Jak zmienią się przepisy o umowach o pracę na czas określony od lutego 2016 r.?

Maksymalnie 33 miesiące...
Ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz.1220, dalej: ustawa nowelizująca) wprowadza od 22 lutego 2016 r. dwa limity dla umów na czas określony:
- maksymalnie 33 miesiące dla okresu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łącznego okresu zatrudnienia na mocy umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami,
- maksymalnie trzy umowy na czas określony łączące kolejno pracownika i pracodawcę.

Jeden limit będzie się przy tym mieścił w drugim. Jeżeli np. pracownik będzie zatrudniony na jednej umowie terminowej trwającej 33 miesiące, nie będzie go można zatrudnić jeszcze na kolejne dwie okresowe. Jeśli zaś pracowałby np. na trzech kolejnych półrocznych angażach, również nie wolno będzie „dociągnąć” do 33 miesięcy kolejnymi umowami.
Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy na czas określony dłuższego okresu wykonywania zadań na jej podstawie uważane będzie za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowego angażu na czas określony.
Gdy okres zatrudnienia na czas określony będzie dłuższy niż 33 miesiące lub jeżeli liczba zawartych angaży przekracza trzy, pracownik będzie zatrudniony na podstawie angażu na czas nieokreślony. Stanie się to odpowiednio od dnia następującego po upływie tego okresu lub od dnia zawarcia czwartej umowy na czas określony.
Umowa zawarta na dłużej niż 33 miesiące nie będzie zatem nieważna czy uważana od dnia jej zawarcia za tę na czas nieokreślony. Skutek w postaci bezterminowego zatrudnienia pojawi się dopiero po upływie pierwszych 33 miesięcy jej trwania (jeśli wcześniej nie było umów na czas określony między tymi samymi stronami).
...ale z wyjątkami

Te limity nie będą dotyczyły umów zawartych:
- w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
- w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
- gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie – jeżeli ich zawarcie w konkretnym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.

W umowach o pracę określać się będzie ten cel lub konkretne okoliczności, zamieszczając informację o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiego angażu. Przy tym pracodawca będzie musiał poinformować (pisemnie lub elektronicznie) Państwową Inspekcję Pracy o zawarciu umowy na czas określony, gdy stosował obiektywne przesłanki leżące po jego stronie. Musi je ujawnić oraz wskazać, dlaczego zdecydował się na taki angaż. Jeśli nie zgłosi tego w ciągu pięciu dni od jego zawarcia, będzie to wykroczenie zagrożone grzywną od 1 tys. do 30 tys. zł.
Ponadto według art. 14 ust. 4 ustawy nowelizującej do umów o pracę na czas określony, trwających 22 lutego 2016 r. (dzień jej wejścia w życie), stosuje się art. 251 kp. w brzmieniu nadanym nowelizacją (czyli wymienione nowe limity dla umów zawieranych na czas określony). Jednak do okresu zatrudnienia, o którym mowa w tym przepisie (33 miesięcy), wlicza się zaangażowanie na czas określony przypadający dopiero od dnia wejścia w życie zmian. Trwająca w tym dniu umowa terminowa jest uważana za pierwszy angaż w rozumieniu art. 251 kp. po nowelizacji albo za drugi w rozumieniu tego przepisu, jeżeli został zawarty jako druga umowa w rozumieniu art. 251 kp. w obecnym brzmieniu, czyli gdy nie było między nimi przerwy dłuższej niż miesiąc. Umowa trzyletnia przyjęta z początkiem września bieżącego roku nie będzie zaś trwała 33 miesiące, licząc od 22 lutego 2016 r.
Istotne to będzie też dla jej okresu wypowiedzenia. Według art. 16 ustawy nowelizującej przy ustalaniu długości wymówienia umów terminowych trwających w dniu wejścia w życie nowelizacji, których wypowiedzenie następuje od tego dnia, nie uwzględnia się stażu pracy u pracodawcy przed 22 lutego 2016 r.

Okres wypowiedzenia dla umów na czas określony ustalany będzie tak samo jak przy angażu bezterminowym i wyniesie (art. 36 § 1 k.p.):
- dwa tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż sześć miesięcy,
- miesiąc, jeżeli zatrudniono go na co najmniej sześć miesięcy,
- trzy miesiące, jeżeli zatrudnienie trwało co najmniej trzy lata.

Ważne jest jednak to, aby w umowach okresowych zawieranych obecnie na dłużej niż sześć miesięcy przewidywać możliwość ich wypowiedzenia. Taka konieczność zniknie po wejściu w życie nowelizacji. Każdą umowę przyjętą na czas określony będzie można rozwiązać za wypowiedzeniem – pamiętając oczywiście o regulacjach szczególnych wyłączających w pewnych sytuacjach możliwość wymówienia – niezależnie od tego, czy przewidziano to w angażu.
Jednak, jak wskazano w art. 14 ustawy nowelizującej, do umów na czas określony zawartych na okres do sześciu miesięcy albo na dłużej niż sześć miesięcy, w których nie przewidziano możliwości ich rozwiązania z zachowaniem dwutygodniowego wypowiedzenia, trwających 22 lutego 2016 r., w zakresie dopuszczalności ich wymówienia stosuje się przepisy dotychczasowe. Trochę to skomplikowane i zagmatwane na pierwszy rzut oka, ale po spokojnej analizie przepisów nie jest już tak źle. Zmiany są bardzo korzystne dla pracowników i mówiło się o nich już od bardzo dawna.

Przykład
Jeśli w trzyletnim angażu zawartym obecnie zabraknie postanowień o dopuszczalności jego wymówienia, zarówno teraz, jak i od dnia obowiązywania znowelizowanych przepisów, czyli za pół roku, nie wolno go będzie wymówić.
Z pracownikiem mieliśmy roczną umowę na czas określony (do końca sierpnia 2015 r.), teraz podpisaliśmy z nim trzyletnią kolejną (od początku stycznia 2016 r.). Czy po zmianach przepisów umowa ta przekształci się w tę na czas nieokreślony?
Nie. Co prawda po wejściu w życie nowelizacji przepisów dotyczących umów okresowych górna granica złączenia tymi angażami nie będzie mogła w większości przypadków przekraczać 33 miesięcy, ale przy umowach na czas określony trwających od 22 lutego 2016 r. do okresu zatrudnienia tworzącego ten limit wlicza się zatrudnienie na umowie na czas określony przypadający dopiero od tego dnia.

mgr Robert Gorczyca
prawnik, specjalista ds. bhp