– to powinieneś wiedzieć. Obecnie do obsługi serwisowej i naprawy pojazdów samochodowych stosowane są w zdecydowanej większości warsztatów podnośniki samochodowe. Wyparły one skutecznie stosowane dotychczas warsztatowe kanały przeglądowe. Istotny wpływ na taki stan rzeczy miał znaczny spadek cen zakupu podnośników w ciągu ostatnich lat.

Ceny podnośników dwukolumnowych uzależnione są od rodzaju napędu oraz nośności, czyli dopuszczalnego konstrukcyjnie ciężaru unoszonych pojazdów. Podnośniki dwukolumnowe można dzisiaj nabyć za kwotę od 5000 zł netto do nawet kilkunastu tysięcy złotych netto. Przy obowiązujących cenach koszt zakupu podnośnika zbliżony już jest do kosztów wykonania kanału przeglądowego. Na korzyść stanowiska obsługowego z wykorzystaniem podnośnika przemawia zdecydowanie wszechstronność przy różnych zakresach prac i czynności obsługowych oraz najważniejsza cecha, którą jest możliwość dostosowania wysokości uniesienia pojazdu do aktualnych potrzeb obsługowych i wzrostu pracownika.
Popularność tej grupy podnośników wynika z uniwersalności jej zastosowania przy różnych pracach obsługowych oraz stosunkowo niskiej ceny zakupu w porównaniu z pozostałymi konstrukcjami dźwigników samochodowych (czterokolumnowych, nożycowych czy stemplowych).
Podnośniki dwukolumnowe unoszą obsługiwany pojazd za pomocą dwóch par ramion osadzonych na specjalnych wózkach poruszających się pionowo po prowadnicach kolumn. Ta konstrukcja podnośników umożliwia unoszenie pojazdów w sposób zapewniający możliwość wykonywania czynności obsługowo-naprawczych przy podwoziu pojazdu w warunkach zwolnionego zawieszenia i kół. Ramiona zamocowane są na wózkach w sposób umożliwiający ich częściowy obrót w płaszczyźnie poziomej, zapewniający ustawienie ich równolegle do pojazdu w trakcie jego wprowadzania na stanowisko oraz wsunięcie ich pod podwozie pojazdu usytuowanego już na stanowisku unoszenia. Ramiona są regulowane w zakresie długości wysuwania.
Dzięki takiemu rozwiązaniu podnośniki tego typu umożliwiają unoszenie pojazdów z różnie rozmieszczonymi punktami podparcia. Odpowiednio skonstruowane łapy i ramiona zapewniają unoszenie pojazdów o małym prześwicie. Ramiona z łapami unoszącymi mają bowiem w pozycji spoczynkowej podnośnika zaledwie 11 cm wysokości. Coraz częściej standardem większości podnośników dwukolumnowych są łapy o regulowanej wysokości końcówek. Przy konieczności unoszenia pojazdów, w których przypadku prawidłowego i bezpiecznego podnoszenia zachodzi konieczność zastosowania większej długości łap, stosowane są do nich odpowiednie przedłużacze.

Rodzaje napędu
Jeszcze kilkanaście lat temu rozpowszechnione były podnośniki dwukolumnowe z napędem elektromechanicznym. W tym rozwiązaniu konstrukcyjnym stosowane były różnego rodzaju sposoby przekazywania napędu z silnika elektrycznego na wózki unoszące pojazd. W rozwiązaniu z tzw. napędem śrubowym unoszenie ramion realizowane było przez zmianę ruchu obrotowego na wzdłużny (pionowy) z wykorzystaniem poruszającej się ruchem postępowo-obrotowym śruby względem nieruchomej nakrętki. Przeniesienie napędu z jednej kolumny na drugą i zapewnienie synchronizacji pracy obu wózków unoszących realizowane było przez odpowiednie łańcuchy lub tzw. wałek Cardana. Konstrukcje te wymagały jednak regularnej kontroli zużycia współpracujących elementów przekładni i wynikającej z tego tytułu konieczności przeprowadzania stosunkowo częstych zabiegów regulacyjnych i konserwacyjnych. Były one również stosunkowo głośne w pracy.
Najnowsze konstrukcje podnośników dwukolumnowych wyposażone są w napęd elektrohydrauliczny. Konstrukcja ta wykorzystuje zjawisko zwielokrotniania siły unoszącej tłoka w układzie hydraulicznym. Ta konstrukcja podnośnika jest zdecydowanie cichsza w pracy oraz zużywa zdecydowanie innej energii elektrycznej w związku z grawitacyjnym sposobem opuszczania (pod wpływem ciężaru unoszonego pojazdu) bez pracy pompy hydraulicznej.

Rodzaje konstrukcji
Elektrohydrauliczny podnośnik dwukolumnowy ma dwa siłowniki (po jednym na każdą kolumnę) napędzane wspólną pompą hydrauliczną. Synchronizacja pracy obu wózków realizowana jest z wykorzystaniem liny stalowej. W podnośnikach tego typu przeprowadzenie połączenia hydraulicznego (przewodu) pomiędzy dwiema kolumnami (pomiędzy siłownikami) oraz liny synchronizującej może być zlokalizowane na dole podnośnika (na posadzce) lub jego górze (na końcach kolumn).
Zarówno jedno, jak i drugie rozwiązanie konstrukcyjne ma swoje wady i zalety. Konstrukcje z połączeniem na dole mają mniejszą wysokość całkowitą (zwykle około 3 m). Ta konstrukcja umożliwia bez ograniczeń obsługę wyższych pojazdów przy uzyskaniu maksymalnej wysokości unoszenia. Jedynym ograniczeniem w takim przypadku jest wyłącznie wysokość warsztatu. Niedogodnością tej wersji jest konieczność przejeżdżania pojazdem po podstawie połączenia między kolumnami. Konstrukcje z połączeniem na górze pozbawione są tej wady. Do wad tej wersji konstrukcyjnej zaliczyć jednak trzeba większą minimalną wysokość warsztatu wynoszącą od 4 do 5 m. Kolejnym problemem przy zastosowaniu tego typu konstrukcji są utrudnienia przy obsłudze podwyższonych pojazdów przy maksymalnej wysokości unoszenia.
Konstrukcje podnośników dwukolumnowych mogą występować w wersjach symetrycznej i asymetrycznej. Podnośnik dwukolumnowy symetryczny ma cztery ramiona takiej samej długości, a środek ciężkości unoszonego samochodu usytuowany jest pomiędzy kolumnami w linii łączącej kolumny. W przypadku wersji asymetrycznej ramiona kolumn mają dwie różne długości (na każdej kolumnie jedno długie i jedno krótkie ramię), a środek ciężkości podnoszonego pojazdu leży w osi wjazdu, lecz przed linią łączącą kolumny.

Dopuszczenie do eksploatacji
Podnośniki dwukolumnowe, tak jak inne dźwigniki samochodowe, muszą spełniać wymogi bezpieczeństwa określone odpowiednimi przepisami. Mogą być eksploatowane wyłącznie na podstawie decyzji zezwalającej na ich eksploatację, wydanej przez organ właściwej jednostki Dozoru Technicznego. Warunkiem dopuszczenia do eksploatacji podnośnika jest posiadanie przez producenta podnośnika certyfikatu CE oraz przeprowadzenie montażu w miejscu eksploatacji przez podmioty (firmy) posiadające stosowne do tego uprawnienia Urzędu Dozoru Technicznego. Potwierdzeniem takiego montażu jest protokół stwierdzający poprawność montażu oraz przeprowadzenia prób funkcjonalnych, zakończonych wynikiem pozytywnym.
Eksploatowane w warsztatach dwukolumnowe podnośniki samochodowe muszą spełniać następujące wymagania:
- zapewniać wytrzymałość mechaniczną odpowiednią do maksymalnego udźwigu i uwzględniającą tzw. współczynnik bezpieczeństwa, czyli od 1,5 do 5-krotnej przewagi wytrzymałości rzeczywistej nad teoretycznie wymaganą,
- posiadać muszą zabezpieczenia przed niekontrolowanym opadaniem uniesionego pojazdu po ustaniu siły unoszącej,
- zagwarantować muszą stabilne utrzymywanie pozycji roboczej,
- posiadać zabezpieczenia niwelujące lub łagodzące skutki niekontrolowanego opadnięcia unoszonego pojazdu,
- posiadać zabezpieczenie przed przekroczeniem dopuszczalnego konstrukcją udźwigu.
Warunkiem dopuszczenia podnośnika dwukolumnowego do eksploatacji jest przeprowadzenie prób pod kątem:
- obciążenia statycznego z obciążeniem o wartości 125% udźwigu nominalnego;
- obciążenia dynamicznego z obciążeniem o wartości 110% udźwigu nominalnego.

Stosowane zabezpieczenia
Podnośniki dwukolumnowe posiadać muszą zabezpieczenia uniemożliwiające opadnięcie podnoszonego pojazdu w przypadku ustania siły unoszącej (utraty szczelności układu hydraulicznego lub przerwy w dopływie energii elektrycznej) lub uszkodzenia mechanizmu podnoszącego. Ponadto umożliwiać muszą kontrolowane opuszczanie pojazdu w trybie awaryjnym.
W konstrukcjach elektrohydraulicznych podnośników dwukolumnowych stosowane są następujące zabezpieczenia:
- zawory bezpieczeństwa gwarantujące otwieranie układu hydraulicznego w przypadku przekroczenia wartości ciśnienia nominalnego o 10%;
- zawory przelewowe, utrzymujące określone wartości ciśnienia w układzie;
- zawory dławikowe, zabezpieczające przed nagłą utratą ciśnienia w układzie (np. przy pęknięciu przewodu ciśnieniowego) i opadnięciem unoszonego pojazdu (tzw. zamki hydrauliczne);
- zawory mechanizmów napędowych, w których konieczne jest utrzymywanie ich elementów w stałych położeniach roboczych.

Przy konstrukcjach elektrohydraulicznych zabezpieczeniem przed opadnięciem podnoszonego pojazdu w przypadku uszkodzenia mechanizmu unoszącego są specjalne listwy z otworami i zapadki na elementach ruchomych mechanizmów unoszących odblokowywane z wykorzystaniem siłowników elektromechanicznych. Każdy podnośnik dwukolumnowy musi mieć ograniczniki maksymalnych do osiągnięcia ruchów roboczych. Zadanie to spełniają wyłączniki krańcowe, samoczynnie wyłączające ruch mechanizmu unoszącego (napęd) po osiągnięciu przez niego skrajnej pozycji roboczej.

Kryteria wyboru
Na wybór konkretnego rozwiązania konstrukcyjnego podnośnika dwukolumnowego wpływ mają:
- poziom zaawansowania technologicznego,
- bezpieczeństwo,
- niezawodność,
- zapewnienie serwisu.

Poziom zaawansowania technologicznego związany jest z rodzajem napędu i jego rozwiązaniem konstrukcyjnym, co wpływa zarazem w istotny sposób na cenę podnośnika. Bezpieczeństwo pracy przy podnośnikach jest bardzo istotne. Wpływ na nie mają różnorodne zabezpieczenia w trakcie normalnej pracy oraz w przypadku wystąpienia uszkodzenia układu unoszącego.
Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na wybór konkretnego podnośnika dwukolumnowego jest niezawodność, czyli bezawaryjność w trakcie pracy, przy zachowaniu przewidzianych konstrukcyjnie przez producenta czynności obsługowych i naprawczych.
Przy istniejącej obecnie na rynku bardzo szerokiej ofercie dostawców podnośników dwukolumnowych wybór konkretnego modelu i dystrybutora, zwłaszcza dla warsztatów dokonujących zakupu po raz pierwszy, jest dość problematyczny. Warto wybierać dostawcę, który zapewni i zagwarantuje odpowiednią obsługę techniczną oraz skuteczny i szybki serwis w trakcie eksploatacji.
Na rynku jest sporo sprzedawców tzw. internetowych, oferujących podnośniki dwukolumnowe w niższych, bardziej atrakcyjnych cenach. Decydując się na zakup podnośnika u takiego sprzedawcy, warsztat może zostać w przyszłości z problemem wynikającym z braku jakiegokolwiek wsparcia serwisowego. Może okazać się także, że czas oczekiwania na niezbędne do naprawy podnośnika części będzie bardzo długi. W skrajnych przypadkach okazać się również może, że zakupiony podnośnik dwukolumnowy nie ma wymaganych przepisami stosownych certyfikatów zezwalających na jego użytkowanie. Zdarzały się już bowiem w przeszłości sytuacje, w których odpowiednie instytucje (Państwowa Inspekcja Pracy czy Urząd Dozoru Technicznego) nakazały wycofanie z eksploatacji w warsztatach używane już podnośniki.
Przy wyborze dostawcy podnośnika dwukolumnowego warto więc zdecydować się na takiego, który posiada już odpowiednie rekomendacje na rynku wyposażenia warsztatowego. Warto poznać również opinie z innych warsztatów, w których pracują już takie podnośniki, na które chcemy się zdecydować. Opinia użytkownika pracującego na takim podnośniku dwukolumnowym przez kilka lat jest najlepszą, a zarazem obiektywną oceną jakości i trwałości oraz funkcjonowania serwisu technicznego.

mgr Andrzej Kowalewski