Podnośniki dwukolumnowe

Dźwigniki dwukolumnowe stanowią obecnie grupę najbardziej popularnych i najczęściej używanych podnośników wśród właścicieli warsztatów samochodowych. Popularność tych podnośników wynika z wszechstronności ich zastosowania, stosunkowo prostego sposobu montażu oraz najkorzystniejszych cen.

Wszystkie rodzaje podnośników dwukolumnowych dzielą się na dwie zasadnicze grupy w zależności od sposobu przeniesienia napędu. Wyróżnić więc można dwukolumnowe podnośniki: elektromechaniczne i elektrohydrauliczne. W obu przypadkach są różne sposoby przekazania napędu z silnika elektrycznego na wózki unoszące obsługiwany pojazd. W podnośnikach elektromechanicznych unoszenie ramion podnośnika jest dokonywane poprzez zamianę ruchu obrotowego na wzdłużny (pionowy) z wykorzystaniem poruszającej się ruchem postępowo-obrotowym śruby względem nieruchomej nakrętki. W podnośnikach elektrohydraulicznych unoszenie ramion podnośnika jest spowodowane wytworzeniem ciśnienia hydraulicznego w siłownikach.

Układ ramion w podnośnikach TLT 235 SB i TLT 235 SC firmy LAUNCH.

Wszystkie podnośniki dwukolumnowe zarówno elektromechaniczne, jak i elektrohydrauliczne mogą być zasilane jednym wspólnym silnikiem dla obu kolumn lub dwoma niezależnymi silnikami, po jednym dla każdej z kolumn. Przy jednym silniku istnieje konieczność przeniesienia napędu z jednej kolumny na drugą oraz zapewnienia synchronizacji ruchu pomiędzy nimi. Dwa silniki, po jednym dla każdej z kolumn, wymagają jedynie zapewnienia synchronizacji ruchu. W przypadku jednego wspólnego silnika dla obu kolumn, dwukolumnowe podnośniki elektromechaniczne różnią się między sobą sposobem przeniesienia napędu pomiędzy kolumnami (pomiędzy śrubami) i rodzajem synchronizacji ruchu obu wózków unoszących pojazd. Synchronizację zapewnia równoczesny napęd obu śrub przy wykorzystaniu specjalnego łańcucha. Może on w zależności od rodzaju rozwiązania konstrukcyjnego znajdować się:
- u góry, nad kolumnami (zmniejsza to jednak maksymalną wysokość podnoszenia obsługiwanych pojazdów);
- na dole, w podstawie podnośnika (zwiększa to jednak ogólną wysokość najazdów, po których muszą przejechać koła pojazdu);
- w zagłębieniu pod podłogą (znacznie to jednak utrudnia zabudowę i montaż podnośnika oraz uniemożliwia przestawienie podnośnika w dowolne miejsce bez uprzedniego przygotowania nowych zagłębień).

Podnośnik elektrohydrauliczny TLT 235 SB firmy LAUNCH.

Niestety, rozwiązanie to jest stosunkowo głośne w działaniu i wymaga regularnej kontroli i konserwacji. Drugim, choć stosowanym znacznie rzadziej sposobem przeniesienia napędu z jednej kolumny na drugą przy zastosowaniu tylko jednego silnika, jest wykorzystanie przekładni kątowej, w której dolna część każdej ze śrub połączona jest wałkiem Cardan’a. W tym wypadku cały system przeniesienia napędu umieszczony jest pod ramą, na której są montowane kolumny. Nowsze, coraz częściej stosowane konstrukcje z dwoma silnikami, po jednym dla każdej z kolumn i elektroniczną synchronizacją ich obrotów, są pozbawione problemów z przeniesieniem napędu na drugą kolumnę, a przez to znacznie bardziej przyjazne przy ewentualnych przeróbkach stanowisk naprawczych w warsztacie.
Ze względu na wiele zalet w stosunku do podnośników elektromechanicznych, znacznie korzystniejszym rozwiązaniem w warsztacie są podnośniki elektrohydrauliczne. Podnoszenie w nich jest realizowane poprzez dwa siłowniki umieszczone w kolumnach podnośnika. W podnośnikach tego typu połączenie instalacji hydraulicznej między kolumnami (silnik znajduje się na jednej kolumnie) oraz synchronizacja pracy wózków unoszących w obu kolumnach może odbywać się w dole podnośnika (na wysokości posadzki) lub na górze (na wysokości końca kolumn). Jedno i drugie rozwiązanie ma swoje wady i zalety. Przy zastosowaniu podstawy dolnej, umieszczonej na wysokości posadzki, mniejsza jest wysokość całkowita podnośnika. Brak z kolei połączenia pomiędzy kolumnami na górze umożliwia obsługę znacznie wyższych pojazdów (podwyższanych pojazdów dostawczych). Jedynym ograniczeniem jest wówczas tylko ogólna wysokość warsztatu. Na niekorzyść tego rozwiązania przemawia fakt konieczności przejeżdżania pojazdem każdorazowo podczas wprowadzania go na stanowisko, a także w trakcie jego wyprowadzania ze stanowiska. Pomimo że w aktualnie wytwarzanych podnośnikach podstawy te są bardzo niskie i stosunkowo krótkie, to i tak w przypadku niektórych bardzo nisko zawieszonych samochodów są nadal utrudnieniem. Podnośniki tego typu, mimo bardzo krótkiej i niskiej podstawy pomiędzy kolumnami, nie nadają się do stosowania w warsztatach blacharsko-lakierniczych. Trudno sobie bowiem wyobrazić przejeżdżanie ramą prostowniczą wraz z umieszczonym na niej pojazdem, choćby nawet po najmniejszym progu. Przy zastosowaniu połączenia między kolumnami na górze, w postaci specjalnej belki, podstawową zaletą jest idealnie płaski przejazd pomiędzy nimi na wysokości posadzki. Dzięki rezygnacji z połączenia kolumn podnośnika, w dolnej części uzyskuje się optymalne warunki pracy na stanowisku obsługowym. Do mankamentów tego typu konstrukcji zaliczyć z pewnością trzeba większą minimalną wysokość warsztatu (o około 1-15 m w stosunku do podnośników z podstawą dolną), wynoszącą od 4 do 4,5 m. Ponadto, ze względu na usytuowanie na stałej wysokości (około 4 m) górnej belki łączącej kolumny, utrudniona jest obsługa podwyższanych pojazdów (przynajmniej na wyższych wysokościach unoszenia). W belce górnej umieszczony jest wyłącznik krańcowy zabezpieczający przed zbyt wysokim uniesieniem pojazdu i ewentualnym jego uszkodzeniem. W dwukolumnowych podnośnikach elektrohydraulicznych pojazd unoszony jest poprzez dwie pary ramion zamocowanych na wózkach poruszających się pionowo po prowadnicach kolumn. Ramiona zamocowane są na wózku w taki sposób, aby możliwy był ich częściowy obrót w płaszczyźnie poziomej, tak by w czasie wprowadzania pojazdu na stanowisko można było ustawić je równolegle do kierunku ruchu, następnie zaś wsunąć pod podłogę samochodu. Obracane na wózku unoszącym ramiona mają ponadto regulowaną długość, poprzez wysunięcie z ramienia zamocowanego na wózku odpowiednio dobranego wymiarami mniejszego ramienia, z elementem podparcia unoszonego pojazdu. Dzięki tak skonstruowanym ramionom możliwe jest bezpieczne i stabilne uniesienie pojazdów o różnych wymiarach podwozia i różnie rozmieszczonych przez producenta pojazdu punktach podparcia. Dla zabezpieczenia samochodu przed uszkodzeniem podczas unoszenia ramiona są wyposażone w łapy z końcówkami z tworzywa sztucznego lub gumy, które mocowane są w punktach styku podwozia pojazdu z podnośnikiem. Łapy mają za zadanie ponadto zwiększać stabilność unoszonego na podnośniku pojazdu oraz amortyzować przenoszenie drgań z pracującego podnośnika na opuszczany lub unoszony pojazd. Konstrukcja łap wysięgników (ramion) ma istotne znaczenie dla funkcjonalności i przydatności wszystkich podnośników dwukolumnowych w warsztacie. Konstrukcja łap ma wpływ na minimalny prześwit samochodu, pod który wprowadza się wysięgnik podnośnika. W większości konstrukcji podnośników wysokość łapy wynosi 130-150 mm oraz więcej przy podnośnikach o większych udźwigach. Coraz częściej podnośniki mają łapy obniżone w zakresie od 90 do 115 mm. Standardem pomału stają się również łapy o regulowanej wysokości końcówek.
Wszystkie podnośniki dwukolumnowe mogą występować w dwóch wersjach: symetrycznej i asymetrycznej. Dwukolumnowy podnośnik symetryczny ma cztery równe ramiona, a środek ciężkości podnoszonego pojazdu przypada pomiędzy kolumnami w osi ich symetrii. W dwukolumnowych podnośnikach asymetrycznych ramiona, przy każdej z kolumn (parami), mają zróżnicowaną długość, kolumny zwrócone są w kierunku wjazdu, a środek ciężkości podnoszonego pojazdu leży w osi wjazdu, ale przed osią przecinającą kolumny. Podnośniki elektrohydrauliczne mają w porównaniu z elektromechanicznymi wiele zalet. Przewaga podnośników elektrohydraulicznych doprowadziła do wyparcia z użytkowania w zdecydowanej większości podnośników elektromechanicznych. W związku z tym podnośniki elektrohydrauliczne są coraz częściej wybierane przez właścicieli warsztatów. Dwukolumnowe podnośniki elektrohydrauliczne mają mniej części ruchomych niż elektromechaniczne. Oznacza to znacznie mniej konserwacji, a także napraw. Ponadto, podnośniki te są najszybsze w działaniu spośród wszystkich konstrukcji. Są znacznie cichsze w działaniu w stosunku do podnośników elektromechanicznych. Kolejną przewagą dwukolumnowego podnośnika elektrohydraulicznego nad analogicznym podnośnikiem elektromechanicznym jest znacznie mniejsze zużycie energii. Wpływ na to ma zarówno znacznie krótszy czas podnoszenia oraz fakt, że opuszczanie podnośnika elektrohydraulicznego nie wymaga pracy silnika napędzającego pompę hydrauliczną. Spokojne i równomierne opuszczanie wózków unoszących następuje po otwarciu zaworu utrzymującego ciśnienie w układzie hydraulicznym. Ta zaleta podnośnika elektrohydraulicznego ma ogromne znaczenie w przypadku zaniku energii elektrycznej. Umożliwia szybkie i bezpieczne opuszczenie pojazdu na posadzkę warsztatu. Wystarczy tylko odblokować mechaniczny system zapadek.
Podnośniki elektrohydrauliczne mają bardzo skuteczny i niezawodny mechaniczny system zapadkowy. Nie zużywa się on w trakcie normalnej pracy, ponieważ nie jest on częścią mechanizmu unoszenia, więc należy zakładać, że zawsze zadziała w sytuacji, kiedy będzie tylko potrzebny. Dwukolumnowe podnośniki elektrohydrauliczne mają jeszcze jedną bardzo istotną przewagę nad podobnymi konstrukcjami elektromechanicznymi. Wyposażone są one bowiem w system hydraulicznego zabezpieczenia przeciwprzeciążeniowego. Dzięki zastosowaniu tego systemu po prostu nie ma możliwości przeciążenia podnośnika. W chwili, gdy ciężar pojazdu przewyższa maksymalną nośność podnośnika, automatycznie otwierają się zawory przeciwprzeciążeniowe, które blokują system hydrauliczny, uniemożliwiając tym samym uniesienie pojazdu.

mgr Andrzej Kowalewski