Lakiernictwo i blacharstwo

Rodzaje uszczelnianych powierzchni 
Wiemy już, jakie rodzaje mas uszczelniających stosowane są w warsztacie lakierniczym. Przejdźmy zatem do omówienia zakresu uszczelnień stosowanych podczas napraw lakierniczych. 

a) Uszczelnianie połączeń obrzeżnych
Obrzeżne połączenia blach występują na krawędziach drzwi, pokrywy silnika i bagażnika. Połączenia te nie są wykonane techniką spawania lub zgrzewania ze względu na konieczność zachowania gładkiej powierzchni blachy poszycia zewnętrznego. Prawidłowo wykonane połączenie wykonane jest techniką klejenia. Klej mocuje połączenie, uszczelnia i zabezpiecza antykorozyjnie. Nie wszyscy producenci samochodów stosują klej do łączenia elementów, niektórzy tylko zaginają blachy. Natomiast wszyscy stosują masę uszczelniającą nakładaną na takie połączenie (fot. 1). Kształt ściegu fabrycznie nałożonego jest różny, niekiedy bardzo trudny do odtworzenia w warsztacie naprawczym. Płaski kształt ściegu można uzyskać przez odpowiednie przycięcie dyszy okrągłej i jej poprzeczne prowadzenie. Jednak nie uzyskamy w ten sposób równego i w jednakowej odległości od krawędzi blachy ściegu masy uszczelniającej. 
Do odwzorowania fabrycznego ściegu potrzebna jest specjalna dysza skrzydełkowa (fot. 2). Dysza ma przekrój płasko-wypukły i zwęża się ku wylotowi. Zaznaczone na niej poprzeczne kreski i liczby określają szerokość ściegu w zakresie od 5 do 13 mm. Skrzydełka dyszy pomagają przy utrzymaniu jednakowej odległości ściegu masy od krawędzi blachy. Przygotowanie dyszy rozpoczynamy od odcięcia jednego ze skrzydełek. Pracownik praworęczny odcina prawe skrzydełko, natomiast leworęczny lewe. Następnie określamy szerokość ściegu i przycinamy dyszę w odpowiednim miejscu. W celu określenia właściwej odległości ściegu od krawędzi elementu przykładamy dyszę do elementu w miejscu nakładania i zaznaczamy na skrzydełku miejsce cięcia.
W obecnie produkowanych samochodach panuje moda na układanie ściegów uszczelniających o strukturze „łuski” (fot. 3). Jest to trudna do odtworzenia struktura bez zastosowania specjalnego pistoletu natryskowego i odpowiedniej dyszy (fot. 4). Chociaż widziałem już, że nałożyć taki ścieg za pomocą zwykłego wyciskacza pneumatycznego i dyszy skrzydełkowej. Taką technikę nakładania pokazują nawet technicy firm produkujących chemię samochodową. Jest to technika przede wszystkim tania, ale wymagająca dużego doświadczenia i czasu. Polega na powolnym nakładaniu ściegu płaskiego z jednoczesnym ruchem wstecznym. W taki sposób powstaje struktura podobna do „łuskowej”.

b) Uszczelnianie strukturalne połączeń zakładkowych (fot. 5)
Uszczelnienie połączeń zgrzewanych blach karoseryjnych ma różne kształty, wykonywane jest z różnych materiałów oraz o różnej strukturze powierzchni zewnętrznej. Wszystkie struktury ściegu uszczelniającego są projektowane i nakładane podczas procesu produkcyjnego. Aby odwzorować je w warsztacie, konieczne jest poznanie odpowiedniej technologii, zastosowanie właściwej masy i użycie specjalnego narzędzia.
Masę kauczukową można nakładać tylko pędzlem. Masę poliuretanową – wałkiem: okrągłym, płaskim, wypukłym bądź wklęsłym oraz rozprowadzić pędzlem. Natomiast najnowszą postacią ściegu masy uszczelniającej jest ścieg strukturalny, czyli masa ułożona w postaci wąskiego paska o strukturze „baranka” na powierzchni zewnętrznej lub w postaci „łuski”. Nałożenie takiej struktury jest możliwe przy zastosowaniu masy natryskowej na bazie modyfikowanych silanów i specjalnego pistoletu do natryskiwania mas gęstych z kartuszy 310 ml.
Na zamieszczonym zdjęciu (fot. 6) przedstawiam trzy najczęściej stosowane struktury nakładane masą na bazie MS do uszczelniania blach karoseryjnych:

• masa uszczelniająca w postaci wałka, która może być rozprowadzona pędzlem,
• masa w postaci wąskiego „baranka”,
• masa uszczelniająca w postaci „baranka” na dużej powierzchni.

Coraz częściej na nowych pojazdach pojawiają się także ściegi o strukturze „łuski” wprowadzone do uszczelniania połączeń zakładkowych (fot. 7), tylko szersze od tych, jakie nakładane są na połączenia obrzeżne. Można również spotkać się ze ściegami o strukturze pędzla (fot. 8) oraz w postaci wałka (fot. 9).
W praktyce wygląda to różnie, nie zawsze zgodnie z tym, co zostało wykonane podczas procesu produkcyjnego. Dla przykładu struktura „łuski” wykonana za pomocą pędzla (fot. 10a) lub zastosowanie wszystkich możliwych ściegów przy wymianie jednego elementu (fot. 10b). Nie wygląda to estetycznie i nie przypomina fabrycznych struktur (fot. 10c), ale jest schowane pod zderzakiem i co najważniejsze – będzie skuteczne. Można też wykonać ściegi masy uszczelniającej zgodnie z wymogami fabrycznymi (fot. 11). 
Nowe wyzwania stawiane firmom produkującym masy uszczelniające to nakładanie przez producentów samochodów masy uszczelniająco-wypełniającej zamiast mat głuszących (fot. 12). Jest to warstwa o strukturze „baranka” lub „łuski”.