Konstrukcje podnośników
Na rynku jest wiele rodzajów podnośników samochodowych. Poniżej dokonamy ich charakterystyki.
Do wymiany koła lub wykonania czynności obsługowych przy układzie hamulcowym w małym warsztacie samochodowym wystarczy dźwignik ręczny, w który praktycznie wyposażony jest każdy fabrycznie nowy pojazd. Dźwignik ręczny ma najczęściej konstrukcję śrubową lub dźwigniowo-zapadkową. Umożliwia on jednostronne uniesienie pojazdu. Do podparcia elementu ruchomego dźwignika ręcznego unoszącego pojazd dostosowane są specjalne punkty podwozia pojazdu, wyposażone najczęściej w specjalne zaczepy.
Ręczne dźwigniki śrubowe składają się z:
- prowadnicy pionowej wyposażonej w stabilną podstawę,
- śruby obracanej korbą, najczęściej za pośrednictwem przekładni,
- nakrętki poruszającej się wzdłuż prowadnicy, połączonej ze wspornikiem dostosowanym do zaczepu w przeznaczonym do unoszenia punkcie podwozia pojazdu.
Przy większych samochodach osobowych i dostawczych stosuje się dźwigniki śrubowe o konstrukcji przegubowej. Dźwignik o konstrukcji przegubowej ma śrubę umieszczoną poziomo. Obracanie jej wywołuje zmianę wysokości statywu z przegubowo połączonymi elementami tworzącymi podwójny równoległobok. Wygląd ręcznego dźwignika dźwigniowo-zapadkowego jest podobny do śrubowego, lecz jego konstrukcja jest nieco inna. Zamiast śruby stosowana jest listwa zębata, z którą współpracuje zapadkowy suwak, sprzężony ze wspornikiem i przesuwany przy pomocy dwuramiennej dźwigni, zawsze o jeden ząbek. W przypadku awaryjnej obsługi pojazdów o znacznie większej masie własnej, czyli dostawczych czy ciężarowych, wykorzystuje się ręczne dźwigniki hydrauliczne. Dzięki ręcznie napędzanej hydraulicznej pompie tłokowej zwiększające się ciśnienie oleju powoduje pionowe unoszenie tłoczysk siłownika i unoszenie pojazdu. Do obsługi lekkich samochodów w warunkach warsztatowych używa się często małych dźwigników hydraulicznych typu “żaba”, podsuwanych na kółkach pod pojazd. Specyficzną grupą dźwigników są przesuwne podnośniki osadzane pomiędzy najazdami kanału lub podnośnika czterokolumnowego. Umożliwiają one częściowe uniesienie samochodu, zwykle poszczególnych osi pojazdu oraz montaż i demontaż ciężkich podzespołów z podwozia pojazdu. Znajdują one zastosowanie również w pracach regulacyjnych zawieszenia. Osadzone są zwykle na wózku przemieszczanym na kółkach po obrzeżach kanału lub wzdłuż najazdów podnośnika czterokolumnowego. Wózek główny poruszający się wzdłuż pojazdu ma osadzony pomocniczy wózek poprzeczny z umieszczonym obrotowo siłownikiem. Dzięki temu możliwe jest ręczne przemieszczanie i ustawianie siłownika wzdłuż i wszerz kanału w celu ustalenia miejsca podparcia pojazdu oraz jego obsługa z różnych stron kanału. Siłowniki unoszone są najczęściej z wykorzystaniem ręcznej pompy hydraulicznej. Ich konstrukcja umożliwia szybkie wysuwanie się tłoczyska bez obciążenia. Opuszczanie unoszonego pojazdu odbywa się poprzez odkręcenie zaworu spustowego. Jeszcze innym rodzajem dźwignika służącego do obsługi pojazdów samochodowych jest podnośnik statywowy. Umożliwia on obsługę podwozia pojazdu uniesionego do góry przy pomocy podnośnika utrzymującego cały samochód lub znajdującego się na kanale. Dźwignik statywowy ustawiany jest na utwardzonym podłożu (w przypadku obsługi pojazdu na kanale jest nim posadzka na dnie kanału, a przy podnośniku unoszącym do góry cały pojazd posadzka pomieszczenia warsztatowego). Przy pracy na kanale dźwignik statywowy może pełnić funkcję typowego podnośnika kanałowego, czyli być wykorzystywany do częściowego unoszenia pojazdu, lecz główne jego przeznaczenie to podtrzymywanie umieszczonych w górze demontowanych elementów i podzespołów podwozia i opuszczanie ich z wysokości na ziemię i przetransportowanie do miejsca dalszej ich obsługi. Zupełnie inne zadania mają podnośniki unoszące do góry nie tylko poszczególne elementy czy podzespoły, ale cały pojazd. Stanowią one zarazem największą i najczęściej stosowaną grupę dźwigników stosowanych w warsztatach obsługi pojazdów samochodowych. Wszystkie podnośniki unoszące cały pojazd można podzielić na kilka podstawowych grup. Przyjmując za kryterium podziału nie sposób wytworzenia siły unoszącej, lecz rodzaj rozwiązania konstrukcyjnego, wyróżnić można podnośniki:
- płytowe,
- słupowe,
- kolumnowe,
- nożycowe.
Podnośniki płytowe są urządzeniami niskiego podnoszenia. Unoszą one pojazd na wysokość do około jednego metra. Podstawową zaletą tego typu podnośników jest brak konieczności ich do posadzki. Podnośnik tego typu umieszczony jest na kółkach umożliwiających wsunięcie go pod środkową część podwozia samochodu. W związku z tym możliwe jest ich dowolne sytuowanie, zgodnie z aktualnymi potrzebami w warsztacie. Ze względu na dużą prostotę układu sterowania (brak elementów elektronicznych) w większości przypadków tego rodzaju podnośników możliwe jest ich stosowanie na zewnątrz, poza pomieszczeniami zam-kniętymi. Podnośniki płytowe występują najczęściej w wersji pneumatycznej (czynnikiem roboczym jest sprężone powietrze), choć istnieją również podnośniki płytowe hydrauliczne (czynnikiem roboczym jest olej), ale tego typu konstrukcje są znacznie rzadziej stosowane. Siłownik podnośnika płytowego ma postać miecha (poduszki) wykonanego ze zbrojonej gumy z centralnie umieszczonym stabilizatorem teleskopowym. Unoszony pojazd podpierany jest od spodu przez podstawę (płytę) nośną podnośnika. Napełnienie miecha sprężonym powietrzem powoduje szybkie uniesienie pojazdu na niewielką wysokość, ale w zupełności wystarczającą do równoczesnej obsługi wszystkich kół pojazdu. W celu zabezpieczenia pojazdu przed opadnięciem w przypadku niekontrolowanego zaniku ciśnienia w układzie pneumatycznym lub hydraulicznym podnośnika płytowego stosuje się specjalne mechaniczne blokady. Ponadto układy wyposażone są w zawory bezpieczeństwa, regulujące odpowiednio wysokie ciśnienie i zabezpieczające układ przed przeciążeniem, które mogłoby doprowadzić w efekcie końcowym do uszkodzenia układu ciśnieniowego, a zarazem całego podnośnika. Podnośniki płytowe znajdują zastosowanie przy wszelkich pracach związanych z naprawą ogumienia, obsługą układu hamulcowego, regulacją geometrii ustawienia kół oraz przy wszystkich czynnościach, przy których wystarcza unoszenie samochodu na niewielką wysokość. Drugą grupę podnośników stanowią podnośniki słupowe, czyli wielocylindrowe, hydrauliczne dźwigniki podpodłogowe z siłownikami zagłębionymi w posadzce warsztatu. Mogą one występować w wersji: jedno-, dwu- lub cztero-słupowej. Podnośniki tego typu pozwalają na optymalne wykorzystanie powierzchni warsztatowej, dzięki ukryciu całego mechanizmu unoszącego w podłodze. Umożliwia to wykonywanie wszelkich prac wokół pojazdu i pod nim z poziomu podłoża, a także zapewnia niewielkie ograniczenia w dostępie do wszystkich elementów podwozia i nadwozia (możliwa jest również praca przy w pełni otwartych drzwiach, co jest warunkiem koniecznym przy wykonywaniu niektórych czynności naprawczo-obsługowych) w samochodzie. Płynna regulacja wysokości unoszenia zapewnia indywidualne dopasowanie pozycji roboczej do wzrostu mechanika. Podnośniki słupowe mogą być wyposażone w różnego rodzaju ramiona unoszące oraz pomosty najazdowe, które umożliwiają podnoszenie pojazdu, wykorzystując różne miejsca podparcia. Sporym mankamentem stosowania tego typu rozwiązań konstrukcyjnych podnośników jest konieczność montażu w podłodze całego mechanizmu wznoszącego, który wymaga znacznego nakładu prac przed zamontowaniem i uruchomieniem podnośnika. Podnośniki tego typu nadają się do czynności związanych z naprawą ogumienia, obsługą układu hamulcowego, mechaniką samochodową oraz z naprawą nadwozi w warsztatach blacharskich. Najbardziej rozpowszechnioną obecnie grupą dźwigników samochodowych są podnośniki kolumnowe. Podnośniki te występują w wersji jedno- lub wielokolumnowej, przy czym wersje wielokolumnowe muszą mieć zawsze parzystą liczbę kolumn. Podnośniki kolumnowe mają napęd elektromechaniczny (śrubowy) lub stosowany obecnie coraz częściej elektrohydrauliczny (siłownikowy). Podnośniki wielokolumnowe mogą mieć jeden lub kilka niezależnych napędów, sterujących każdą z kolumn z osobna. Podnoszenie i opuszczanie sterowane jest przy wykorzystaniu układów elektronicznych zapewniających pełną synchronizację pracy poszczególnych kolumn. Poza podnośnikami czterokolumnowymi (posiadającymi płyty najazdowe), wszystkie pozostałe podnośniki kolumnowe unoszą pojazd oparty na parze regulowanych przegubowo wspornikach ramieniowych dla każdej kolumny. Podnośniki kolumnowe, dzięki niewielkiej powierzchni ramion nośnych, zapewniają dostęp do każdego miejsca podwozia pojazdu. Podnośniki tego typu nadają się do czynności związanych z naprawą ogumienia, obsługą układu hamulcowego, mechaniką samochodową oraz regulacją geometrii ustawienia kół (w przypadku podnośników czterokolumnowych diagnostycznych z płytami najazdowymi). Ostatnią grupę dźwigników samochodowych stanowią podnośniki nożycowe. Dotychczas mało popularne, ale dzięki swym licznym zaletom i szerokim możliwościom zastosowania bardzo szybko zyskują popularność wśród właścicieli warsztatów.
W zdecydowanej większości posiadają napęd elektrohydrauliczny, choć spotkać można również konstrukcje z napędem pneumatycznym, który jest znacznie szybszy w działaniu i zapewnia znacznie większą przepustowość stanowiska. Podnośniki nożycowe wymagają przeważnie trwałego osadzenia całego mechanizmu unoszącego w posadzce warsztatu. Jednak niektóre konstrukcje podnośników nożycowych pozbawione są potrzeby trwałego osadzania ich do podłoża, co pozwala na przemieszczanie ich w różne miejsca w warsztacie. Ponieważ te rozwiązania konstrukcyjne podnośników nożycowych nie posiadają czułych elementów elektronicznych, istnieje możliwość stosowania ich poza terenem zabudowanym. Podnośniki nożycowe w zależności od potrzeb i rodzaju konstrukcji wyposażone mogą być w płyty nośne podprogowe lub płyty najazdowe unoszące pojazd stojący na kołach. Podnośniki tego typu nadają się do czynności związanych z naprawą ogumienia, obsługą układu hamulcowego, mechaniką samochodową oraz regulacją geometrii ustawienia kół (w przypadku podnośników diagnostycznych z płytami najazdowymi).
mgr Andrzej Kowalewski
Na rynku jest wiele rodzajów podnośników samochodowych. Poniżej dokonamy ich charakterystyki.
Do wymiany koła lub wykonania czynności obsługowych przy układzie hamulcowym w małym warsztacie samochodowym wystarczy dźwignik ręczny, w który praktycznie wyposażony jest każdy fabrycznie nowy pojazd. Dźwignik ręczny ma najczęściej konstrukcję śrubową lub dźwigniowo-zapadkową. Umożliwia on jednostronne uniesienie pojazdu. Do podparcia elementu ruchomego dźwignika ręcznego unoszącego pojazd dostosowane są specjalne punkty podwozia pojazdu, wyposażone najczęściej w specjalne zaczepy.
Ręczne dźwigniki śrubowe składają się z:
- prowadnicy pionowej wyposażonej w stabilną podstawę,
- śruby obracanej korbą, najczęściej za pośrednictwem przekładni,
- nakrętki poruszającej się wzdłuż prowadnicy, połączonej ze wspornikiem dostosowanym do zaczepu w przeznaczonym do unoszenia punkcie podwozia pojazdu.
Przy większych samochodach osobowych i dostawczych stosuje się dźwigniki śrubowe o konstrukcji przegubowej. Dźwignik o konstrukcji przegubowej ma śrubę umieszczoną poziomo. Obracanie jej wywołuje zmianę wysokości statywu z przegubowo połączonymi elementami tworzącymi podwójny równoległobok. Wygląd ręcznego dźwignika dźwigniowo-zapadkowego jest podobny do śrubowego, lecz jego konstrukcja jest nieco inna. Zamiast śruby stosowana jest listwa zębata, z którą współpracuje zapadkowy suwak, sprzężony ze wspornikiem i przesuwany przy pomocy dwuramiennej dźwigni, zawsze o jeden ząbek. W przypadku awaryjnej obsługi pojazdów o znacznie większej masie własnej, czyli dostawczych czy ciężarowych, wykorzystuje się ręczne dźwigniki hydrauliczne. Dzięki ręcznie napędzanej hydraulicznej pompie tłokowej zwiększające się ciśnienie oleju powoduje pionowe unoszenie tłoczysk siłownika i unoszenie pojazdu. Do obsługi lekkich samochodów w warunkach warsztatowych używa się często małych dźwigników hydraulicznych typu “żaba”, podsuwanych na kółkach pod pojazd. Specyficzną grupą dźwigników są przesuwne podnośniki osadzane pomiędzy najazdami kanału lub podnośnika czterokolumnowego. Umożliwiają one częściowe uniesienie samochodu, zwykle poszczególnych osi pojazdu oraz montaż i demontaż ciężkich podzespołów z podwozia pojazdu. Znajdują one zastosowanie również w pracach regulacyjnych zawieszenia. Osadzone są zwykle na wózku przemieszczanym na kółkach po obrzeżach kanału lub wzdłuż najazdów podnośnika czterokolumnowego. Wózek główny poruszający się wzdłuż pojazdu ma osadzony pomocniczy wózek poprzeczny z umieszczonym obrotowo siłownikiem. Dzięki temu możliwe jest ręczne przemieszczanie i ustawianie siłownika wzdłuż i wszerz kanału w celu ustalenia miejsca podparcia pojazdu oraz jego obsługa z różnych stron kanału. Siłowniki unoszone są najczęściej z wykorzystaniem ręcznej pompy hydraulicznej. Ich konstrukcja umożliwia szybkie wysuwanie się tłoczyska bez obciążenia. Opuszczanie unoszonego pojazdu odbywa się poprzez odkręcenie zaworu spustowego. Jeszcze innym rodzajem dźwignika służącego do obsługi pojazdów samochodowych jest podnośnik statywowy. Umożliwia on obsługę podwozia pojazdu uniesionego do góry przy pomocy podnośnika utrzymującego cały samochód lub znajdującego się na kanale. Dźwignik statywowy ustawiany jest na utwardzonym podłożu (w przypadku obsługi pojazdu na kanale jest nim posadzka na dnie kanału, a przy podnośniku unoszącym do góry cały pojazd posadzka pomieszczenia warsztatowego). Przy pracy na kanale dźwignik statywowy może pełnić funkcję typowego podnośnika kanałowego, czyli być wykorzystywany do częściowego unoszenia pojazdu, lecz główne jego przeznaczenie to podtrzymywanie umieszczonych w górze demontowanych elementów i podzespołów podwozia i opuszczanie ich z wysokości na ziemię i przetransportowanie do miejsca dalszej ich obsługi. Zupełnie inne zadania mają podnośniki unoszące do góry nie tylko poszczególne elementy czy podzespoły, ale cały pojazd. Stanowią one zarazem największą i najczęściej stosowaną grupę dźwigników stosowanych w warsztatach obsługi pojazdów samochodowych. Wszystkie podnośniki unoszące cały pojazd można podzielić na kilka podstawowych grup. Przyjmując za kryterium podziału nie sposób wytworzenia siły unoszącej, lecz rodzaj rozwiązania konstrukcyjnego, wyróżnić można podnośniki:
- płytowe,
- słupowe,
- kolumnowe,
- nożycowe.
Podnośniki płytowe są urządzeniami niskiego podnoszenia. Unoszą one pojazd na wysokość do około jednego metra. Podstawową zaletą tego typu podnośników jest brak konieczności ich do posadzki. Podnośnik tego typu umieszczony jest na kółkach umożliwiających wsunięcie go pod środkową część podwozia samochodu. W związku z tym możliwe jest ich dowolne sytuowanie, zgodnie z aktualnymi potrzebami w warsztacie. Ze względu na dużą prostotę układu sterowania (brak elementów elektronicznych) w większości przypadków tego rodzaju podnośników możliwe jest ich stosowanie na zewnątrz, poza pomieszczeniami zam-kniętymi. Podnośniki płytowe występują najczęściej w wersji pneumatycznej (czynnikiem roboczym jest sprężone powietrze), choć istnieją również podnośniki płytowe hydrauliczne (czynnikiem roboczym jest olej), ale tego typu konstrukcje są znacznie rzadziej stosowane. Siłownik podnośnika płytowego ma postać miecha (poduszki) wykonanego ze zbrojonej gumy z centralnie umieszczonym stabilizatorem teleskopowym. Unoszony pojazd podpierany jest od spodu przez podstawę (płytę) nośną podnośnika. Napełnienie miecha sprężonym powietrzem powoduje szybkie uniesienie pojazdu na niewielką wysokość, ale w zupełności wystarczającą do równoczesnej obsługi wszystkich kół pojazdu. W celu zabezpieczenia pojazdu przed opadnięciem w przypadku niekontrolowanego zaniku ciśnienia w układzie pneumatycznym lub hydraulicznym podnośnika płytowego stosuje się specjalne mechaniczne blokady. Ponadto układy wyposażone są w zawory bezpieczeństwa, regulujące odpowiednio wysokie ciśnienie i zabezpieczające układ przed przeciążeniem, które mogłoby doprowadzić w efekcie końcowym do uszkodzenia układu ciśnieniowego, a zarazem całego podnośnika. Podnośniki płytowe znajdują zastosowanie przy wszelkich pracach związanych z naprawą ogumienia, obsługą układu hamulcowego, regulacją geometrii ustawienia kół oraz przy wszystkich czynnościach, przy których wystarcza unoszenie samochodu na niewielką wysokość. Drugą grupę podnośników stanowią podnośniki słupowe, czyli wielocylindrowe, hydrauliczne dźwigniki podpodłogowe z siłownikami zagłębionymi w posadzce warsztatu. Mogą one występować w wersji: jedno-, dwu- lub cztero-słupowej. Podnośniki tego typu pozwalają na optymalne wykorzystanie powierzchni warsztatowej, dzięki ukryciu całego mechanizmu unoszącego w podłodze. Umożliwia to wykonywanie wszelkich prac wokół pojazdu i pod nim z poziomu podłoża, a także zapewnia niewielkie ograniczenia w dostępie do wszystkich elementów podwozia i nadwozia (możliwa jest również praca przy w pełni otwartych drzwiach, co jest warunkiem koniecznym przy wykonywaniu niektórych czynności naprawczo-obsługowych) w samochodzie. Płynna regulacja wysokości unoszenia zapewnia indywidualne dopasowanie pozycji roboczej do wzrostu mechanika. Podnośniki słupowe mogą być wyposażone w różnego rodzaju ramiona unoszące oraz pomosty najazdowe, które umożliwiają podnoszenie pojazdu, wykorzystując różne miejsca podparcia. Sporym mankamentem stosowania tego typu rozwiązań konstrukcyjnych podnośników jest konieczność montażu w podłodze całego mechanizmu wznoszącego, który wymaga znacznego nakładu prac przed zamontowaniem i uruchomieniem podnośnika. Podnośniki tego typu nadają się do czynności związanych z naprawą ogumienia, obsługą układu hamulcowego, mechaniką samochodową oraz z naprawą nadwozi w warsztatach blacharskich. Najbardziej rozpowszechnioną obecnie grupą dźwigników samochodowych są podnośniki kolumnowe. Podnośniki te występują w wersji jedno- lub wielokolumnowej, przy czym wersje wielokolumnowe muszą mieć zawsze parzystą liczbę kolumn. Podnośniki kolumnowe mają napęd elektromechaniczny (śrubowy) lub stosowany obecnie coraz częściej elektrohydrauliczny (siłownikowy). Podnośniki wielokolumnowe mogą mieć jeden lub kilka niezależnych napędów, sterujących każdą z kolumn z osobna. Podnoszenie i opuszczanie sterowane jest przy wykorzystaniu układów elektronicznych zapewniających pełną synchronizację pracy poszczególnych kolumn. Poza podnośnikami czterokolumnowymi (posiadającymi płyty najazdowe), wszystkie pozostałe podnośniki kolumnowe unoszą pojazd oparty na parze regulowanych przegubowo wspornikach ramieniowych dla każdej kolumny. Podnośniki kolumnowe, dzięki niewielkiej powierzchni ramion nośnych, zapewniają dostęp do każdego miejsca podwozia pojazdu. Podnośniki tego typu nadają się do czynności związanych z naprawą ogumienia, obsługą układu hamulcowego, mechaniką samochodową oraz regulacją geometrii ustawienia kół (w przypadku podnośników czterokolumnowych diagnostycznych z płytami najazdowymi). Ostatnią grupę dźwigników samochodowych stanowią podnośniki nożycowe. Dotychczas mało popularne, ale dzięki swym licznym zaletom i szerokim możliwościom zastosowania bardzo szybko zyskują popularność wśród właścicieli warsztatów.
W zdecydowanej większości posiadają napęd elektrohydrauliczny, choć spotkać można również konstrukcje z napędem pneumatycznym, który jest znacznie szybszy w działaniu i zapewnia znacznie większą przepustowość stanowiska. Podnośniki nożycowe wymagają przeważnie trwałego osadzenia całego mechanizmu unoszącego w posadzce warsztatu. Jednak niektóre konstrukcje podnośników nożycowych pozbawione są potrzeby trwałego osadzania ich do podłoża, co pozwala na przemieszczanie ich w różne miejsca w warsztacie. Ponieważ te rozwiązania konstrukcyjne podnośników nożycowych nie posiadają czułych elementów elektronicznych, istnieje możliwość stosowania ich poza terenem zabudowanym. Podnośniki nożycowe w zależności od potrzeb i rodzaju konstrukcji wyposażone mogą być w płyty nośne podprogowe lub płyty najazdowe unoszące pojazd stojący na kołach. Podnośniki tego typu nadają się do czynności związanych z naprawą ogumienia, obsługą układu hamulcowego, mechaniką samochodową oraz regulacją geometrii ustawienia kół (w przypadku podnośników diagnostycznych z płytami najazdowymi).
mgr Andrzej Kowalewski
Komentarze (0)