Ostateczny efekt wszelkich wykonywanych prac szlifierskich zależy przede wszystkim od doboru właściwego narzędzia – w tym przypadku szlifierki – jak również od zastosowania odpowiedniego materiału ściernego.

Dynamiczny rozwój motoryzacji w Polsce w ostatnich latach spowodował powstanie dużej liczby konkurujących ze sobą firm branży motoryzacyjnej oferujących swoje usługi w zakresie napraw blacharsko-lakierniczych. Nastąpił też znaczny postęp w jakości świadczonych usług dzięki stosowaniu nowoczesnych technologii, materiałów oraz wyposażenia warsztatowego. Wydaje się, że odpowiedzi na pytanie lakiernika “szlifować na sucho czy na mokro” dostarczyło samo życie.

Nowoczesna technologia szlifowania “na sucho”, z zastosowaniem odkurzaczy odsysających szkodliwe dla zdrowia pyły pozwoliła na skrócenie czasu zużytego na oszlifowanie nadwozia samochodu osobowego – jak wykazały badania – prawie
o połowę. Szlifowane miejsca wykazują lepszą jakość (równomierność), nie występują też problemy związane z absorbcją wody przez szpachlówkę poliestrową, co może stanowić źródło późniejszej korozji. Zanieczyszczenie stanowiska pracy jest również mniejsze. Ostateczny efekt wszelkich wykonywanych prac szlifierskich zależy przede wszystkim od doboru właściwego narzędzia – w tym przypadku szlifierki – jak również od zastosowania odpowiedniego materiału ściernego.

Szlifierki oscylacyjne

Z ekonomicznego i technicznego punktu widzenia do obróbki dużych i płaskich fragmentów karoserii samochodowych pokrytych szpachlówką najlepiej nadają się duże szlifierki oscylacyjne.

Duża szlifierka oscylacyjna z przekładnią i własnym układem odsysania pyłów jest najlepsza do intensywnego szlifowania zgrubnego.

Duża i płaska powierzchnia stopy roboczej zapewnia dużą wydajność i łatwość otrzymania płaszczyzny. Szlifierki te, z uwagi na ich wielkość i ciężar, są narzędziami wymagającymi oburęcznej obsługi – posiadają więc dodatkowy uchwyt ułatwiający posługiwanie się nimi. Charakterystyczną cechą tych szlifierek jest prostokątny (czasami kwadratowy) kształt stopy szlifierskiej, do której mocuje się papier ścierny za pomocą specjalnych zacisków lub “na rzepy”.

Poręczna szlifierka oscylacyjna z trójkątną stopą szlifierską przystosowana do szlifowania trudno dostępnych miejsc.

System mocowania papieru ściernego “na rzepy” jest bardziej opłacalny ze względu na szybkość wymiany materiałów ściernych i lepsze ich wykorzystanie. Sprawdzono bowiem, że 1 mm luzu pomiędzy stopą roboczą a papierem ściernym (o co nietrudno w przypadku stosowania zacisków i arkuszy ściernych do napinania) powoduje spadek wydajności szlifowania o ok. 20%. Płynna regulacja prędkości obrotowej pozwala dostosować prędkość szlifowania do rodzaju materiału, co jest pożądane w przypadku obróbki powierzchni wrażliwej na podwyższoną temperaturę. Należy unikać zbyt długiego szlifowania tego samego miejsca z uwagi na możliwość nadmiernego wzrostu temperatury. Bardziej zaawansowane technicznie urządzenia tego typu posiadają, oprócz króćca do podłączenia odkurzacza, własny system odsysania pyłów (tzw. turboodsysanie) do papierowych filtrów mocowanych do szlifierki w specjalnej kasecie. Zapewnia to dobrą widoczność obrabianego miejsca, zabezpiecza osobę szlifującą przed wdychaniem szkodliwych dla zdrowia pyłów oraz wydłuża czas eksploatacji materiałów ściernych. Bardzo ważne jest odpowiednie położenia środka ciężkości ułatwiające operowanie dużą szlifierką oraz dobre wyważenie części wirujących redukujące do minimum szkodliwe dla naszych dłoni
i przegubów drgania i wibracje.
Na drugim końcu tej grupy znajdują się (oprócz wielkości pośrednich) małe szlifierki oscylacyjne, których nieduże gabaryty i niewielki ciężar własny umożliwiają wygodną i niemęczącą pracę jedną ręką, na powierzchniach pionowych lub nad głową.

Szlifierki mimośrodowe

O ile szlifierki oscylacyjne stosujemy najczęściej do intensywnej obróbki dużych powierzchni, to szlifierki mimośrodowe stosujemy do szlifowania końcowego wtedy, gdy zależy nam na uzyskaniu wysokiej jakości powierzchni, na której nie pozostaną żadne niepożądane ślady obróbki.

Z przyrody do techniki – koncepcja mocowania “na rzepy” umożliwia błyskawiczną wymianę arkuszy ściernych.

Zasada działania szlifierek mimośrodowych jest prosta: okrągły talerz szlifierski wiruje mimośrodowo z dużą prędkością
i obraca się dodatkowo wokół własnej osi. W efekcie otrzymujemy dużą prędkość szlifowania i wysoką gładkość powierzchni często niewymagającej dodatkowej obróbki np. przed lakierowaniem. Nie występuje tu niebezpieczeństwo przegrzania szlifowanej powierzchni. Wysokiej jakości narzędzia tego typu odznaczają się niewielkim ciężarem, ergonomiczną budową oraz niskim poziomem drgań pozwalającym na wielogodzinną, niemęczącą pracę. Posiadają też wbudowany system odsysania wiórów z pola pracy oraz nowoczesny układ elektroniczny umożliwiający płynną regulację obrotów i utrzymanie ich niezależnie od obciążenia. Niezbędny jest też hamulec zapobiegający “rozbieganiu” talerza i uszkodzeniu szlifowanej powierzchni w chwili rozpoczęcia pracy.


Jedno narzędzie zamiast trzech. Specjalna konstrukcja szlifierki mimośrodowej umożliwia wykorzystanie jej do intensywnego szlifowania zgrubnego, do szlifowania dokładnego bez bruzd i wyżłobień, oraz do polerowania.

Wyjątkowo uniwersalnym narzędziem “z najwyższej półki” są szlifierki mimośrodowe, które dzięki dodatkowej przekładni sterowanej przełącznikiem – mogą być stosowane do bardzo wydajnego szlifowania zgrubnego, do szlifowania dokładnego nie pozostawiającego śladów obróbki oraz do polerowania. W zależności od wybranego trybu pracy talerz szlifierski porusza się ruchem mimośrodowym lub po torze krzywoliniowym składającym się z ruchu obrotowego i mimośrodowego. Ten pierwszy doskonały jest do dokładnego doszlifowywania powierzchni, natomiast łączony służy do zgrubnego zdzierania z dużą wydajnością i do polerowania. Oczywiście niezbędne staje się wyposażenie w odpowiednie materiały ścierne lub polerskie.
Warto zwrócić uwagę na talerze szlifierskie wykonane w systemie Jetstream. Rozwiązanie to (chronione patentem) zapobiega zbieraniu się pyłu w środku tarczy szlifierskiej, dzięki czemu wzrasta wydajność szlifowania i trwałość materiałów ściernych.

Dzięki zastosowaniu zasady Jetstream wydłuża się czas eksploatacji materiałów ściernych.

W praktyce często spotykamy się z potrzebą szlifowania trudno dostępnych fragmentów karoserii samochodowych, których obróbka przy pomocy zwykłej szlifierki (nawet zaopatrzonej w specjalną stopę typu żelazko) byłaby utrudniona lub wręcz niemożliwa. Do tego typu prac służą specjalne szlifierki mimośrodowe zaopatrzone w trójkątną stopę szlifierską typu Delta. Pomimo niewielkich rozmiarów posiadają wszystkie funkcje dużych maszyn wraz
z układem odsysania pyłów.

Szlifierki rotacyjne

Szlifierki rotacyjne to narzędzia używane tam, gdzie pożądana jest bardzo duża szybkość i wydajność zdzierania w krótkim czasie, a nie zależy nam na jakości powierzchni. Stosuje się je do oszlifowywania krawędzi, otworów, spoin, do oczyszczania z rdzy i zadziorów fragmentów karoserii. Po założeniu odpowiedniej tarczy świetnie nadają się do cięcia. Odsysanie pyłów przy szlifierkach rotacyjnych sprawia pewne trudności, niemniej dobre szlifierki posiadają ruchomą osłonę ssącą, która pozwala na usunięcie większości zanieczyszczeń i pyłów.

Duża szlifierka rotacyjna to szczególnie ekonomiczna maszyna do obróbki dużych powierzchni.

Oto jak w prosty sposób za pomocą specjalnej przystawki, ze szlifierki rotacyjnej możemy otrzymać pilnikarkę taśmową z możliwością ustawienia nasadki pod dowolnym kątem.

Polerki rotacyjne

Powłoki lakierowe pojazdów w miarę starzenia się tracą połysk i matowieją. Jest to związane z tym, że cząstki barwnika
i środka wiążącego ulegają zniszczeniu pod wpływem działania czynników atmosferycznych. Na powierzchni lakieru pojawiają się mikropęknięcia, a w jego pory wnikają brud i zanieczyszczenia umożliwiające rozwój mikroorganizmów wytwarzających kwasy, które z kolei sprzyjają powstawaniu korozji. Odświeżanie i konserwację takich powłok lub też usuwanie wad lakierniczych z powierzchni nowo lakierowanych dokonujemy przy pomocy polerek rotacyjnych z użyciem płynów i past polerskich. Polerki rotacyjne nie różnią się konstrukcyjnie od szlifierek. Posiadają układ elektroniczny, który zapewnia łagodny rozbieg, utrzymuje zadane obroty na stałym poziomie i zabezpiecza silnik polerki przed uszkodzeniem z powodu przeciążenia. Obroty maksymalne polerek są nieco niższe niż obroty silników szlifierek rotacyjnych. Zasady doboru narzędzi są podobne jak przy szlifierkach – do dużych płaszczyzn stosujemy duże polerki o średnicy talerza polerskiego 180 mm, do mniejszych powierzchni polerki o średnicy talerzy polerskich 150 i 80 mm. Wyposażenie polerek to gąbki i filce o różnej gęstości oraz twardości służące do polerowania powierzchni przy pomocy środków polerskich, takich jak płyny i pasty. Do polerowania końcowego (na wysoki połysk) służą futerka jagnięce. W celu ochrony lakieru przed uszkodzeniem mechanicznym średnica talerzy jest nieco mniejsza od średnicy gąbek, filców i futerek polerskich. Połączenie “na rzepy” umożliwia szybką wymianę wyposażenia polerki, a specjalna konstrukcja talerzy polerskich z wbudowanym amortyzatorem zapewnia właściwy kontakt z polerowaną powierzchnią.
Na rynku polskim dostępny jest również jedyny w swoim rodzaju walec polerski o średnicy 40 mm do polerowania wręgów drzwi i progów.

Duża polerka rotacyjna o średnicy talerza polerskiego 180 mm.

Szlifierki mimośrodowe i oscylacyjne o napędzie pneumatycznym

Zalety napędu pneumatycznego, jego niezawodność i prostota działania oraz bezpieczeństwo pracy sprawiły, że wszędzie tam, gdzie istnieje niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu z powodu pracy z materiałami łatwopalnymi, stosuje się bezpieczne, beziskrowe szlifierki napędzane sprężonym powietrzem zamiast szlifierek elektrycznych. Są one lżejsze od szlifierek z napędem elektrycznym, całkowicie odporne na przeciążenia, a wyższe koszty zakupu rekompensuje wielokrotnie wyższa trwałość i niższe koszty konserwacji. Zasady pracy oraz wyposażenie jest takie same jak dla szlifierek z napędem elektrycznym.

Duża szlifierka mimośrodowa o napędzie pneumatycznym o średnicy talerza szlifierskiego 185 mm stosowana do szlifowania wstępnego i międzyoperacyjnego dużych powierzchni.

Trzeba pamiętać o tym, że aby uzyskać niezawodne i długotrwałe działanie narzędzi pneumatycznych należy zasilać je odpowiednio przygotowanym sprężonym powietrzem. Musi być ono wolne od wszelkich zanieczyszczeń mechanicznych takich jak pyły, rdza, woda czy np. pochodzący ze sprężarki olej. Producenci narzędzi z napędem pneumatycznym posiadają w swojej ofercie odpowiednie stacje przygotowania sprężonego powietrza, służą też doradztwem technicznym w tym zakresie.

Bogdan Kulik