Na rynku samochodowym spotykamy pojazdy wyposażone w układy wspomagania nagłego hamowania, często oznaczane skrótem BA lub BAS.
Układy te, nazywane asystentami hamowania, stanowią integralną część nowoczesnych systemów bezpieczeństwa czynnego ESP. Zasadność ich wprowadzenia wykazały prowadzone przez firmy samochodowe badania, z których wynika, że większość kierowców przy nagłym hamowaniu nie wywiera wystarczającego nacisku na pedał hamulca. Jest to widoczne szczególnie w początkowej fazie hamowania. Układ wspomagania nagłego hamowania ma automatycznie zwiększać intensywność hamowania na podstawie prędkości zmian położenia pedału hamulca (rys. 1).
Rys.1
a = niewystarczające hamowanie
b = hamowanie opóźnione
c = hamowanie z układem wspomagania nagłego hamowania
Widać, że układ ten ma olbrzymie znaczenie w krytycznych sytuacjach, zwłaszcza, kiedy o życiu człowieka decydują dziesiętne części sekundy. Jego prawidłowy stan techniczny nie podlega zatem dyskusji.Od strony realizacji technicznej możemy wydzielić dwa podstawowe układy:
- pneumatyczne, wykorzystujące podciśnieniowe wspomaganie układu hamulcowego;
- hydrauliczne, wykorzystujące nowoczesne, bardzo wydajne modulatory układów ESP lub ABS/ASR.
Pneumatyczny układ wspomagania nagłego hamowania jest stosowany np. w Mercedesie klasy A z układem ESP 1.14. Elementy składowe tego układu są wbudowane w podciśnieniowe urządzenie wspomagające, czyli serwo (rys. 2).
Rys.2 Pneumatyczne wspomaganie nagłego hamowania.
1 – czujnik położenia membrany
2 – zawór elektromagnetyczny
3 – czujnik nacisku na pedał hamulc
Czujnik położenia membrany w serwie rejestruje szybkość jej przemieszczania, zaś czujnik nacisku na pedał hamulca określa, czy kierowca bez przerwy wywiera nacisk na pedał hamulca. Umieszczony centralnie w serwie zawór elektromagnetyczny umożliwia natomiast otwarcie przepływu dla ciśnienia atmosferycznego, co pozwala osiągnąć maksymalne wspomaganie zwiększające nacisk na tłoczysko pompy hamulcowej. Za wysterowanie układu nagłego wspomagania odpowiada w tym przypadku sterownik układu ESP, który jest zintegrowany z funkcją BAS (wspomaganie nagłego hamowania). Układ można zdiagnozować za pomocą oprogramowania (rys. 3) dostępnego w testerze usterek firmy Bosch, jakim jest KTS. Umożliwia on m.in. inicjację układu BA, niezbędną np. po wymianie sterownika układu ESP lub serwa. Warto podkreślić, że układ ESP1.14 przy uaktywnieniu funkcji ESP korzysta z układu BAS (wspomagania nagłego hamowania), który poprzez serwo wytwarza wstępne ciśnienie z pompy hamulcowej rzędu 5 barów, niezbędne do zapewnienia prawidłowego zasilania pompy w modulatorze układu ESP. Ten pneumatyczny układ wspomagania nagłego hamowania został zastąpiony w nowszych rozwiązaniach układem hydraulicznym (rys. 4). Realizując funkcję BA (wspomaganie nagłego hamowania), wykorzystuje on do szybkiego wzrostu ciśnienia przy nagłym hamowaniu pompę oraz zawory elektromagnetyczne modulatora układu ESP lub ABS/ASR.
Rys.3 Diagnozowanie układu wspomagania nagłego hamowania zintegrowanego z ESP1.14.
Rys.4 Hydrauliczne wspomaganie nagłego hamowania.
ASV – zawór elektromagnetyczny zasilania pompy modulatora wysterowany w trybie nagłego hamowania lub działania funkcji ESP, ewentualnie ASR
USV - zawór elektromagnetyczny umożliwiający wytwarzanie ciśnienia przez pompę modulatora w trybie nagłego hamowania lub działania funkcji ESP, ewentualnie ASR.
EV - zawór elektromagnetyczny wlotu
AV - zawór elektromagnetyczny wylotu
W hydraulicznych układach wspomagania nagłego hamowania szybkość zmiany nacisku na pedał hamulca wyznaczana jest na podstawie informacji z czujnika ciśnienia (rys. 5) standardowo montowanego w układach ESP. Natomiast w układach ABS/ASR musi on być dodatkowo zastosowany do realizacji tych funkcji.
Rys.5 Modulator układu ESP z czujnikiem ciśnienia. 1 – czujnik ciśnienia
Hydrauliczny układ wspomagania nagłego hamowania jest stosowany np. w Mercedesie klasy A z układem ESP 1.34, gdzie nie można już wyróżnić dodatkowych elementów związanych tylko z układem BAS, jak to miało miejsce w poprzednim rozwiązaniu dla układu ESP1.14. Stosowane w boschowskim testerze usterek KTS oprogramowanie do układu ESP1.34 nie posiada wydzielonych do obsługi układu wspomagania nagłego hamowania funkcji. Gwarancją jego prawidłowego działania jest po prostu sprawność ESP.
Jacek Pochopień
Układy te, nazywane asystentami hamowania, stanowią integralną część nowoczesnych systemów bezpieczeństwa czynnego ESP. Zasadność ich wprowadzenia wykazały prowadzone przez firmy samochodowe badania, z których wynika, że większość kierowców przy nagłym hamowaniu nie wywiera wystarczającego nacisku na pedał hamulca. Jest to widoczne szczególnie w początkowej fazie hamowania. Układ wspomagania nagłego hamowania ma automatycznie zwiększać intensywność hamowania na podstawie prędkości zmian położenia pedału hamulca (rys. 1).
Rys.1
a = niewystarczające hamowanie
b = hamowanie opóźnione
c = hamowanie z układem wspomagania nagłego hamowania
Widać, że układ ten ma olbrzymie znaczenie w krytycznych sytuacjach, zwłaszcza, kiedy o życiu człowieka decydują dziesiętne części sekundy. Jego prawidłowy stan techniczny nie podlega zatem dyskusji.Od strony realizacji technicznej możemy wydzielić dwa podstawowe układy:
- pneumatyczne, wykorzystujące podciśnieniowe wspomaganie układu hamulcowego;
- hydrauliczne, wykorzystujące nowoczesne, bardzo wydajne modulatory układów ESP lub ABS/ASR.
Pneumatyczny układ wspomagania nagłego hamowania jest stosowany np. w Mercedesie klasy A z układem ESP 1.14. Elementy składowe tego układu są wbudowane w podciśnieniowe urządzenie wspomagające, czyli serwo (rys. 2).
Rys.2 Pneumatyczne wspomaganie nagłego hamowania.
1 – czujnik położenia membrany
2 – zawór elektromagnetyczny
3 – czujnik nacisku na pedał hamulc
Czujnik położenia membrany w serwie rejestruje szybkość jej przemieszczania, zaś czujnik nacisku na pedał hamulca określa, czy kierowca bez przerwy wywiera nacisk na pedał hamulca. Umieszczony centralnie w serwie zawór elektromagnetyczny umożliwia natomiast otwarcie przepływu dla ciśnienia atmosferycznego, co pozwala osiągnąć maksymalne wspomaganie zwiększające nacisk na tłoczysko pompy hamulcowej. Za wysterowanie układu nagłego wspomagania odpowiada w tym przypadku sterownik układu ESP, który jest zintegrowany z funkcją BAS (wspomaganie nagłego hamowania). Układ można zdiagnozować za pomocą oprogramowania (rys. 3) dostępnego w testerze usterek firmy Bosch, jakim jest KTS. Umożliwia on m.in. inicjację układu BA, niezbędną np. po wymianie sterownika układu ESP lub serwa. Warto podkreślić, że układ ESP1.14 przy uaktywnieniu funkcji ESP korzysta z układu BAS (wspomagania nagłego hamowania), który poprzez serwo wytwarza wstępne ciśnienie z pompy hamulcowej rzędu 5 barów, niezbędne do zapewnienia prawidłowego zasilania pompy w modulatorze układu ESP. Ten pneumatyczny układ wspomagania nagłego hamowania został zastąpiony w nowszych rozwiązaniach układem hydraulicznym (rys. 4). Realizując funkcję BA (wspomaganie nagłego hamowania), wykorzystuje on do szybkiego wzrostu ciśnienia przy nagłym hamowaniu pompę oraz zawory elektromagnetyczne modulatora układu ESP lub ABS/ASR.
Rys.3 Diagnozowanie układu wspomagania nagłego hamowania zintegrowanego z ESP1.14.
Rys.4 Hydrauliczne wspomaganie nagłego hamowania.
ASV – zawór elektromagnetyczny zasilania pompy modulatora wysterowany w trybie nagłego hamowania lub działania funkcji ESP, ewentualnie ASR
USV - zawór elektromagnetyczny umożliwiający wytwarzanie ciśnienia przez pompę modulatora w trybie nagłego hamowania lub działania funkcji ESP, ewentualnie ASR.
EV - zawór elektromagnetyczny wlotu
AV - zawór elektromagnetyczny wylotu
W hydraulicznych układach wspomagania nagłego hamowania szybkość zmiany nacisku na pedał hamulca wyznaczana jest na podstawie informacji z czujnika ciśnienia (rys. 5) standardowo montowanego w układach ESP. Natomiast w układach ABS/ASR musi on być dodatkowo zastosowany do realizacji tych funkcji.
Rys.5 Modulator układu ESP z czujnikiem ciśnienia. 1 – czujnik ciśnienia
Hydrauliczny układ wspomagania nagłego hamowania jest stosowany np. w Mercedesie klasy A z układem ESP 1.34, gdzie nie można już wyróżnić dodatkowych elementów związanych tylko z układem BAS, jak to miało miejsce w poprzednim rozwiązaniu dla układu ESP1.14. Stosowane w boschowskim testerze usterek KTS oprogramowanie do układu ESP1.34 nie posiada wydzielonych do obsługi układu wspomagania nagłego hamowania funkcji. Gwarancją jego prawidłowego działania jest po prostu sprawność ESP.
Jacek Pochopień
Komentarze (0)