Jak przedstawia się kwestia zdobycia uprawnień kierowców wózków widłowych w zakładzie?

Obecnie wielu pracodawców prowadzi działalność gospodarczą, gdzie niezbędne jest używanie wózków widłowych w tzw. transporcie bliskim. Bywa, że pracodawcy są zaskakiwani przez inspektorów inspekcji pracy lub dozoru technicznego zastrzeżeniami dotyczącymi uprawnień pracowników do kierowania wózkami jezdniowymi.
Dzieje się tak dlatego, że aktualnie obowiązują aż trzy rozporządzenia Ministra Gospodarki dotyczące uprawnień do kierowania wózkami jezdniowymi, tj.:
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. Nr 70, poz. 650 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849 z późn. zm.) – dalej r.s.k.u.t.;
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263) – dalej r.b.h.e.m.

Na podstawie powyższych przepisów pracownik może nabyć kwalifikacje do kierowania wózkami jezdniowymi przez:
- otrzymanie zezwolenia, które może być wydane po ukończeniu z wynikiem pozytywnym szkolenia dla kierowców wózków, zorganizowanego przez pracodawcę lub na jego zlecenie według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostkę organizacyjną wyznaczoną przez ministra gospodarki;
- zdanie egzaminu w jednostce UDT na operatora na podstawie r.s.k.u.t.; załącznik nr 2 do r.s.k.u.t. wymienia „wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia”;
- uprawnienie otrzymane zgodnie z § 23 r.b.h.e.m., w którym (załącznik nr 1) wymienione są również wózki podnośnikowe i platformowe z napędem spalinowym i elektrycznym. Rozporządzenie raczej wyklucza inne uprawnienia, ponieważ jednoznacznie stwierdza, że wózki mogą być obsługiwane wyłącznie przez osoby, które ukończyły szkolenie i uzyskały pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie.

W obecnym stanie prawnym dochodzi do różnej interpretacji przepisów przez organy nadzoru państwowego. Ponadto firmy szkoleniowe dobierają programy szkoleniowe (dosyć istotnie różniące się między sobą) nie zawsze właściwie do istniejących, rzeczywistych potrzeb pracodawców i w konsekwencji stosują niewłaściwe nazewnictwo na zaświadczeniach o ukończonym kursie, kwestionowane podczas kontroli inspektorów PIP lub UDT. W związku z powyższym należałoby oczekiwać od ministra gospodarki wydania nowego, jednolitego i kompletnego rozporządzenia określającego w szczególności:
- wymagania, w tym zdrowotne, jakie powinien spełniać kandydat na kierowcę wózka jezdniowego;
- definicje środków transportu wewnętrzego, obejmujące np. także układnice do układania towarów w magazynach oraz wózki podnośnikowe, przy których obsłudze kierowca podnoszony jest razem z ładunkiem;
- jednolity program szkolenia uwzględniający wymagania związane z obsługą, bezpieczeństwem i higieną pracy oraz zajęcia praktyczne na poszczególnych typach wózków jezdniowych;
- zasady egzaminowania i wydawania uprawnień.

mgr Robert Gorczyca
specjalista ds. bhp