Niezbędny sprzęt do obsługi układów klimatyzacji
Obsługa układu klimatyzacji samochodowej wymaga dostępu do wielu specjalistycznych narzędzi i urządzeń.
Dodatkowe utrudnienia przy obsłudze tego typu układów spowodowane są faktem, iż w większości przypadków niezbędne są dwa niezależne zestawy obsługowe, jeden układ do używanego wcześniej czynnika chłodniczego R 12, drugi dla stosowanego obecnie czynnika chłodniczego R 134 a. W nielicznych przypadkach, bo tylko niektórzy producenci tego typu sprzętu oferują uniwersalne urządzenia, zarówno do czynnika R 12, jak i R 134 a możliwa jest obsługa obu rodzajów układów klimatyzacji (zarówno na stary, jak i na nowy czynnik), przy użyciu jednego, uniwersalnego stanowiska. W przypadku uniwersalnego przyrządu, na oba rodzaje czynników chłodniczych, stanowisko obsługowe wyposażone jest w dwa niezależne obwody, jeden dla czynnika R 12, a drugi dla czynnika R 134 a. Oddzielone są w nich zestawy do odzysku i napełniania w celu wyeliminowania ryzyka zanieczyszczenia niewłaściwym czynnikiem chłodniczym. W tego typu przyrządach wspólne są wagi oraz pompa próżniowa, bowiem przy ważeniu i odsysaniu czynnika z układu klimatyzacji nie występuje ryzyko zanieczyszczenia układu niewłaściwym czynnikiem. Konstrukcje urządzeń do obsługi klimatyzacji samochodowej są mniej lub bardziej skomplikowane, a różnice w nich polegają przede wszystkim na stopniu automatyzacji całego procesu obsługi. Te najbardziej skomplikowane łączą w sobie urządzenia do odsysania, oczyszczania i napełniania układu czynnikiem chłodniczym i noszą miano stacji serwisowych do klimatyzacji. Są to urządzenia najbardziej skomplikowane, łączące w sobie poszczególne podzespoły składowe, służące do wykonywania kolejno konkretnych czynności obsługowych. Wiele czynności obsługowych można jednak wykonać bez użycia najbardziej skomplikowanych stacji serwisowych. Poza zestawem podstawowych narzędzi niezbędnych w każdym warsztacie samochodowym do prac związanych z obsługą układów klimatyzacji samochodowych wymagane są:
- środki ochrony osobistej,
- zestaw manometrów z przewodami,
- pompa próżniowa,
- pompa do odsysania czynnika chłodniczego,
- pojemniki (butle) na czynnik chłodniczy R 12 i R 134 a,
- suwak chłodniczy,
- dokładny termometr,
- wykrywacz nieszczelności,
- dozownik ciekłego czynnika chłodniczego,
- wagi,
- miernik uniwersalny,
- wskaźnik poziomu oleju sprężarkowego,
- olej sprężarkowy,
- urządzenia do przeprowadzania prób ciśnieniowych czystym azotem,
- urządzenie do odzysku czynnika chłodniczego,
- pojemniki na czynnik chłodniczy przeznaczony do oczyszczenia,
- grzałka pojemnika z czynnikiem chłodniczym,
- zestaw do płukania elementów układu klimatyzacji,
- dozownik oleju sprężarkowego,
- elektroniczny analizator gazowego czynnika chłodniczego,
- zestaw narzędzi do zdejmowania sprężynowych łączników przewodów,
- przyrząd do wymiany dyszy dławiącej.
Środki ochrony osobistej
Skóra i oczy w kontakcie z czynnikiem chłodniczym mogą ulec poważnemu uszkodzeniu. W związku z tym przy obsłudze układu klimatyzacji konieczne jest używanie okularów ochronnych, nieprzyjmujących wilgoci rękawic i ubrań roboczych.
Zestaw manometrów
Narzędziem niezbędnym do wykrywania wszelkich usterek w układzie klimatyzacji w trakcie wykonywania wszystkich czynności obsługowych jest zestaw manometrów. Umożliwia on zmierzenie ciśnień po stronie wysokiego i niskiego ciśnienia. Wartości tych ciśnień są jednym z najważniejszych parametrów określających prawidłowość działania całego układu klimatyzacji. Zestawy manometrów do obsługi układu z czynnikiem R 12 i R 134 a pracują dokładnie tak samo. Mimo to nie mogą być one używane przemiennie. Mają całkowicie inne przyłącza i przewody. Przewody przeznaczone do obsługi układu z czynnikiem R 12 mają jednokolorowe przewody (czerwone, niebieskie i żółte), a przewody do obsługi układu z czynnikiem R 134 a mają dodatkowo czarny pasek biegnący wzdłuż całej długości przewodu. Manometr niskiego ciśnienia ma niebieską obudowę i wyposażony jest ręczny zawór i przewód. Manometr niskiego ciśnienia wskazuje ciśnienie lub podciśnienie (próżnię). Manometr wyskalowany jest w barach lub kilopaskalach (1bar=100kPa) w zakresie od 0 do 10 barów i od 0 do -2 bara (w przypadku podciśnienia). Manometr wysokiego ciśnienia ma czerwoną obudowę, ręczny zawór i przewód. Posiada zakres ciśnienia od 0 do 30 barów. Przewody zestawu manometrów posiadają zawsze różne kolory w celu uniknięcia pomyłki w trakcie podłączania zestawu do układu. Przewód manometru niskiego ciśnienia jest zawsze niebieski, manometru wysokiego ciśnienia czerwony, a obsługowy żółty. Różnica w przewodach do czynnika R 12 i R 134 a polega jeszcze na innych przyłączach. Przewody do czynnika R 12 mają przyłącza gwintowe, natomiast do R 134 a zatrzaskowe. Ponadto przyłącza przewodów wysokiego i niskiego ciśnienia mają dodatkowo inne wymiary.
Pompa próżniowa
Przed ponownym napełnieniem układu czynnikiem chłodniczym w trakcie wykonywania naprawy lub w przypadku wycieku czynnika do atmosfery na skutek nieszczelności w układzie, musi być wytworzona próżnia w celu usunięcia powietrza oraz wilgoci. Do tego właśnie celu wykorzystywana jest pompa próżniowa. W zdecydowanej większości układów klimatyzacji samochodowej są stosowane rotacyjne łopatkowe pompy próżniowe.
Pompa do odsysania czynnika chłodniczego
Zadaniem pompy do odsysania czynnika chłodniczego jest usunięcie czynnika chłodniczego z układu bez zanieczyszczenia środowiska. Jeżeli producent wyraźnie nie zaznacza, pompa jest przeznaczona tylko do jednego czynnika chłodniczego. Najczęściej pompy są elementem składowym uniwersalnych, kompleksowych urządzeń do obsługi układu klimatyzacji (odzysku i oczyszczania oraz napełniania).
Pojemniki na czynnik chłodniczy
Wszystkie stosowane pojemniki na czynnik chłodniczy muszą mieć zawory oraz muszą być wyposażone dodatkowo w zawór bezpieczeństwa. Do obsługi klimatyzacji potrzebne są trzy rodzaje pojemników:
- na świeży czynnik chłodniczy – mogą być z pojedynczym lub podwójnym przyłączem. Zawór do pobrania z pojemnika czynnika gazowego ma kolor niebieski, natomiast do pobrania czynnika ciekłego ma kolor czerwony. W przypadku pojemnika z pojedynczym przyłączem, przy jego położeniu w pozycji normalnej uzyskuje się czynnik gazowy, a po odwróceniu czynnik ciekły;
- na zużyty czynnik chłodniczy – nienadający się już do odzysku. Dla wszystkich rodzajów czynnika wystarczy jeden pojemnik z pojedynczym zaworem;
- na czynnik chłodniczy przeznaczony do oczyszczenia – do przechowywania czynnika usuniętego z układu klimatyzacji, nadającego się do oczyszczenia, osuszenia i ponownego użycia. Każdy typ czynnika wymaga osobnego pojemnika. W zależności od używanego rodzaju urządzenia do przerobu czynnika stosuje się pojemniki z pojedynczym lub podwójnym przyłączem.
Suwak chłodniczy
Suwak chłodniczy, nazywany również komparatorem, służy do określenia rodzaju czynnika chłodniczego znajdującego się w układzie klimatyzacji. Ma on przezroczysty element z zaznaczoną pionową linią przesuwany jednocześnie po kilku różnych skalach. Górna skala określa ciśnienie, a dodatkowe przedstawiają odpowiadającą ciśnieniu temperaturę dla różnych typów czynnika chłodniczego. W celu określenia typu czynnika chłodniczego suwak używany jest więc wraz z dokładnym termometrem i zestawem manometrów.
Termometr o dużej dokładności
Powinien mieć on zakres pomiarowy od -4oC do 52oC, a w niektórych przypadkach nawet -18oC do 104oC. Najbardziej rozpowszechnione obecnie są termometry cyfrowe. Są one znacznie szybsze i dokładniejsze w działaniu od pozostałych.
mgr Andrzej Kowalewski
Obsługa układu klimatyzacji samochodowej wymaga dostępu do wielu specjalistycznych narzędzi i urządzeń.
Dodatkowe utrudnienia przy obsłudze tego typu układów spowodowane są faktem, iż w większości przypadków niezbędne są dwa niezależne zestawy obsługowe, jeden układ do używanego wcześniej czynnika chłodniczego R 12, drugi dla stosowanego obecnie czynnika chłodniczego R 134 a. W nielicznych przypadkach, bo tylko niektórzy producenci tego typu sprzętu oferują uniwersalne urządzenia, zarówno do czynnika R 12, jak i R 134 a możliwa jest obsługa obu rodzajów układów klimatyzacji (zarówno na stary, jak i na nowy czynnik), przy użyciu jednego, uniwersalnego stanowiska. W przypadku uniwersalnego przyrządu, na oba rodzaje czynników chłodniczych, stanowisko obsługowe wyposażone jest w dwa niezależne obwody, jeden dla czynnika R 12, a drugi dla czynnika R 134 a. Oddzielone są w nich zestawy do odzysku i napełniania w celu wyeliminowania ryzyka zanieczyszczenia niewłaściwym czynnikiem chłodniczym. W tego typu przyrządach wspólne są wagi oraz pompa próżniowa, bowiem przy ważeniu i odsysaniu czynnika z układu klimatyzacji nie występuje ryzyko zanieczyszczenia układu niewłaściwym czynnikiem. Konstrukcje urządzeń do obsługi klimatyzacji samochodowej są mniej lub bardziej skomplikowane, a różnice w nich polegają przede wszystkim na stopniu automatyzacji całego procesu obsługi. Te najbardziej skomplikowane łączą w sobie urządzenia do odsysania, oczyszczania i napełniania układu czynnikiem chłodniczym i noszą miano stacji serwisowych do klimatyzacji. Są to urządzenia najbardziej skomplikowane, łączące w sobie poszczególne podzespoły składowe, służące do wykonywania kolejno konkretnych czynności obsługowych. Wiele czynności obsługowych można jednak wykonać bez użycia najbardziej skomplikowanych stacji serwisowych. Poza zestawem podstawowych narzędzi niezbędnych w każdym warsztacie samochodowym do prac związanych z obsługą układów klimatyzacji samochodowych wymagane są:
- środki ochrony osobistej,
- zestaw manometrów z przewodami,
- pompa próżniowa,
- pompa do odsysania czynnika chłodniczego,
- pojemniki (butle) na czynnik chłodniczy R 12 i R 134 a,
- suwak chłodniczy,
- dokładny termometr,
- wykrywacz nieszczelności,
- dozownik ciekłego czynnika chłodniczego,
- wagi,
- miernik uniwersalny,
- wskaźnik poziomu oleju sprężarkowego,
- olej sprężarkowy,
- urządzenia do przeprowadzania prób ciśnieniowych czystym azotem,
- urządzenie do odzysku czynnika chłodniczego,
- pojemniki na czynnik chłodniczy przeznaczony do oczyszczenia,
- grzałka pojemnika z czynnikiem chłodniczym,
- zestaw do płukania elementów układu klimatyzacji,
- dozownik oleju sprężarkowego,
- elektroniczny analizator gazowego czynnika chłodniczego,
- zestaw narzędzi do zdejmowania sprężynowych łączników przewodów,
- przyrząd do wymiany dyszy dławiącej.
Środki ochrony osobistej
Skóra i oczy w kontakcie z czynnikiem chłodniczym mogą ulec poważnemu uszkodzeniu. W związku z tym przy obsłudze układu klimatyzacji konieczne jest używanie okularów ochronnych, nieprzyjmujących wilgoci rękawic i ubrań roboczych.
Zestaw manometrów
Narzędziem niezbędnym do wykrywania wszelkich usterek w układzie klimatyzacji w trakcie wykonywania wszystkich czynności obsługowych jest zestaw manometrów. Umożliwia on zmierzenie ciśnień po stronie wysokiego i niskiego ciśnienia. Wartości tych ciśnień są jednym z najważniejszych parametrów określających prawidłowość działania całego układu klimatyzacji. Zestawy manometrów do obsługi układu z czynnikiem R 12 i R 134 a pracują dokładnie tak samo. Mimo to nie mogą być one używane przemiennie. Mają całkowicie inne przyłącza i przewody. Przewody przeznaczone do obsługi układu z czynnikiem R 12 mają jednokolorowe przewody (czerwone, niebieskie i żółte), a przewody do obsługi układu z czynnikiem R 134 a mają dodatkowo czarny pasek biegnący wzdłuż całej długości przewodu. Manometr niskiego ciśnienia ma niebieską obudowę i wyposażony jest ręczny zawór i przewód. Manometr niskiego ciśnienia wskazuje ciśnienie lub podciśnienie (próżnię). Manometr wyskalowany jest w barach lub kilopaskalach (1bar=100kPa) w zakresie od 0 do 10 barów i od 0 do -2 bara (w przypadku podciśnienia). Manometr wysokiego ciśnienia ma czerwoną obudowę, ręczny zawór i przewód. Posiada zakres ciśnienia od 0 do 30 barów. Przewody zestawu manometrów posiadają zawsze różne kolory w celu uniknięcia pomyłki w trakcie podłączania zestawu do układu. Przewód manometru niskiego ciśnienia jest zawsze niebieski, manometru wysokiego ciśnienia czerwony, a obsługowy żółty. Różnica w przewodach do czynnika R 12 i R 134 a polega jeszcze na innych przyłączach. Przewody do czynnika R 12 mają przyłącza gwintowe, natomiast do R 134 a zatrzaskowe. Ponadto przyłącza przewodów wysokiego i niskiego ciśnienia mają dodatkowo inne wymiary.
Pompa próżniowa
Przed ponownym napełnieniem układu czynnikiem chłodniczym w trakcie wykonywania naprawy lub w przypadku wycieku czynnika do atmosfery na skutek nieszczelności w układzie, musi być wytworzona próżnia w celu usunięcia powietrza oraz wilgoci. Do tego właśnie celu wykorzystywana jest pompa próżniowa. W zdecydowanej większości układów klimatyzacji samochodowej są stosowane rotacyjne łopatkowe pompy próżniowe.
Pompa do odsysania czynnika chłodniczego
Zadaniem pompy do odsysania czynnika chłodniczego jest usunięcie czynnika chłodniczego z układu bez zanieczyszczenia środowiska. Jeżeli producent wyraźnie nie zaznacza, pompa jest przeznaczona tylko do jednego czynnika chłodniczego. Najczęściej pompy są elementem składowym uniwersalnych, kompleksowych urządzeń do obsługi układu klimatyzacji (odzysku i oczyszczania oraz napełniania).
Pojemniki na czynnik chłodniczy
Wszystkie stosowane pojemniki na czynnik chłodniczy muszą mieć zawory oraz muszą być wyposażone dodatkowo w zawór bezpieczeństwa. Do obsługi klimatyzacji potrzebne są trzy rodzaje pojemników:
- na świeży czynnik chłodniczy – mogą być z pojedynczym lub podwójnym przyłączem. Zawór do pobrania z pojemnika czynnika gazowego ma kolor niebieski, natomiast do pobrania czynnika ciekłego ma kolor czerwony. W przypadku pojemnika z pojedynczym przyłączem, przy jego położeniu w pozycji normalnej uzyskuje się czynnik gazowy, a po odwróceniu czynnik ciekły;
- na zużyty czynnik chłodniczy – nienadający się już do odzysku. Dla wszystkich rodzajów czynnika wystarczy jeden pojemnik z pojedynczym zaworem;
- na czynnik chłodniczy przeznaczony do oczyszczenia – do przechowywania czynnika usuniętego z układu klimatyzacji, nadającego się do oczyszczenia, osuszenia i ponownego użycia. Każdy typ czynnika wymaga osobnego pojemnika. W zależności od używanego rodzaju urządzenia do przerobu czynnika stosuje się pojemniki z pojedynczym lub podwójnym przyłączem.
Suwak chłodniczy
Suwak chłodniczy, nazywany również komparatorem, służy do określenia rodzaju czynnika chłodniczego znajdującego się w układzie klimatyzacji. Ma on przezroczysty element z zaznaczoną pionową linią przesuwany jednocześnie po kilku różnych skalach. Górna skala określa ciśnienie, a dodatkowe przedstawiają odpowiadającą ciśnieniu temperaturę dla różnych typów czynnika chłodniczego. W celu określenia typu czynnika chłodniczego suwak używany jest więc wraz z dokładnym termometrem i zestawem manometrów.
Termometr o dużej dokładności
Powinien mieć on zakres pomiarowy od -4oC do 52oC, a w niektórych przypadkach nawet -18oC do 104oC. Najbardziej rozpowszechnione obecnie są termometry cyfrowe. Są one znacznie szybsze i dokładniejsze w działaniu od pozostałych.
mgr Andrzej Kowalewski
Komentarze (0)