Zmiany te wprowadziły również, co było całkowitą nowością, dwa „podrodzaje” dla okresowego badania technicznego, tzn.:
- okresowe badanie techniczne przeprowadzane przed pierwszą rejestracją pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- okresowe badanie techniczne wynikające z terminu określonego w dowodzie rejestracyjnym.

Pomimo tego, że podział badań określony w art. 81 ust. 3 powyższej ustawy przewiduje tylko dwa rodzaje badań technicznych, to aktualizacja przepisów nadal nie zakwalifikowała do żadnej z tych grup części badań, przykładem jest tutaj:
- badanie co do zgodności z warunkami technicznymi pojazdu marki „SAM”;
- badanie co do zgodności z warunkami technicznymi pojazdu zabytkowego;
- badanie techniczne pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t i przyczepy albo autobusu i przyczepy, dotyczące przystosowania ich do ciągnięcia przyczepy;
- badanie techniczne polegające na ponownym sprawdzeniu zespołów i układów pojazdu, w których stwierdzono usterki.

Konsekwencją wprowadzenia w ustawie zmian z zakresu badań technicznych pojazdów było opracowanie i opublikowanie przez Ministra Infrastruktury nowego rozporządzenia z dnia 18 września 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz. U. nr 155 z dnia 21 września 2009 r. poz. 1232). W rozporządzeniu wprowadzono rewolucyjne zmiany szczególnie w zakresie regulacji prawnych odnoszących się do dodatkowych badań technicznych pojazdów. Wywołało to wiele kontrowersji i wątpliwości, które nie zostały jednoznacznie wyjaśnione do końca. Drugim czynnikiem, który przyczynił się do powstania ogólnego zamieszania związanego z nowym podziałem badań technicznym pojazdów, było jednoczesne opublikowanie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 września 2009 r. zmieniające rozporządzenie sprawie wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów, a dokładniej, wykreślenie części pozycji z „Tabeli opłat” będącej załącznikiem do ww. rozporządzenia, dotyczących warunków dodatkowych, bądź badań specjalistycznych mogących występować przy przeprowadzaniu okresowego badania technicznego.

Przedmiotowy problem pojawił się, między innymi, przy przeprowadzaniu badań technicznych pojazdu:
- który ma być używany jako taksówka osobowa lub bagażowa;
- uprzywilejowanego;
- do nauki jazdy, pojazd do przeprowadzania egzaminu państwowego.

Poniższy materiał stanowi analizę regulacji prawnych odnoszących się nie tylko do problemu samego badania technicznego (czy to okresowego, czy dodatkowego), ale również zawiera wymagania określone dla tych pojazdów oraz wskazuje kryteria oceny ww. pojazdów. Stanowi on propozycję uporządkowania i usystematyzowania zagadnień związanych z ww. badaniami, choć należy tutaj zaznaczyć, że przy niespójnościach prawnych dotyczących przedmiotowego zagadnienia, materiał ten może wzbudzić wiele wątpliwości, ale sam fakt ich wywołania był jednym z celów jego opracowania, mając na uwadze zainspirowanie czytelników do przeanalizowania i głębszego zapoznania się z omawianą problematyką. Poniższy materiał nie może stanowić podstawy prawnej i nie może być traktowany jako oficjalna interpretacja prawna dotycząca omawianych zagadnień, choć cała analiza prawna w nim dokonana i zawarta oparta jest na obecnie obowiązujących regulacjach prawnych.

Pojazd, który ma być używany jako taksówka osobowa lub bagażowa
Przy ocenie pojazdu „TAXI” musimy odnieść się nie tylko do ogólnych wymagań określonych dla pojazdu samochodowego o dmc do 3,5 t, ale również uwzględnić zapisy § 24 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. nr 32 z 2003 r. poz. 262. z poź. zm.), dotyczących warunków dodatkowych dla pojazdów „TAXI”. Uprawniony diagnosta podczas badania technicznego musi uwzględnić, czy pojazd ten wyposażony jest w:
1. taksometr z ważnym dowodem legalizacji;
2. co najmniej dwa miejsca dla pasażerów, a taksówkę bagażową – co najmniej w jedno miejsce dla pasażera;
3. co najmniej dwoje drzwi z każdego boku nadwozia lub dwoje drzwi z prawej strony, jedne z lewej strony i jedne z tyłu nadwozia; przepisu nie stosuje się do taksówki bagażowej;
4. pomieszczenie na podręczny bagaż pasażerów taksówki osobowej;
5. gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia;
6. apteczkę doraźnej pomocy;
7. ogumione koło zapasowe;
8. dodatkowe światło z napisem “TAXI”, odpowiadające następującym warunkom:
a) rozmieszczenie: na dachu;
b) barwa: biała lub żółta samochodowa z czarnymi napisami widocznymi z przodu i z tyłu pojazdu; w taksówce bagażowej napis może być widoczny tylko z przodu pojazdu;
c) połączenia elektryczne: światło może być włączone wówczas, gdy taksometr jest wyłączony, niezależnie od włączenia innych świateł i położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika; włączenie lub wyłączenie taksometru powinno powodować równoczesne odpowiednio wyłączenie lub włączenie światła;
d) powinno być widoczne po zapadnięciu zmroku z odległości co najmniej 50 m przy dobrej przejrzystości powietrza.

Dopuszcza się uzupełnienie światła, o którym mowa w pkt. 8, o dwa światła migające barwy żółtej samochodowej, umieszczone po obu stronach lampy we wspólnej obudowie. Światła te mogą być włączane i wyłączane odrębnym wyłącznikiem przez kierowcę taksówki w razie zagrożenia jego bezpieczeństwa. Możliwe jest również stosowanie dodatkowych lamp z napisami określającymi firmę, jej telefon lub inne dane dodatkowo identyfikujące taksówkę, odpowiadające następującym warunkom:
1. rozmieszczenie: na dachu, symetrycznie z lewej i z prawej strony światła z napisem “TAXI”;
2. barwa: biała lub żółta samochodowa;
3. nie mogą one utrudniać czytelności i widoczności napisu “TAXI”.

Przepisy nie zabraniają umieszczania dodatkowych oznaczeń zawierających nazwę miejscowości, herb miejscowości, numer boczny oraz inne oznaczenia identyfikujące miejscową taksówkę, pod warunkiem, że są one zgodne z ustaleniami obowiązującymi na obszarze danych gmin lub związku komunalnego.

Podsumowując, negatywny wynik badania technicznego w przypadku pojazdu TAXI może być spowodowany:
- brakiem zalegalizowanego taksometru;
- brakiem gaśnicy, apteczki, koła zapasowego;
- światłem “TAXI” nieprawidłowo podłączonym lub umieszczonym;
- napisami niezwiązanymi z działalnością przewoźnika umieszczone na świetle “TAXI”.

Zakres tego dodatkowego badania technicznego, określony jest w § 3 ust. 1 pkt. 6 rozporządzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz. U. nr 155 z dnia 21 września 2009 r., poz. 1232) i obejmuje on ocenę spełnienia dodatkowych warunków technicznych w sposób określony w pkt. 1 działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia oraz w pkt. 3 działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia. Zakres tego badania dodatkowo obejmuje więc:
- identyfikację pojazdu (m.in. sprawdzenie cech identyfikacyjnych i porównanie zgodności faktycznych danych pojazdu z zapisanymi w dowodzie rejestracyjnym lub odpowiadającym mu dokumencie) – pkt 1 działu I załącznika nr 1 do rozporządzenia;
- dodatkowe badanie techniczne pojazdu, który ma być używany jako taksówka osobowa lub bagażowa – w pkt. 3 działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia.

Zakres dodatkowego badania technicznego nie budzi w tym przypadku wątpliwości. Problemem jest za to zasada samego jego wykonywania. O ile wykonanie tego badania technicznego ww. zakresie, w przypadku gdy w dowodzie rejestracyjnym nie ma jeszcze adnotacji o treści „TAXI”, a właściciel chce taką funkcjonalność zyskać, jest logiczne, o tyle wiele wątpliwości budzi ustalenie zakresu wykonania okresowego badania technicznego pojazdu mającego powyższą adnotację w dowodzie rejestracyjnym, a ściślej, czy podczas badania okresowego należy wykonać czynności wchodzące w zakres badania dodatkowego. Na wstępie należy zaznaczyć, że badanie to wykonywane jest z mocy ustawy w przypadku, gdy pojazd ma być używany jako taksówka osobowa lub bagażowa. Zapis ten nie uwzględnia i nie bierze pod uwagę stanu bieżącego pojazdu, tzn. nie ma tutaj znaczenia czy pojazd jest już taksówką, czy nie. Istotne jest natomiast, czy będzie on używany dalej jako taksówka. Ponadto, z analizy tego tematu wynika jednoznacznie, że w wykazie czynności kontrolnych oraz metod i kryteriów oceny stanu technicznego pojazdu podczas przeprowadzania okresowego badania technicznego pojazdu nie uwzględniono weryfikacji warunków dodatkowych wskazanych w rozporządzeniu o warunkach technicznych - § 24 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. nr 32 z 2003 r., poz. 262 z póź. zm.) określonych dla taksówki, pomimo że § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia nakłada taki obowiązek. W związku z powyższym, w zakres tego badania powinny jednak wchodzić również czynności określone w pkt. 3 działu I załącznika nr 4 do rozporządzenia, a więc charakterystyczne dla dodatkowego badania technicznego pojazdu, który ma być używany jako taksówka osobowa lub bagażowa. Opłata za wykonanie dodatkowego badania technicznego pojazdu, który ma być używany jako taksówka osobowa lub bagażowa wynosi 42 zł (lp. 6.2 Tabeli Opłat). W przypadku badania okresowego ww. pojazdu stosujemy zapis § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 29 września 2004 r. w sprawie wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów (Dz. U. z dnia 14 października 2004 r., poz. 2261 z póź. zm.) określający zasadę naliczenia całkowitej opłaty za badanie techniczne (opisane w pkt. 1 lit. a niniejszego artykułu), tzn. opłata powinna wynosić 98 zł + 42 zł = 140 zł. Badanie to może przeprowadzać zarówno okręgowa, jak i podstawowa stacja kontroli pojazdów i wykonywane jest z mocy ustawy.

mgr inż. Paweł Dziedziak
Instytut Transportu Samochodowego

W kolejnym wydaniu „NW” zaprezentujemy wymagania określone dla pojazdów uprzywilejowanych, pojazdów do nauki jazdy oraz pojazdów do przeprowadzania egzaminu państwowego.