Poprzedni artykuł opisywał błędy popełniane podczas wymiany oleju i serwisowania gaźników. Tym razem zajmiemy się omówieniem błędów popełnianych przy doborze i wymianie świec zapłonowych.

Wymiana świec zapłonowych to teoretycznie nic trudnego. Wykręcamy stare świece, wkręcamy nowe i praca zakończona. Oczywiście wartość parametrów potrzebnych świec odczytujemy z instrukcji obsługi lub ze starych świec. Niestety, zarówno pierwszy, jak i drugi sposób nie zawsze jest właściwy. Jeżeli silnik znajduje się w dobrej kondycji i jego przebieg nie jest duży, a poprzedni serwisant zamontował świece o właściwych parametrach, to możemy je odczytać ze starych świec zapłonowych. Moim zdaniem warto sprawdzić parametry świec w katalogu lub instrukcji, gdyż nie zawsze można ufać mechanikowi serwisującemu pojazd wcześniej. Poza tym często jako właściwy zamiennik świec bez rezystora przeciwzakłóceniowego oferowane są świece wyposażone w ten rezystor. Przykładem mogą być świece NGK o symbolu BPR6ES i BP6ES. Pierwsza z nich posiada rezystor przeciwzakłóceniowy, a druga nie. Pozostałe istotne parametry obu świec zapłonowych, takie jak długość i rozmiar gwintu, budowa rdzenia, a nawet wartość cieplna, są takie same. Okazuje się jednak, że obecność rezystora przeciwzakłóceniowego wewnątrz świecy może być problemem. Wystarczy, że pojazd posiada już rezystor przeciwzakłóceniowy w fajce, przewodzie zapłonowym lub oba wymienione rezystory, a dodatkowy rezystor wewnątrz świecy może tak osłabić energię wyładowania iskrowego na elektrodach świecy zapłonowej, że nie dojdzie do zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej w komorze spalania wtedy, gdy przeprowadzamy rozruch silnika w utrudnionych warunkach, takich jak wysoka wilgotność powietrza lub bardzo niska temperatura otoczenia.

Sytuacja zmienia się, gdy silnik serwisowanego motocykla jest już mocno zużyty. Poznamy to po wyglądzie starych świec zapłonowych, które w tym wypadku będą pokryte grubą warstwą nagaru i mogą być zaolejone. Zawsze warto potwierdzić stan techniczny silnika, przeprowadzając pomiar ciśnienia sprężania w cylindrach. Świeca zapłonowa pracuje poprawnie, jeżeli jej temperatura pracy jest wyższa od minimalnej temperatury samooczyszczania i niższa od temperatury samozapłonu mieszanki. To wartość cieplna świecy zapłonowej decyduje o jej temperaturze, gdyż jest to indywidualna zdolność świecy do odprowadzania ciepła. Jedna świeca rozgrzeje się mocniej, a druga słabiej w tych samych warunkach panujących w komorze spalania. Wartość cieplna świecy zapłonowej dobierana jest do pracy w silniku niezużytym. Niestety, w miarę zwiększania przebiegu ciśnienie sprężania w cylindrze zmniejsza się, a pierścienie zaczynają przepuszczać większą ilość oleju do komory spalania (w silnikach czterosuwowych). Zmniejszenie ciśnienia sprężania wpływa na obniżenie temperatury w komorze spalania. Obecność w komorze spalania większej ilości oleju również zmniejsza temperaturę i z tego powodu fabrycznie dedykowana świeca zapłonowa staje się nieodpowiednia, ponieważ jej temperatura pracy obniża się poniżej temperatury samooczyszczania. Poniżej tej temperatury nagar i olej gromadzący się wewnątrz komory spalania na elektrodach, izolatorze i korpusie świecy nie zostają wypalone i odkładają się, utrudniając generowanie iskry i powodując zwarcia elektrod. Silnik zaczyna pracować nierówno, gubi zapłony, a zwarcia elektrod wyłączają z pracy poszczególne cylindry. Na skutek braku zapłonu w jednym z cylindrów silnika wielocylindrowego paliwo z mieszanki paliwowo-powietrznej przedostaje się przez pierścienie i rozrzedza olej silnikowy, a to może doprowadzić do zatarcia. Dopiero zmiana wartości cieplnej, a więc zastosowanie świecy, która będzie się łatwiej rozgrzewać, przywróci poprawną pracę silnika. Oczywiście najlepiej byłoby wyremontować lub wymienić silnik, ale nie zawsze jest to możliwe ze względów technicznych lub ekonomicznych. Nową wartość cieplną świec należy ustalić doświadczalnie, po oględzinach starych świec i pomiarze ciśnienia sprężania. Środkowe cylindry motocyklowych silników czterocylindrowych zwykle zużywają się szybciej i możliwa jest sytuacja, w której pierwszy i czwarty cylinder otrzyma świecę zapłonową o fabrycznie dedykowanej ciepłocie, a cylindry środkowe otrzymają świece cieplejsze. Właściwie dobrana świeca zapłonowa już po niewielkim przebiegu powinna charakteryzować się kawowym nalotem na izolatorze. Jeżeli na izolatorze nadal występuje obfity, czarny i tłusty osad, to oznacza, że temperatura pracy świecy zapłonowej nadal jest zbyt niska dla warunków panujących wewnątrz komory spalania.
Uwagę należy zwrócić też na siłę, z jaką dokręcamy świecę. Nigdy nie powinno się dokręcać świecy na wyczucie, gdyż może to powodować kłopoty z jej późniejszym wykręceniem, a nawet skutkować uszkodzeniem gwintu w głowicy silnika. Momenty dokręcania świec zapłonowych należy dobierać zawsze zgodnie z instrukcją obsługi pojazdu i do dokręcania stosować klucz dynamometryczny. Przekonamy się, że świece dokręca się dość lekko i robiąc to na wyczucie, dokręcaliśmy je za mocno.

Rafał Dmowski