Automatyczne skrzynie biegów to skomplikowane układy mechaniczno-hydrauliczno-elektryczne. Wymagają olejów spełniających te trzy funkcje i muszą zapewnić właściwy poziom tarcia pomiędzy elementami ciernymi hamulców. Muszą zatem gwarantować ochronę elementów mechanicznych, wspomniany właściwy poziom tarcia, szybką i precyzyjną reakcję układu hydraulicznego, a w szczególności elektrozaworów, i kompatybilność z elementami elektrycznymi i elektronicznymi.

Wysokie momenty obrotowe przenoszone przez nowoczesne konstrukcje, częsta praca elementów ciernych podczas zmiany przełożeń i przepływ oleju w hydrokinetycznym konwerterze momentu obrotowego prowadzą do bardzo wysokich temperatur oleju. Zakres temperatur samego oleju to -30 do +150°C, a punktowo spotyka się on z elementami osiągającymi temperatury rzędu 400-500°C. Wspomniane wysokie temperatury i kontakt z tlenem są czynnikami prowadzącymi do starzenia oleju w przekładni. Skutkami tego procesu są zmiana lepkości płynu, powstawanie osadów w układzie smarowania i sterowania przekładnią oraz spadek własności smarnych. W efekcie powoduje to nieprawidłową pracę skrzyni i w konsekwencji szybkie jej uszkodzenie lub, co mniej groźne, spadek trwałości.
Aby skrzynia mogła odwdzięczyć się długotrwałą i prawidłową pracą, olej w niej musi być wymieniany. Wszyscy producenci skrzyń biegów są zgodni – w każdej ze swoich przekładni wymagają wymiany środka smarnego. Przebiegi między wymianami oleju zależą od typu skrzyni i warunków eksploatacji, najczęściej wahają się od 60 000 do 120 000 km. Po tym czasie koniecznie należy wymienić całość. W przypadku braku wymiany w wyniku procesów starzenia oleju dochodzi do powstawania osadów, szczególnie w układach sterujących, co prowadzi do szarpania i innych nieprawidłowości pracy skrzyni. Przy braku wymiany w wyniku poddawania oleju ciągłym procesom ścinania dochodzi z kolei do zmniejszenia lepkości i własności smarnych, co prowadzi do przyspieszonego zużycia.
Niestety nie wszyscy producenci samochodów montujący przekładnie automatyczne w swoich modelach zalecają wymianę środka smarnego. Twierdzą, że przekładnia napełniona jest właściwym płynem na cały okres jej eksploatacji. Nie określają jednak okresu jej trwałości, a jedyne, co gwarantują, to prawidłową pracę auta w tzw. okresie gwarancyjnym. Najczęściej to maksymalnie 3 lata lub 100-150 tys. km. Nie wspominają jednak, że producent przekładni przewidział jej trwałość na wiele więcej, pod warunkiem okresowej wymiany środka smarnego.
Aby prawidłowo przeprowadzić wymianę, należy wymienić olej w całości, co w większości konstrukcji skrzyń nie jest możliwe bez specjalnej maszyny umożliwiającej wymianę środka smarnego dynamicznie w czasie przepływu. W takim przypadku należy udać się do wyspecjalizowanego warsztatu oferującego kompleksową obsługę przekładni automatycznych, gdyż serwisy autoryzowane producentów pojazdów w większości nie proponują takich usług.
Wychodząc zatem naprzeciw rynkowi, Motul, specjalista olejowy, wprowadził na rynek pierwszy kompleksowy program obsługi automatycznych przekładni – MotulEVO. Śmiało można powiedzieć, że jest to pierwszy w Europie tak holistyczny pakiet produktów, narzędzi, baz danych oraz zaplecza ekspertów i szkoleniowców, który pozwala każdemu warsztatowi zainteresowanemu obsługą skrzyń automatycznych prowadzić optymalną i kompleksową obsługę.
W skład programu wchodzą przede wszystkim najwyższej jakości produkty. Motul oferuje pełną gamę olejów do automatycznych skrzyń biegów do wszystkich ich rodzajów, między innymi:
- skrzynie automatyczne hydrokinetyczne: Motul Multi ATF, Motul ATF VI, Motul ATF 236.14, Motul ATF 236.15;
- skrzynie dwusprzęgłowe DCT (DSG): Motul Multi DCTF;
- przekładnie bezstopniowe CVT: Motul Multi CVTF.

Oferta olejów do skrzyń automatycznych składa się z dziewięciu produktów w opakowaniach od 1 do 208 l oraz ze specjalnie opracowanego dla potrzeb projektu MotulEVO środka czyszczącego Motul Transmission Clean.
Przy opracowaniu gamy produktów wzięliśmy pod uwagę zarówno wymagania producentów skrzyń automatycznych na świecie, jak i potrzeby warsztatów samochodowych. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że w warsztacie jest ograniczona ilość miejsca przeznaczonego na magazynowanie oleju codziennie potrzebnego do obsługi przekładni. Opracowując naszą ofertę, staramy się spełnić jak największą ilość wymagań producentów skrzyń biegów. Każdy z nich opracowuje własne wymagania, obecnie na rynku funkcjonuje ich ponad 100. Nierozsądne byłoby opracowanie jednego oleju dedykowanego tylko jednej specyfikacji. Spowodowałoby to konieczność magazynowania w każdym serwisie co najmniej stu beczek.
Produkty Motul do automatycznych skrzyń biegów są zatem opracowane tak, aby jeden olej mógł spełnić największą możliwą liczbę różnych, choć podobnych do siebie specyfikacji. Zdajemy sobie sprawę z tego, że aby było to możliwie, olej musi być w każdym z wymaganych parametrów lepszy od każdej ze specyfikacji. Skutkuje to tym, że muszą być one produktami najwyższej jakości nawet wtedy, gdy któraś ze specyfikacji dopuszcza ich niższe poziomy.
Dla użytkownika końcowego to też same zalety: płynna i szybka zmiana przełożeń, wysoka trwałość przekładni i bezpieczeństwo oraz pewność użytkowania samochodu.
Częścią programu MotulEVO jest urządzenie do dynamicznej wymiany oleju Motul ATM0915, dostarczane przez jednego z czołowych producentów maszyn warsztatowych w Europie. Jest ono kompaktowe, niezawodne i automatyczne. Może być używane do każdego typu skrzyni biegów. Razem z urządzeniem dostarczamy kompletny zestaw złączy, który został tak dobrany, aby można było pracować z większością automatycznych skrzyń biegów w wielu markach pojazdów.
W centrum szkoleniowym MotulEVO zlokalizowanym pod Kielcami organizujemy dla wszystkich partnerów programu MotulEVO całodniowe szkolenia z obsługi urządzenia ATM0915, wraz z ćwiczeniami praktycznymi na wszystkich typach automatycznych skrzyń biegów. Prowadzone są one przez specjalistów z ponad 20-letnim doświadczeniem w obsłudze i naprawie wszystkich rodzajów automatycznych skrzyń biegów. Nasz specjalista, szkoleniowiec dostępny jest pod numerem telefonu jako konsultant dla wszystkich uczestników programu.
To co wyróżnia program MotulEVO na europejskim rynku, poza profesjonalnymi produktami i szkoleniami, to dostęp do bazy danych zawierającej między innymi instrukcje wymiany oleju w większości europejskich modeli pojazdów. Instrukcje te krok po kroku opisują i pokazują graficznie, jakie czynności należy wykonać i które elementy w pojeździe odkręcić, aby szybko i skutecznie podłączyć urządzenie do pojazdu i wykonać operację wymiany.
Dostęp do baz danych dostępnych na www.motulevo.com będzie możliwy po zalogowaniu tylko dla partnerów projektu. Aby zostać partnerem MotulEVO, skontaktuj się z autoryzowanym dystrybutorem produktów Motul lub bezpośrednio z przedstawicielem handlowym Motul w Polsce. Wszystkie dane znajdziesz na www.motul.pl i www.motulevo.com. Aby zachęcić potencjalnych partnerów, dodam, że przewidzieliśmy bezpłatny dostęp do wszystkich części projektu, wraz z urządzeniem, przy spełnieniu niewielkich wymagań.

Piotr Pyrka
menedżer wsparcia technicznego Motul Deutschland GmbH