W standardowym układzie napędowym rozrusznik to silnik prądu stałego, obracający wał korbowy silnika i nadający mu odpowiednią prędkość obrotową, dzięki której silnik może rozpocząć samodzielną pracę.

Rozrusznik
Najczęstszym problemem jest brak reakcji po przekręceniu kluczyka. To przeważnie wina uszkodzonej stacyjki lub rozładowanego akumulatora. Jeśli akumulator jest naładowany, rozwiązania możemy szukać w rozruszniku. Trzeba zwrócić uwagę na przewody prądowe i sterownicze (zasilanie włącznika elektromagnetycznego/automatu), aby były czyste i bez śniedzi, a końcówki dokręcone. Inną przyczyną mogą być uszkodzone uzwojenia włącznika elektromagnetycznego czy wytarcie lub zakleszczenie szczotek, co skutkuje brakiem połączenia z komutatorem.
Gdy rozrusznik się obraca, ale nie uruchamia silnika, przyczyną mogą być uszkodzone zęby bendiksa, które nie zazębiają się z kołem zamachowym. Bendiks zbudowany jest na zasadzie sprzęgła jednokierunkowego (w jedną stronę przepuszcza, a w drugą powinien napędzać wieniec koła zamachowego), więc jeśli sprzęgło jest uszkodzone, będzie przepuszczać w obie strony.
Nadmierny hałas może też oznaczać mocne zużycie tulei mechanizmu sprzęgającego lub wypracowane zęby zębnika na wieńcu koła zamachowego. Gdy rozrusznik obraca kołem zamachowym w nieregularny sposób, prawdopodobnie awarii uległ zespół sprzęgający.
Przerwy w obwodzie elektrycznym wirnika lub stojana mogą powodować niskie i nieregularne obroty rozrusznika, a w skrajnym przypadku wirnik nawet „nie ruszy”.
Gdy rozrusznik nie kończy swojej pracy po uruchomieniu silnika i „puszczeniu” kluczyka (kluczyk cofa się automatycznie na niższą pozycję), najczęściej winę ponosi stacyjka, rzadziej zwarcie w instalacji elektrycznej lub kleszczący się rdzeń włącznika elektromagnetycznego. W tej sytuacji bendiks uszkodzi się i odbarwi w wyniku tarcia.
Powodem dalszej pracy rozrusznika (bendiks jest cofnięty) mogą być także „zespawane” styki we włączniku elektromagnetycznym („sklejone” styki, które po rozłączeniu stacyjki nadal pozostają zwarte). Jest tak, kiedy styki oraz sprężyna w kopułce włącznika elektromagnetycznego są zużyte i duży prąd, który płynie w ograniczonym miejscu styku, powoduje „zespawanie” dwóch płaszczyzn. Jeżeli nie dojdzie do odpuszczenia styku przez sprężynę w kopułce, wirnik i stojan zostaną uszkodzone, gdyż praca silnika elektrycznego rozrusznika oraz jego konstrukcja przewidziane są do pracy chwilowej.

Alternator
Alternator jest prądnicą prądu przemiennego, która przemienia energię mechaniczną w prąd przemienny (ładuje akumulator). W alternatorze może dojść do zwarcia stojana. Zwarcie może powodować przekroczenie wartości prądu płynącego przez uzwojenie, co skutkuje przeciążeniem w instalacji pojazdu, zwarciem celi akumulatora lub (rzadziej) przetarciem mechanicznej izolacji stojana.
Warto zwrócić uwagę także na regulator napięcia, który może ulec uszkodzeniu lub spaleniu. To złożony moduł elektroniczny, więc możliwości uszkodzeń jest wiele. Jedną z nich stanowi przekroczenie prądowej wartości granicznej tranzystora PWM, uszkodzenie mechaniczne modułu (brak połączeń lutowanych, zgrzewanych) czy zużyte szczotki przekazujące prąd do wirnika.
Narażone na uszkodzenia są także łożyska alternatora, które zużyte lub zniszczone mogą powodować kolejne usterki. Towarzyszą temu często głośna praca i hałas wraz ze wzrostem prędkości obrotowej silnika. Przyczyny można upatrywać m.in. w zużyciu części, słabej jakości materiału czy zanieczyszczeniach z zewnątrz. Nieprzyjemny hałas może oznaczać zużyte koło pasowe, które może niszczyć pasek klinowy.
W przypadku usterki należy udać się do warsztatu mechaniki pojazdowej, gdzie specjalista dokona diagnostyki za pomocą profesjonalnych narzędzi. Nawet najdrobniejsza usterka powinna być skonsultowana, aby uniknąć dłuższego lub stałego unieruchomienia pojazdu.

Tekst i fot. AS-PL