Od 1 stycznia 2022 r. zmiany w zwolnieniach lekarskich będą dotyczyć między innymi sposobu liczenia okresu zasiłkowego. Do 182-dniowego okresu wliczane będą wszystkie poprzednie niezdolności, o ile nie wystąpi pomiędzy nimi przerwa przekraczająca 60 dni.

Zasiłek chorobowy 2022 – jak długo można być na zwolnieniu lekarskim?
Najważniejsza zmiana to krótsze prawo do zasiłku. Od nowego roku nie będzie miała znaczenia przyczyna niezdolności do pracy przed i po jej przerwie. Do tej pory limit dni chorobowych był tylko na jedną chorobę i jeśli zwolnienia lekarskie powstawały z różnych przyczyn, ich okresy się nie sumowały. Od 1 stycznia do jednego okresu zasiłkowego będą wliczane poprzednie niezdolności do pracy, jeśli przerwa między kolejną niezdolnością nie przekraczała 60 dni.
Jeżeli ubezpieczony wróci z chorobowego i w ciągu 60 dni zachoruje na inną chorobę, okres tej niezdolności zostanie zaliczony do poprzedniego okresu zasiłkowego. Wszystkie zwolnienia lekarskie będą więc zsumowane, co w praktyce oznacza krótsze prawo do zasiłku. Wyjątkiem będzie sytuacja kolejnej niezdolności do pracy, która nastąpiła z powodu ciąży. Ta będzie objęta oddzielnym okresem zasiłkowym. 
Zmiany w zwolnieniach lekarskich są oczekiwane przez pracodawców między innymi dlatego, że duża liczba pracowników nadużywała w sposób ewidentny korzystanie z nich. Chodzi o osoby, które przebywają na chorobowym dłuższy czas, wracają na jeden dzień do pracy, po czym znów przechodzą na chorobowe na kolejne 182 dni. ZUS wprowadza zasady, że po 182 dniach obowiązkowa będzie przerwa w następnym zwolnieniu lekarskim wynosząca 60 dni. I dopiero po ich upływie chory będzie mógł starać się o ponowne L4.

Kontrole osób na zwolnieniach lekarskich
Od 1 stycznia 2022 r. zmieniła się też kontrola zwolnień lekarskich. ZUS będzie mógł dowiedzieć się, czy przebywający na chorobowym na przykład nie podejmują się innej pracy lub nie przebywają na wczasach za granicą, co, jak się okazuje, nie jest rzadką praktyką. ZUS sprawdzi także, czy osoba zatrudniona w dwóch firmach nie pracuje w czasie zwolnienia lekarskiego w drugiej.
Dobre informacje na temat zwolnień lekarskich dotyczą wyższego zasiłku za okres pobytu w szpitalu. Do tej pory zasiłek chorobowy za ten okres wynosił co do zasady 70% podstawy wymiaru zasiłku. Od nowego roku przysługuje miesięczny zasiłek chorobowy w wysokości 80%.

Zasiłek chorobowy mimo spóźnienia w opłacaniu składek
Kolejna istotna zmiana to ta dotycząca dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, którym są objęte m.in. osoby prowadzące działalność gospodarczą. Od 1 stycznia 2022 r. ubezpieczenie nie ustaje z powodu nieterminowego opłacenia składek. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy będą mogli otrzymać świadczenia z ubezpieczenia chorobowego również wtedy, gdy opłacą składki po terminie. Nie będą już musieli składać do ZUS wniosków o wyrażenie zgody na ich opłacenie.
Nowe przepisy umożliwiają nabycie prawa do zasiłku osobom, które będą niezdolne do pracy w okresie, za jaki będą miały zaległości z tytułu składek w kwocie wyższej niż 1% minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. – 30,10 zł). Nabywają one prawo do zasiłku po spłacie zadłużenia. Jeżeli jednak nie uregulują go w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, prawo to przedawni się. Przeszkodą w wypłacie zasiłku nie będzie natomiast zadłużenie wynoszące maksymalnie 1% minimalnego wynagrodzenia.

Zasiłek chorobowy a macierzyński
Od 1 stycznia 2022 r. ZUS przyznaje zasiłek macierzyński kobietom, które urodzą dziecko po ustaniu ubezpieczenia, jeśli ubezpieczenie to ustanie z powodu śmierci pracodawcy. To nowość, bo dotychczas nie były one chronione w takiej sytuacji i nie miały prawa do zasiłku.
Jeśli umowa o pracę wygaśnie z powodu śmierci pracodawcy, to do dnia porodu kobieta będzie otrzymywać zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. 

Jak wygląda zasiłek chorobowy w ciąży?
Co do zasady, ciąża nie będzie wliczana do tego samego okresu zasiłkowego wszystkich okresów poprzednich niezdolności do pracy. Jednak w momencie kiedy pierwsza niezdolność do pracy jest spowodowana ciąża, a kolejne chorobowe wynika z innej przyczyny, obie niezdolności zostaną policzone w jednym okresie zasiłkowym. W praktyce znów oznacza to znaczące zmniejszenie czasu pobierania zasiłku chorobowego.

Jak sprawdzić zwolnienie lekarskie?
Zwolnienie lekarskie można sprawdzić, logując się na Internetowe Konto Pacjenta. Po zalogowaniu należy wybrać zakładkę „Historia leczenia”, która pozwala na sprawdzenie historii zabiegów, wizyt i hospitalizacji. Aby sprawdzić dotychczasowe zwolnienia lekarskie, należy wybrać zakładkę „Zwolnienia”. Ta zawiera wszystkie zaświadczenia lekarskie wystawione elektronicznie przez różnych lekarzy.
Rewolucja w zasiłku chorobowym ma przynieść ZUS spore oszczędności.

mgr Robert Gorczyca
ekspert prawa pracy, prawnik, specjalista ds. BHP, inspektor ochrony przeciwpożarowej