Czynności obsługowe i naprawcze cd.

W niektórych przypadkach, np. przy wymianie sprężarki, konieczne jest płukanie poszczególnych elementów układu. Podczas płukania usuwane są zanieczyszczenia stałe (zbędny olej, metalowe opiłki). Do płukania układu można stosować tylko specjalny płyn płuczący. Płukać można tylko wymienniki ciepła skraplacza i parownika. W żadnym razie nie można płukać filtra-odwadniacza, zasobnika, dyszy dławiącej, zaworu rozprężnego ani sprężarki. Do przeprowadzania płukania zaleca się używania jako źródła ciśnienia czystego azotu. W celu wykonania płukania należy:
- odłączyć odpowiednie przewody, które będą płukane, od skraplacza i parownika;
- napełnić płynem płuczącym pojemnik do tego przeznaczony;
- podłączyć przewód wylotowy pojemnika z płynem płuczącym do wlotu elementu przeznaczonego do płukania;
- podłączyć przewód zasilający z pojemnika z czystym azotem do przyłącza ciśnienia w pojemniku z płynem płuczącym;
- inny przewód podłączyć do wylotu elementu, który ma być płukany;
- drugi koniec przewodu włożyć do pojemnika na zużyty płyn płuczący;
- otworzyć główny zawór pojemnika z czystym azotem, ustawić reduktor na odpowiednie ciśnienie (od 1,5 do 2 barów);
- w przypadku potrzeby oczyścić element powtórnie po odwróceniu kierunku przepływu płynu płuczącego.
Do przeprowadzania płukania dopuszcza się również stosowanie powietrza, ale konieczne jest wówczas czasochłonne dokładne usunięcie powietrza i wilgoci z układu.

Zawartość nawet niewielkiej ilości wilgoci w układzie klimatyzacji jest bardzo szkodliwa dla jego elementów. Może ona spowodować miejscowe zamarznięcia i utrudnić, a nawet uniemożliwić swobodny przepływ czynnika chłodniczego. Wchodzi ona ponadto w reakcję z czynnikiem chłodniczym, wskutek czego powstają kwasy niekorzystnie wpływające na elementy układu. Powoduje ona także wytwarzanie w układzie nadmiernych ciśnień. Ponieważ powietrze zawiera w sobie sporo wilgoci, dlatego też po opróżnieniu układu z czynnika konieczne jest usunięcie z układu powietrza poprzez jego osuszenie za pomocą pompy próżniowej przed jego ponownym napełnieniem czynnikiem chłodniczym. Wykonanie czynności osuszania przy użyciu pompy próżniowej jest jednocześnie sprawdzeniem szczelności, bowiem jeśli układ nie utrzymuje zadanej próżni, to oznacza, że jest on nieszczelny. W celu osuszenia układu z użyciem pompy próżniowej, podłączonej do układu za pomocą zestawu manometrów, należy:
- sprawdzić czy na pewno układ został opróżniony z czynnika chłodniczego;
- podłączyć przewód obsługowy (kolor żółty) zestawu manometrów do przyłącza wlotowego pompy próżniowej;
- otworzyć ręczne zawory niskiego i wysokiego ciśnienia w zestawie manometrów;
- włączyć pompę próżniową;
- po kilku (5-10) minutach zamknąć ręczne zawory niskiego i wysokiego ciśnienia w zestawie manometrów i wyłączyć pompę próżniową (wskazanie manometru niskiego ciśnienia powinno być bliskie 1,01 bara);
- pozostawić układ w takim stanie i sprawdzić wskazanie manometru niskiego ciśnienia po około 5 minutach (nieutrzymanie się podciśnienia świadczy o nieszczelności układu);
- zamknąć ręczne zawory manometru niskiego i wysokiego ciśnienia (jeśli układ utrzymuje próżnię) i wyłączyć pompę próżniową. W ten sposób osuszony układ przygotowany jest do napełnienia czynnikiem chłodniczym. Przed napełnieniem układu czynnikiem niejednokrotnie konieczne jest przeniesienie świeżego czynnika z większego do mniejszego pojemnika. W tym celu należy:
- ochłodzić mniejszy pojemnik na tyle, aby powstała sensowna różnica temperatur pomiędzy większym i mniejszym pojemnikiem;
- zapamiętać wagę opakowania mniejszego pojemnika i wagę czynnika przy maksymalnie napełnionym pojemniku (po dodaniu obu wag otrzymamy maksymalną dopuszczalną całkowitą wagę pojemnika);
- połączyć przewodem zawory dużego i małego pojemnika (w przypadku dwu przyłączy w większym pojemniku podłączyć przewód do przyłącza cieczowego – kolor czerwony);
- wyzerować wagę, a następnie zważyć mniejszy pojemnik. Wskazanie wagi może znacznie odbiegać od wagi opakowania, ponieważ w pojemniku może znajdować się już pewna ilość czynnika chłodniczego;
- otworzyć zawory w celu przepływu czynnika z większego do mniejszego pojemnika. Pilnować, aby wskazanie wagi nie przekroczyło maksymalnej dopuszczalnej wagi całkowitej pojemnika.

Przy zachowaniu tych samych zasad, analogicznie odbywa się napełnianie pojemnika czynnikiem przeznaczonym do regeneracji (odzysku) lub utylizacji.
Kolejną czynnością przy obsłudze układu klimatyzacji jest napełnianie układu klimatyzacji czynnikiem chłodniczym. Odbywa się ono poprzez zawory obsługowe układu. Stosowane są dwie metody napełniania układu czynnikiem:
- parowa – po stronie niskiego ciśnienia,
- cieczowa – po stronie wysokiego ciśnienia.

Jeśli konstrukcja układu klimatyzacji umożliwia wybór metody napełniania, wówczas zdecydowanie zaleca się metodę parową (znacznie bezpieczniejszą).
Czynność napełniania układu czynnikiem przeprowadza się zaraz po sprawdzeniu szczelności i osuszeniu układu bez odłączania zestawu manometrów. W celu napełnienia układu metodą parową należy:
- delikatnie podgrzać pojemnik z czynnikiem, najlepiej przy użyciu pasa grzewczego, w celu zwiększenia ciśnienia panującego w pojemniku i ułatwienia przepływu czynnika do układu;
- ustalić wymaganą dla danego układu wymaganą ilość czynnika chłodniczego;
- zważyć pojemnik z czynnikiem i upewnić się, że wystarczy go do całkowitego napełnienia układu;
- pozostawić pojemnik na wadze i podłączyć do niego przewód obsługowy (żółty) zestawu manometrów (w pojemniku z dwoma przyłączami korzystać z zaworu niebieskiego do pary o niskim ciśnieniu);
- otworzyć zawór pojemnika z czynnikiem chłodniczym;
- wyzerować wagę;
- otworzyć ręczny zawór niskiego ciśnienia zestawu manometrów (kolor niebieski);
- uruchomić silnik pojazdu i włączyć układ klimatyzacji (sprężarka zacznie zasysać czynnik z pojemnika do układu);
- obserwować wskazania wagi;
- po napełnieniu układu odpowiednią ilością czynnika, zamknąć zawór pojemnika z czynnikiem;
- po kilku sekundach zamknąć zawór niskiego ciśnienia zestawu manometrów;
- wyłączyć silnik pojazdu i odłączyć przewód obsługowy zestawu manometrów od pojemnika z czynnikiem chłodniczym.

W celu napełnienia układu metodą cieczową należy:
- osuszyć dozownik cieczowego czynnika chłodniczego za pomocą pompy próżniowej;
- podgrzać pojemnik z czynnikiem chłodniczym;
- podłączyć właściwy przewód między pojemnikiem z czynnikiem i dozownikiem (w przypadku pojemnika z dwoma przyłączami podłączyć przewód do czerwonego zaworu);
- odwrócić pojemnik z czynnikiem;
- otworzyć zawór pojemnika z czynnikiem;
- ustalić wymaganą dla danego układu wymaganą ilość czynnika chłodniczego;
- zważyć pojemnik z czynnikiem i upewnić się, że wystarczy go do całkowitego napełnienia układu;
- otworzyć zawór pojemnika z czynnikiem oraz zawór wlotowy dozownika i pobrać wymaganą ilość czynnika do dozownika;
- zamknąć zawór pojemnika z czynnikiem;
- zamknąć zawór wlotowy dozownika;
- podgrzać dozownik pasem grzewczym;
- podłączyć przewód obsługowy (kolor żółty) zestawu manometrów do wylotowego zaworu dozownika;
- odczytać ciśnienie wskazywane przez manometr dozownika;
- odczytać poziom ciekłego czynnika w okienku kontrolnym dozownika i upewnić się czy wystarczy czynnika do całkowitego napełnienia układu;
- otworzyć zawór wlotowy w dozowniku;
- powoli otworzyć ręczny zawór strony wysokiego ciśnienia (kolor czerwony) zestawu manometrów i napełnić układ czynnikiem;
- zamknąć ręczny zawór strony wysokiego ciśnienia zestawu manometrów, gdy poziom czynnika w okienku kontrolnym dozownika osiągnie wymaganą wartość;
- zamknąć zawór wylotowy dozownika;
- odłączyć obsługowy przewód zestawu manometrów od dozownika.

mgr Andrzej Kowalewski