące przeznaczenie przycisków funkcyjnych umieszczonych w jednym rzędzie, bezpośrednio pod ekranem. W przypadku pomiaru napięcia stałego zostają opisane tylko przyciski F1 i F2. Przycisk funkcyjny F1 zostaje przyporządkowany funkcji „REL”, czyli wskazywaniu wartości względnej, tj. różnicy między bieżącym wynikiem pomiaru a wartością odniesienia. Po naciśnięciu tego przycisku wartość bieżącego wskazania zostaje wprowadzona do pamięci przyrządu jako wartość odniesienia. Od tego momentu w miejscu wskazywania dużymi cyframi bieżącego wyniku pomiaru napięcia stałego jest wyświetlana wartość względna tego napięcia, stale uaktualniana, a pod nią małymi cyframi ustawiona wartość odniesienia.
Drugą funkcją dostępną w trybie pomiaru napięcia stałego jest „P-H”, czyli zamrażanie wartości szczytowej, a ściślej wartości maksymalnej i minimalnej. Wartości te zostają wyświetlone w dwóch rzędach pod bieżącym wskazaniem wyniku pomiaru i są odświeżane co 400 ms. Po wprowadzeniu przyrządu w tryb „P-H” zostaje wyświetlone sub-menu zmieniające przyporządkowanie przycisków funkcyjnych F1-F4 na: „EXIT”, „RUN”, „STOP” i „RESET”, czyli kolejno: wyjście z trybu zamrażania wartości szczytowej, rozpoczęcie wskazywania wartości szczytowych, zamrożenie wartości szczytowych, zresetowanie wskazań zamrożonych wartości szczytowych i powrót do początku wskazywania wartości szczytowych.
Wybranie funkcji zamrażania wartości szczytowej („P-H”) powoduje jednocześnie samoczynne przełączenie przyrządu na ręczną zmianę podzakresu pomiarowego.

Pomiar napięcia przemiennego
Dostęp do funkcji pomiarowej napięcia przemiennego uzyskuje się, zmieniając przyciskiem „DC/AC” typ sygnału z „DC” na „AC”. Przyrząd ustawia się wtedy automatycznie na podzakres pomiarowy 4 V i automatyczną zmianę podzakresu (rys. 2). Obok cyfrowego wskazania wyniku pomiaru pojawia się symbol „TRMS” sygnalizujący użytkownikowi, że wskazanie jest w dużym stopniu niezależne od kształtu sygnału czyli, że dokładność pomiaru wyspecyfikowana w danych technicznych jest zachowana, gdy kształt sygnału wejściowego odbiega od sinusoidalnego i jest na przykład prostokątny.
Przy włączonej funkcji pomiaru napięcia przemiennego w dole ekranu jest wyświetlane menu opisujące przeznaczenie wszystkich czterech przycisków (od F1 do F4), czyli ikony: „REL”, „P-H”, „SEL” i „dB”. Naciskając przycisk F3 („SEL”), włącza się kolejno, w pętli, wskazywanie: częstotliwości, współczynnika wypełnienia i ponownie napięcia przemiennego (rys. 3). Po naciśnięciu z kolei przycisku F4 („dB”) przyrząd zaczyna wskazywać pod symbolem jednostki napięcia „V” wartość poziomu w decybelach, a pod wartością poziomu, w nawiasach, wartość rezystancji odniesienia (rys. 2).
Dokładność pomiaru napięcia przemiennego zależy od pasma pomiaru i pogarsza się wraz ze wzrostem częstotliwości, co jest zjawiskiem normalnym. Własność ta została opisana liczbowo w tablicy.

Pomiar prądu stałego i przemiennego w miliamperach
Prądy stałe i przemienne o wartościach do 400 mA mierzy się metodą bezpośrednią z wykorzystaniem do tego gniazd pomiarowych „COM” i „mA”. Układ wejściowy przyrządu dołączony do tych gniazd chroni przed uszkodzeniem szybki bezpiecznik o prądzie znamionowym 400 mA.
Po wybraniu funkcji pomiarowej prądu stałego przyrząd ustawia się automatycznie na podzakres 40 mA i automatyczną zmianę podzakresu pomiarowego. Funkcje dodatkowe dostępne w tym trybie są takie same jak w przypadku pomiaru napięcia stałego („REL” i „P-H”).
Tryb pomiaru prądu stałego jest trybem domyślnym prądu stąd, aby móc mierzyć prąd przemienny, trzeba najpierw włączyć tryb pomiarowy prądu stałego, a następnie zmienić typ sygnału na „AC” (przemienny). Podobnie jak w przypadku napięcia przemiennego pomiar prądu przemiennego jest typu True RMS, choć pasmo pomiaru jest w tym przypadku węższe (patrz tablica). Użytkownik ma też dostęp do funkcji dodatkowych „REL”, „P-H” i „SEL”, a więc do takich samych jak przy pomiarze napięcia przemiennego.


Pomiar prądu stałego i przemiennego w amperach
Do pomiaru stosunkowo dużych prądów, do 20 A, metodą bezpośrednią służy w ET310A osobny zakres i obok gniazda wspólnego „COM” specjalne gniazdo „20A”. Wejściowy układ pomiarowy chroni przed uszkodzeniem bezpiecznik o maksymalnym prądzie znamionowym 20 A.
Po wybraniu zakresu „A” przyrząd ustawia się samoczynnie na podzakres pomiarowy 4 A prądu stałego i automatyczną zmianę podzakresu. W tym trybie można przełączyć przyrząd na pomiar prądu przemiennego. Funkcje dodatkowe dostępne przy pomiarze prądu w amperach są takie same jak w przypadku pomiaru prądu w miliamperach.

Pomiar rezystancji
Po wybraniu funkcji pomiarowej rezystancji przyrząd ustawia się automatycznie na podzakres 40 MΩ i zmianę automatyczną. Jednocześnie zostaje wyświetlone menu opisujące wszystkie cztery przyciski funkcyjne: „REL”, „P-H”, „SEL” i „S”.
Naciskając raz za razem przycisk funkcyjny F3 (opisany jako „SEL”), włącza się kolejno, w pętli, test diody, test ciągłości obwodu z sygnalizacją dźwiękową i z powrotem pomiar rezystancji (rys. 4).
Przycisk F4 (opisany jako „S”) jest przeznaczony do włączania i wyłączania wskazywania konduktancji, czyli przewodności. Wskazanie konduktancji w simensach (S) jest wyświetlane małymi cyframi i pojawia się pod wskazaniem bieżącego wyniku pomiaru rezystancji.

Pomiar pojemności
Ostatnią funkcją dostępną w trybie multimetru jest pomiar pojemności. Na tym zakresie jest dostępna wyłącznie automatyczna zmiana podzakresu, czyli użytkownik nie ma możliwości przełączenia przyrządu na zmianę ręczną. Przy pomiarze pojemności nie są też dostępne żadne funkcje dodatkowe.

Leszek Halicki