na stacji kontroli pojazdów

Wprowadzone już rok temu nowe wymagania dla urządzeń stanowiących wyposażenie stacji kontroli pojazdów stwarzają problemy nie tylko właścicielom tychże stacji. Warto więc wspomnieć jeszcze raz te przepisy.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 1 lutego 2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdów wprowadziło kilka rewolucyjnych zmian. Po pierwsze, wymóg certyfikacji ograniczono do 6 rodzaju przyrządów. Po drugie, wymagania te pierwszy raz uzyskały umocowanie w prawie poprzez dołączenie ich do ww. rozporządzenia. Po trzecie, co wynika z pierwszego, wiele urządzeń nie musi już posiadać żadnych specjalnych certyfikatów. Po czwarte, wszystkie urządzenia stanowiące wyposażenie SKP powinny posiadać deklaracje producenta o zgodności z wymaganiami bezpieczeństwa produktów w UE i być oznakowane CE. Nie jest to nic szczególnego, bo takie wymogi musi spełniać każdy wyrób sprzedawany w UE, co za tym idzie także i w Polsce. Co do pierwszej grupy podlegającej certyfikacji, to w odczuciu tak zwanym społecznym nic się nie zmieniło. Miał być certyfikat i teraz też musi być, mimo istotnych różnic miedzy wcześniejszymi, a obecnymi przepisami, to jest wszystko, co użytkownik ma obowiązek na ten temat wiedzieć. Problem się zaczyna przy innych urządzeniach. Tutaj pojawiają się dwie postawy. Albo bez wiary w zmianę przepisów poszukuje się urządzeń z certyfikatem, albo zainteresowanym wydaje się, że urządzenie nie musi spełniać już żadnych wymagań. Z racji własnego zainteresowania skierowanego na urządzenia podlegające prawnej kontroli metrologicznej, chciałbym w dalszej części artykułu skupić się na trzech urządzeniach: analizator spalin, miernik poziomu dźwięku oraz przyrząd do pomiaru i regulacji ciśnienia w ogumieniu pojazdu. Wszystkie te urządzenia nie podlegają już obowiązkowi certyfikacji na zgodność z jakimikolwiek wymaganiami dla stacji kontroli pojazdów, co nie znaczy, że istnieje dowolność w ich zakupie. Przyrządy te podlegają bowiem prawnej kontroli metrologicznej sprawowanej przez Prezesa Głównego Urzędu Miar. Dodatkową komplikacją w tym przypadku jest fakt, że nieco wcześniej została również znowelizowana ustawa Prawo o Miarach oraz wszystkie akty wykonawcze do tej ustawy.
Stare przepisy zachowują jednak częściową ważność do roku 2012 na podstawie § 27 ustawy Prawo o Miarach. Dodatkowo przepisy wprowadzone zarządzeniami w latach 1994-96 zawierają również przepisy przejściowe zachowujące ważność do wspominanego roku 2012.

W zakresie analizatorów spalin mamy właśnie te trzy wyżej wspomniane grupy wyrobów. Po pierwsze, urządzenia wprowadzone do obrotu przed 31/12/1993, dla których obowiązują do końca 2012 r. przepisy przejściowe wynikające z Zarządzenia Prezesa GUM nr 65 z dnia 20 maja 1996 r. Po drugie, analizatory wprowadzone do obrotu na podstawie ww. zarządzenia prezesa GUM. Po trzecie, analizatory wprowadzone do obrotu na podstawie obecnie obowiązujących przepisów wynikających z Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać analizatory spalin samochodowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 7, poz. 58). W zakresie mierników dźwięku jest podobna sytuacja. Są mierniki dźwięku wprowadzane na podstawie zezwoleń importowych, bądź produkcyjnych PRL obowiązujących prawdopodobnie od roku 1974, są mierniki spełniające Zarządzenie Prezesa GUM nr 195 z dnia 29 grudnia 1995 r. oraz obecnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać mierniki poziomu dźwięku (Dz. U. z 2004 r. Nr 94, poz. 915). W zakresie przyrządów do pomiaru i regulacji ciśnienia w ogumieniu pojazdu sytuacja wygląda inaczej. Zarządzenie Prezesa GUM nr 141 z 1 sierpnia 1996 r. dotyczyło wyłącznie elementu pomiarowego, nie obejmując reszty urządzenia. Nowe Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 września 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać manometry do pomiaru ciśnienia w ogumieniu pojazdów mechanicznych (Dz. U. Nr 180, poz. 1763), dotyczy całego przyrządu, a przynajmniej całej instalacji od wentyla opony do elementu pomiarowego wraz z nim. Ta różnica stwarza największe problemy, zwłaszcza, że do dnia dzisiejszego nie ma żadnego przyrządu, który uzyskał nowe zatwierdzenie typu GUM. Wymagania więc mogą się odnosić do starych przepisów, według których legalizuje się wyłącznie element pomiarowy. Nie jestem również pewien czy w takim wypadku można legalizować cały przyrząd. Co z tego wynika dla użytkowników? Przy zakupie tych trzech urządzeń należy bezwzględnie żądać dołączenia do dokumentacji świadectwa legalizacji, jak również deklaracji CE. Poza tym należy żądać instrukcji obsługi i instrukcji stanowiskowej. Jest oczywiste, że żadne inne dokumenty, bądź certyfikaty nie są potrzebne dla tych urządzeń.
Sprawa się komplikuje w przypadku urządzeń starszych wprowadzonych wcześniej do obrotu, kiedy istniał obowiązek posiadania na SKP atestów bądź certyfikatów ITS lub jeszcze wcześniej, kiedy taki obowiązek również nie istniał, a z jakichś powodów urządzenie nie zostało dostosowane do przepisów nakazujących certyfikacje. W tym przypadku pojawiają się żądania przez kontrolujących okazania tych certyfikatów. Nie odpowiem wiążąco czy jest to słuszne, czy nie. Z jednej strony kiedyś takie wymagania obowiązywały, z drugiej zaś, jeśli przepis uległ liberalizacji, to nie ma powodu go dalej stosować. Paragraf 22 rozporządzenia 209/2005 mówi co prawda, że można stosować wyposażenie “dopuszczone do użytkowania na dotychczasowych przepisach”. Powstaje jednak pytanie, jak interpretować ten zapis. Moim zdaniem ma on zabezpieczać użytkowników przed wymianą posiadanych urządzeń podlegających nowej certyfikacji, a nie utrzymywać certyfikacje przyrządów, które jej już nie posiadają. Gdyby tego paragrafu nie było, to użytkownik np. urządzenia rolkowego do kontroli hamulców kupionego w roku 2004 z certyfikatem na zgodność z wymaganiami ITS, musiałby w roku 2005 wymieniać je na nowe, gdyż obecnie obowiązuje certyfikacja na zgodność z wymaganiami Ministra Infrastruktury. Notabene wymagania Ministra Infrastruktury zawierają się we wcześniejszych wymaganiach ITS, ale prawnie jest to jednak coś innego. Wreszcie wielu osobom stwarza problem fakt, że uzyskanie legalizacji na te trzy urządzenia nie ma i nie miało żadnego związku z certyfikatami bądź atestami ITS. Istnieją na przykład analizatory spalin nieposiadające tych atestów, które mogą być legalizowane, jak i takie, które posiadają atest ITS, ale nie mogą uzyskać świadectwa legalizacji. W miernikach dźwięku były tylko dwa urządzenia posiadające atest/certyfikat ITS, natomiast legalizacje może uzyskać wielokrotnie więcej. W zakresie manometrów sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana, gdyż wielu producentów wykorzystywało ten sam element pomiarowy do produkcji swoich urządzeń, a legalizacja, jak wspomniałem wcześniej, może dotyczyć, według starych przepisów, elementu pomiarowego, a nie całego urządzenia. Dodatkowo, nowelizacja Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 lutego 2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdów, ogłoszona w DU 219/2005 poz. 1869 w §2, mówi, że stacje kontroli niespełniające obecnych wymagań (również w zakresie wyposażenia kontrolno-pomiarowego), a działające w dniu wejścia w życie tej nowelizacji, uznaje się za spełniające te wymagania do dnia 31 grudnia 2010 r, co wydaje się, że całkowicie kończy wszelkie dyskusje na ten temat, jak i potrzebę jakichkolwiek kontroli dokumentacji urządzeń poza bieżącą eksploatacją. Przytoczone akty prawne najpierw, choć nie precyzyjnie, starają się zmusić stacje kontroli pojazdów do modernizacji wyposażenia, a następnie całą tę akcję przekreślają jednym niefortunnym i pewnie niezamierzonym zapisem. Na koniec chciałbym dodać, że wszystkie przytaczane w tym artykule rozporządzenia będą w najbliższym czasie nowelizowane lub całkowicie zmieniane.

mgr Mariusz Nowicki
Laboratorium Pomiarowe HAIK

Więcej informacji znajdą Państwo na stronach www.analizatory.info.pl