Jak ważny jest dobry schemat elektryczny i oscylogramy, wie każdy, kto chociaż raz próbował naprawić samochód z systemem wtrysku benzyny. W wielu przypadkach osiągnięcie sukcesu bez nich jest po prostu niemożliwe.

Kontynuując przedstawianie schematów wraz z oscylogramami zdjętymi za pomocą przystawki oscyloskopowej typu RH140, zdecydowałem się na schemat systemu stosowanego w Fiacie Punto od 1999 r. Bardzo popularny w naszym kraju jest system IAW 59 włoskiej firmy Magneti Marelli. Nie był on obsługiwany przez testery znanych producentów sprzętu diagnostycznego komunikującego się poprzez złącze diagnostyczne. Nie obowiązywał jeszcze protokół transmisji EOBD, a model tego samochodu podobno nie występował w Niemczech. W wielu serwisach zamiast odczytu kodów usterek i parametrów rzeczywistych pozostawała metoda posługiwania się oscyloskopem i multimetrem.
Ponadto w bazie danych Workshop na płytach CD oferowanej przez wiele firm motoryzacyjnych w Polsce (np. ELIT, FOTA) w opisie sterownika wtrysku benzyny zabrakło oznaczeń literowych i z tego powodu pewne liczby występowały dwukrotnie. Na schemacie widoczne są 3 bezpieczniki. Ten o wartości 7,5A jest najważniejszy, gdyż bez zasilenia sterownika nie zadziała przekaźnik pompy paliwa. W przypadku uszkodzenia bezpiecznika 20A nie zostanie podane napięcie zasilające na pompę, wtryskiwacze i cewki zapłonowe. Bezpiecznik o wartości 10A zabezpiecza podzespoły wykonawcze, które mają funkcję pomocniczą i nawet jego brak nie spowoduje trudności z uruchomieniem silnika. W moim odczuciu, dobry schemat to taki, w którym napięcia zasilające są rysowane w górnej części a połączenia z masą w dolnej części podzespołów.

Opis słowny podzespołów na rysunku umożliwia błyskawiczną ocenę ewentualnej usterki. Jeżeli nie można uruchomić samochodu po wymianie sprzęgła, to „rzut oka” na schemat pozwala przypuszczać, że być może w tym przypadku zadziałał bezwładnościowy wyłącznik pompy paliwa. Jego aktywacja może wystąpić nie tylko w razie awarii i zderzenia samochodu, ale również podczas naprawy samochodu. Oscylogram A przedstawia działanie najważniejszego podzespołu wykonawczego, jakim jest wtryskiwacz – na powietrzu samochód nie pojedzie i nawet najlepsza iskra nie pomoże. Sprawdzanie diodą LED czy występują impulsy sterujące, może doprowadzić do błędnych wniosków, gdyż impulsy wystąpią również przy mniejszej amplitudzie napięcia. Tylko oscylogram daje pełną informację o przebiegu napięcia, a charakterystyczny „garb” po zakończeniu impulsu wskazuje, że również pod względem mechanicznym mamy do czynienia z przemieszczającą się iglicą. Po stronie czujników najważniejszym oscylogramem jest sygnał z czujnika indukcyjnego wału – oscylogram C. Bez tego sygnału nie będzie impulsów sterujących wtryskiwaczami i cewkami. Badanie czujnika oscyloskopem powinno odbywać się za pomocą odpowiedniej sondy pomiarowej. Podłączenie np. 3 m kabla koncentrycznego jako przewodu pomiarowego może „zgasić” silnik ze względu na pojemność kabla i niedopasowanie stopnia wejściowego sterownika wtrysku benzyny. Oscylogram D przedstawia sprawdzanie dynamiki zmian sygnału z potencjometru przepustnicy – od 0,5V przy biegu jałowym, do 4,0V przy pełnym wciśnięciu pedału gazu. Sprawdzanie przeprowadzono tylko przy włączonym zapłonie. Sprawdzanie ścieżki potencjometru najlepiej przeprowadzać przy najszybszej podstawie czasu, gdy widoczna jest tylko linia pozioma.

mgr inż. Ryszard Hołownia