obowiązuje od czerwca 2007 roku

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (Registration, Evaluation and Authorization of CHemicals - REACH), które weszło w życie 1 czerwca 2007 r., wprowadza cały szereg obowiązków dla producentów i importerów substancji, preparatów i wyrobów. Istotne jest zatem, aby wszyscy zainteresowani poznali obowiązki wynikające z nowego prawa.

Rozporządzenie obowiązuje bezpośrednio – bez potrzeby wdrażania prawem krajowym, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich (artykuł 141). Rozporządzenie REACH zastąpi około 40 nieskutecznych i niewydajnych dyrektyw dotychczas obowiązujących. W jego ramach przyjęto szereg zmian mających na celu usprawnienie zarządzania i kontroli obrotu chemikaliami na terenie Unii Europejskiej. Znika podział na substancje “nowe” oraz “istniejące” - objęte zostały one wspólnym systemem. Ciężar odpowiedzialności za dokonywanie oceny ryzyka oraz badań danej substancji został przeniesiony z władz na przemysł. Producenci i importerzy zobowiązani zostali do dokonania rejestracji substancji. Dalsi użytkownicy zostali włączeni do systemu kontroli chemikaliów, dzięki czemu informacja o ryzyku stwarzanym przez substancje znajdzie się w całym łańcuchu dostaw.



Dorota Kropelnicka-Babiak PRONET COLOR®

Łańcuch dostaw
Na wszystkich producentach, importerach i dalszych użytkownikach ciąży obowiązek przekazywania informacji zarówno w górę, jak i w dół łańcucha dostaw. Celem tego przedsięwzięcia jest utworzenie przejrzystych ram, w obrębie których będzie można przekazywać swobodnie informacje o zagrożeniach i ryzyku. Głównym narzędziem służącym do tego celu jest karta charakterystyki bezpieczeństwa, która oprócz informacji o zagrożeniach stwarzanych przez substancję lub preparat zawiera także informacje o zalecanych środkach zarządzania ryzykiem. Dodatkowo, dla substancji dla których wymagana jest ocena bezpieczeństwa chemicznego, informacje zawarte w karcie charakterystyki muszą być zgodne z informacjami zawartymi w tej ocenie, a właściwe scenariusze narażenia dla odbiorcy powinny być załączane do kart charakterystyki bezpieczeństwa. Dalsi użytkownicy i dystrybutorzy mają obowiązek bezpośredniego przekazywania informacji o zagrożeniach powodowanych przez substancje oraz o nowych zastosowaniach innych niż zidentyfikowane zastosowania w górę łańcucha dostaw, aż do producenta lub importera. Również informacje o przydatności środków zarządzania ryzykiem muszą być przekazywane w górę łańcucha dostaw, aż do dostawcy który opracował zalecane środki kontroli ryzyka.

Cele REACH:
- stworzenie zharmonizowanej i spójnej polityki zarządzania chemikaliami,
- zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska,
- umożliwienie swobodnego przepływu substancji w ich postaci własnej,
- zwiększenie konkurencyjności i wparcie innowacyjności,
- ograniczenie badań nad substancjami chemicznymi przy użyciu zwierząt,
- wycofanie najbardziej szkodliwych substancji lub zamiana ich na substancje mniej toksyczne.

Czego dotyczy REACH?
- substancji produkowanych lub/i importowanych w ilości co najmniej 1 tony rocznie,
- substancji w ich postaci własnej lub jako składniki preparatów (założenia - art. 6),
- substancji chemicznych obecnych w wyrobach (założenia - art. 7), gdy zamierzone jest ich uwalnianie,
- półproduktów wyodrębnionych w miejscu ich wytwarzania (założenia - art. 17),
- półproduktów wyodrębnionych transportowanych (założenia - art. 18)

Kogo dotyczy REACH?
- producentów,
- importerów,
- dalszych użytkowników,
- dystrybutorów.

Agencja
W ramach systemu REACH została powołana Europejska Agencja Chemiczna (ECHA) z siedzibą w Helsinkach. Zadaniem Agencji jest koordynowanie procesu wdrożenia nowej polityki chemicznej, zapewnienie jak najlepszego doradztwa (m.in. dostarczenie wytycznych technicznych, zapewnienie wsparcia rejestrującemu substancję), sprawne zarządzanie bazą rejestracyjną oraz sprawdzanie kompletności dossier. Ponadto Agencja będzie również odgrywała kluczową rolę w procesie oceny i udzielania zezwoleń. Narzędziem służącym do komunikacji z Agencją jest system REACH-IT oraz IUCLID 5.

Rejestracja
Ogólny obowiązek rejestracji wynika z art. 5 rozporządzenia REACH, zgodnie z którym: Substancje w ich postaci własnej, jako składniki preparatów lub w wyrobach nie są produkowane we Wspólnocie ani wprowadzane do obrotu, chyba że zostały zarejestrowane zgodnie z odpowiednimi przepisami niniejszego tytułu, jeżeli jest to wymagane. Przepisom rozporządzenia REACH podlegają w zasadzie wszystkie chemikalia, jednakże szereg chemikaliów, takich jak np. środki ochrony roślin, produkty biobójcze, produkty lecznicze, kosmetyki czy dodatki do żywności lub pasz, regulowane innymi przepisami wspólnotowymi, są wyłączone spod działania niektórych lub prawie wszystkich przepisów rozporządzenia. Rejestracji nie podlegają także substancje pozyskiwane z przyrody, o ile nie są niebezpieczne i nie zostały zmodyfikowane chemicznie. W odniesieniu do pewnych kategorii chemikaliów przepisy rozporządzenia REACH nie mają zastosowania lub mają zastosowanie w ograniczonym zakresie. Substancje produkowane lub importowane w ilości mniejszej niż 1 tona rocznie odnosi się do roku kalendarzowego, jeżeli nie stwierdzono inaczej. W przypadku substancji wprowadzonych, które zostały przywiezione lub wytworzone w ciągu co najmniej trzech kolejnych lat, ilości roczne obliczane są na podstawie średniej wielkości produkcji lub importu z poprzedzających trzech lat kalendarzowych. W odniesieniu do tych substancji nie ma obowiązku dokonywania rejestracji.

Konsekwencje braku rejestracji
- Rejestrujący, którzy nie zarejestrują substancji wstępnie nie mogą skorzystać z okresów przejściowych określonych w art. 23 oraz nie mogą uczestniczyć w SIEF (Forum Wymiany Informacji o Substancjach);
- substancje nie mogą być produkowane oraz importowane w ilości powyżej 1 t/r ani wprowadzane w obrót, jeżeli ich producenci i importerzy nie dokonali rejestracji właściwej;
- jeżeli nie zarejestrowana substancja stwarzająca niedopuszczalne zagrożenie dla zdrowia człowieka lub środowiska będzie w obrocie, producent, importer lub dalszy użytkownik będzie podlegał grzywnie lub karze ograniczenia wolności.

Przygotowania przedsiębiorców do wdrożenia REACH:
- identyfikacja i inwentaryzacja substancji podlegających rejestracji;
- określenie łańcucha dostaw, identyfikacja dalszych użytkowników;
- uzyskanie informacji od producenta / importera czy zamierza zarejestrować produkowaną / importowaną przez siebie substancję, kiedy i w jaki sposób zamierza tego dokonać;
- identyfikacja substancji uwalniających się z wyrobów w sposób zamierzony;
- identyfikacja zastosowań produktów wzdłuż łańcucha dostaw;
- zbieranie wszelkich dostępnych danych na temat produkowanych;
- importowanych czy używanych przez nas substancji;
- poszukiwanie partnerów do konsorcjum;
- określić możliwe konsekwencje wynikające z rozporządzenia REACH.

Źródło: Instytut Metali Niezależnych