Kompresor, serce klimatyzacji i zarazem najbardziej newralgiczny element całego systemu, narażony jest na liczne usterki wynikające z problemów leżących po stronie układu. Nieprawidłowo serwisowana klimatyzacja lub wymiana sprężarki niepoprzedzona szeregiem niezbędnych czynności może zakończyć się jej przedwczesnym zużyciem.

Galeria zdjęć do artykułu - poniżej

Niektóre z powstających w wyniku błędów serwisowych uszkodzeń można wyeliminować, ale często sprężarka ulega zatarciu i konieczna jest jej wymiana. Ostatni przypadek niesie ze sobą także dodatkowe koszty związane z koniecznością wymiany na nowe podzespołów, takich jak zawór rozprężny czy skraplacz, które zostają zniszczone na skutek zatarcia kompresora. Często popełnianym błędem jest brak podania oleju do sprężarki bądź zbyt mała jego ilość, niezapewniająca wystarczającego smarowania. Pompa klimatyzacji, podobnie jak silnik, musi zostać wstępnie nasmarowana, aby nie ulec uszkodzeniu podczas rozruchu. Podanie oleju za pośrednictwem maszyny do układu klimatyzacji nie rozwiąże problemu! W przypadku sprężarek z oddzieloną komorą korbową olej w ogóle nie ma szans przedostać się do krzywki, a w przypadku kompresorów „przelotowych” – dystans, jaki olej musiałby przemierzyć z układu do kompresora, jest zbyt duży, a czas na to potrzebny wystarczający, aby doszło do zatarcia sprężarki. 

Zdjęcie 2 przedstawia wnętrze komory korbowej kompresora, który nie został zalany olejem. Widoczna czarna maź pokrywająca pokrywę przednią oraz tłoki wraz z krzywką i wałem korbowym to resztki oleju montażowego, który uległ całkowitemu przypaleniu i zabrudzeniu w wyniku nagłego wzrostu temperatury i pracy „na sucho”. Producenci bardzo dokładnie określają, jak powinna wyglądać procedura uruchomienia sprężarki w układzie i w jaki sposób oraz jaką ilością oleju należy ją zalać. W zależności od konstrukcji olej podaje się przez korek zalewowy bądź w przypadku jego braku przez port ssania. 

W krótkim czasie dochodzi także do zniszczenia sprężarki na skutek zabrudzonego układu klimatyzacji. W sytuacji kiedy wymieniamy kompresor po zatarciu bądź gdy uruchamiamy układ, który przez dłuższy okres pozostawał rozszczelniony i tym samym narażony był na wilgoć i zanieczyszczenia, konieczne jest jego wypłukanie płynem przeznaczonym do czyszczenia klimatyzacji samochodowej. W przeciwnym razie zanieczyszczenia stałe zalegające w układzie zostaną zassane przez sprężarkę i trwale uszkodzą płyty zaworowe, powierzchnie tłoków i cylindrów. Typowa usterka kompresora spowodowana przedostaniem się do wnętrza opiłków i cząstek stałych widoczna jest na zdjęciu 5. Często zanieczyszczenia zatrzymują się na filtrze-osuszaczu, zaworze rozprężnym bądź skraplaczu, doprowadzając do dławienia układu. Nie dochodzi wówczas do tak poważnych mechanicznych uszkodzeń, ale układ nie jest w pełni drożny, co negatywnie odbija się na pracy sprężarki. Dochodzi do wyginania się liści zaworowych na głowicy i pojawiania się charakterystycznych smug, będących śladami przypalenia płyty zaworowej (zdjęcie po prawej).

Wszyscy producenci sprężarek klimatyzacji zastrzegają w postanowieniach gwarancyjnych konieczność wymiany określonych podzespołów oraz wykonanie kompleksowego płukania układu za pomocą przeznaczonej do tego maszyny i płynu, a nie czynnika chłodniczego czy azotu. Płucząc układ przeznaczonymi do tego celu środkami chemicznymi, uzyskujemy ponownie fabryczną czystość wewnątrz powierzchni parownika, skraplacza czy przewodów. Jednym z prostych rozwiązań, które pozwala na określenie czystości i ilości oleju w układzie, jest tester, jego użycie nie wymaga czasu i znacznych nakładów finansowych. Płukanie układu klimatyzacji jest uzasadnione nie tylko w przypadku zatarcia sprężarki, ale także w celu usunięcia z systemu nadmiernej ilości oleju. Bardzo często nieumiejętnie serwisowane układy zawierają wielokrotnie większą niż zalecana ilość oleju, który ogranicza termiczną wydajność klimatyzacji, a także prowadzi do blokowania pracy sprężarki. Szczególnie wrażliwe na nadmiar oleju są układy ze sprężarkami sterowanymi elektrozaworem, w których nadmiar oleju blokuje pracę zaworu i unieruchamia układ. Płukanie klimatyzacji to prosty, jednorazowy zabieg, który zapewni sprawność układu na kolejne lata.

Adam Mańkowski
Jacek Sobierański
Laser-Sinex