Specyfika pracy silników spalinowych w układach hybrydowych stawia przed olejami niezwykle wysokie wymagania. TotalEnergies wyjaśnia, dlaczego należy bezwzględnie trzymać się zaleceń producentów hybryd względem środków smarnych.

Po raz kolejny odnotowaliśmy wyraźny wzrost zainteresowania samochodami hybrydowymi. Rośnie ono zarówno w salonach, jak i na rynku wtórnym. Kupujący cenią sobie niskie zużycie paliwa w cyklu miejskim, ale nie tylko. Samochody hybrydowe postrzegane są jako niezawodne i niemal bezobsługowe. TotalEnergies przypomina, że w przypadku tych konstrukcji niezwykle ważna jest jakość oleju silnikowego. Specyfika pracy jednostki spalinowej sprawia, że przed olejem stawiane są wyjątkowo wysokie wymagania – w zasadzie równie wysokie jak w przypadku silników sportowych. Co ważne – im bardziej zaawansowana hybryda, tym wyższe są te wymagania.

Hybrydowe ABC
Samochód hybrydowy to taki, w którym zabudowano dwie różne jednostki napędowe. W przypadku współczesnych samochodów jest to połączenie silnika spalinowego (najczęściej benzynowego) i silnika elektrycznego wraz z mniejszym lub większym magazynem energii. W przypadku najtańszych hybryd – mild hybrid (miękka hybryda) – silnik spalinowy pracuje przez cały czas, a sekcja elektryczna ma niewielką moc, mikroskopijny akumulator i służy wyłącznie do odzyskiwania energii podczas hamowania i wspomagania nią silnika w trakcie przyspieszania.
Ze względów ekologicznych wszystkie obecnie sprzedawane nowe samochody są mikrohybrydami. Taki układ umożliwia wyłączanie silnika np. na światłach, a potem płynne załączenie przy naciśnięciu na pedał gazu. Główną zaletą mikrohybrydy w porównaniu z samochodem spalinowym jest niższa emisja spalin w cyklu miejskim. W pełnych hybrydach moc silnika elektrycznego i jego akumulator pozwalają na jazdę w trybie elektrycznym, przy czym – ze względu na ograniczoną pojemność akumulatora trakcyjnego – chodzi wyłącznie o manewry parkingowe, jazdę w korku oraz o wspomaganie silnika spalinowego podczas przyspieszania. W najdroższych hybrydach (typu plug-in) napęd elektryczny pozwala na jazdę w trybie bezemisyjnym nawet przez kilkadziesiąt kilometrów – dokładnie tak jak samochodem elektrycznym. Akumulatory trakcyjne, tak jak w tańszych hybrydach, doładowują się rekuperacyjnie, ale można je ładować również z zewnętrznego źródła.

Olejowe wyzwanie
Być może już po przeczytaniu tego wstępu niektórzy czytelnicy domyślają się, co jest największym olejowym wyzwaniem w samochodach hybrydowych. Chodzi oczywiście o bardzo częste włączenia i wyłączenia silnika spalinowego – w przypadku wszystkich rodzajów hybryd oraz o pracę silnika spalinowego w niskim zakresie temperatur. Silnik spalinowy jest niedogrzany, ponieważ w krótkich cyklach pracy najczęściej nie ma czasu na to, by osiągnął optymalną temperaturę roboczą.
W pełnych hybrydach, a jeszcze bardziej w hybrydach plug-in dochodzi do tego problem gwałtownego wejścia na obroty całkowicie zimnego silnika. Dzieje się to w sytuacji, kiedy samochód wyjeżdża z parkingu w trybie czysto elektrycznym, włącza się do ruchu, a silnik spalinowy „wkracza do akcji” dopiero przy prędkości 50-60 km/h. Gwałtowne wyłączenia również mu nie służą. Pamiętajmy, że niektóre silniki w hybrydach mają turbodoładowanie, a przecież gwałtowne wyłączenie takiej jednostki, która pracowała np. na poziome 3-4 tys. obr./min, dość mocno obciąża ułożyskowanie turbosprężarki.

Oleje do hybryd
Producenci olejów sięgają po najbardziej zaawansowane technologicznie rozwiązania, żeby zapewnić optymalne smarowanie w tak niekorzystnych warunkach. Aby skrócić do minimum czas rozchodzenia się zimnego oleju po kanałach olejowych, wymagana jest odpowiednio niska lepkość i wysoka płynność. Tylko wtedy do minimum skraca się okres pracy jednostki „na sucho”. To podstawowy powód, dla którego standardem w takich silnikach jest lepkość 0W-20, a niektóre konstrukcje wymagają nawet oleju 0W-8.
Oleje do hybryd muszą zawierać również odpowiednie dodatki przeciwzużyciowe, które będą aktywne w relatywnie niższych temperaturach pracy oleju. W typowym cyklu pracy do oleju przedostaje się przecież część niespalonego paliwa zawierającego dodatki ekologiczne. Olej musi być z nimi kompatybilny i odporny na przyspieszone utlenianie czy żelowanie. Przykłady olejów TotalEnergies spełniających wymagania silników spalinowych w napędach hybrydowych to: Quartz 9000 XTRA 0W-8; Quartz 9000 XTRA FUTURE XT 0W-16, Quartz Ineo XTRA EC6 0W-20, Quartz 9000 FUTURE GF-6 0W-20, oraz Quartz Ineo XTRA DYNAMICS 0W-20 itd.
– Jak widać, dobór oleju do samochodu hybrydowego jest niezwykle ważny, nawet po zakończeniu okresu gwarancji należy ściśle trzymać się zaleceń producenta silnika – wyjaśnia Adam Husiatyński, Dział Techniczny TotalEnergies. – Być może wielu użytkowników hybryd jest zaskoczonych, ponieważ najpopularniejsze hybrydy na naszym rynku mają pod maską niewysilone, wolnossące jednostki benzynowe, które na pierwszy rzut oka wydają się „niewymagające”. Jednak ze względu na specyfikę ich eksploatacji zastosowanie oleju odpowiedniej klasy, zgodnej z zaleceniami producenta, ma znaczenie kluczowe. Czasem też dobrze jest „wygrzać” silnik spalinowy w trasie, aby odparowały resztki paliwa czy wody zebranej przez kondensacje w tak niekorzystnych warunkach eksploatacyjnych.