Przemysł samochodowy to dziedzina, w której ciągły postęp technologiczny ma bezpośredni wpływ nie tylko na producentów. Ci kierowani koniecznością modyfikacji konstrukcji pojazdów nie zatrzymują się ani na chwilę w opracowywaniu i wdrażaniu coraz to nowszych i odważniejszych koncepcji. Prawdopodobnie nie ma drugiej takiej branży, w której tak wielu ludzi funkcjonowałoby na zapleczu, żyjąc wyłącznie z serwisu. W przypadku napraw karoserii nie jest to zwykły serwis, a najbardziej dochodową dziedziną są naprawy powypadkowe. Dotyczy to zarówno samochodów osobowych, jak i użytkowych.
W związku z ciągłymi zmianami w konstrukcji pojazdów podczas napraw zachodzi konieczność stosowania technologii równoważnych z produkcyjnymi. Nie zawsze jest to jednak możliwe. W takich przypadkach producenci opracowują metody zastępcze, które zwykle dopuszczają do stosowania warunkowo, albo uznaje się, że pewne uszkodzenia nie podlegają naprawie.
Przykładem stosowania metody zastępczej może być spawanie punktowe, otworowe zamiast zgrzewania, które niektórzy producenci nadal jeszcze dopuszczają w określonych przypadkach. Dobrym przykładem może być również zgrzewanie elementów wykonanych z blachy aluminiowej, a właściwie ze stopów aluminium. Co prawda firma Bosch Rexroth wprowadziła do fabryk nowoczesne urządzenia do zgrzewania karoserii aluminiowych, ale proces łączenia stopów aluminium to metoda jak na razie możliwa do stosowania wyłącznie na liniach produkcyjnych. Dlatego też podczas napraw takich elementów stosuje się zwykle nitowanie połączone z klejeniem. Wszystko jednak musi odbywać się zgodnie z technologią opracowaną w fabryce. Samowolne decydowanie o metodach naprawczych jest niedopuszczalne i może doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji.
1. Nitowanie
Niezmienny jest trend dążenia do lekkiej i sztywnej konstrukcji, jest on szczególnie widoczny w przemyśle samochodowym. Konieczne staje się szukanie oszczędności dotyczącej masy karoserii samochodowej. Coraz częściej lekkie materiały, takie jak aluminium, tworzywa sztuczne wzmacniane magnezem i włóknami (FRP), zastępują w samochodach klasyczne stopy stalowe. Dodatkowo łączone są ze sobą różne materiały, takie jak aluminium, magnez, tworzywa sztuczne i stale o wysokiej wytrzymałości.
Dotychczas stosowane połączenia spawane, lutowane i zgrzewane coraz częściej niestety nie mogą być wykorzystywane do łączenia tak różnych materiałów. Jak wcześniej wspomniano, stopy aluminiowe wymagają bardzo wysokich parametrów zgrzewania, które w praktyce są nieosiągalne w serwisie naprawczym, i chociażby one wymagają stosowania nitowania. Prawdopodobnie zgrzewanie i lutospawanie długo jeszcze nie znikną z procesów produkcyjnych karoserii samochodowych, jednak coraz powszechniejsze staje się łączenie elementów w technologii „na zimno”. Oznacza to wprowadzenie do powszechnego użytku klejenia i nitowania karoserii.
W przypadku połączeń nitowanych nit zwykle nie jest zakuwany. Proces łączenia polega na wciśnięciu nitu w łączone materiały i zablokowaniu tak, aby można było uzyskać trwałe i sztywne połączenie. Są to tzw. nity samoprzebijające.
W zasadzie po przebiciu się przez wszystkie warstwy łączonych elementów karoserii nit zachowuje swoją oryginalną formę. Dzięki temu, że posiada odpowiedni kształt oraz parametry wytrzymałościowe, możliwe jest wciśnięcie go w łączone przekroje materiału. Trzon nitu przebijającego jest podobnej średnicy jak jego głowa. Są one wykonywane z materiału o lepszych parametrach (granica plastyczności) niż łączony materiał. W technologii nitowania stosuje się obecnie wiele różnych surowców: stal, stal nierdzewną, stopy aluminium, a nawet materiały pochodzenia ceramicznego. Nitowanie wykorzystywane jest przez konstruktorów zarówno jako technologia dodatkowego usztywnienia połączenia elementów, jak i połączenia wykonywanego z jednoczesnym zastosowaniem wypełnień tłumiących, klejących lub uszczelniających. Bywa, że łączenie technologią nitowania nie spełnia oczekiwanych warunków wytrzymałościowych, wówczas konieczne jest zastosowanie klejenia. Tak wykonywane połączenia nazywane są hybrydowymi. Można nawet stwierdzić, że w przypadku gdy masa klejąca aplikowana jest na dużej powierzchni łączonych elementów, nity pełnią funkcję punktów stabilizujących i podtrzymujących elementy w określonym położeniu do momentu utwardzenia masy.
W szczególnych przypadkach nitowanie stosowane jest nawet do łączenia elementów wykonanych z blachy wraz z cienkościennymi odlewami ciśnieniowymi. Ważną cechą nowoczesnych technologii nitowania jest możliwość wielowarstwowego łączenia elementów o różnych grubościach. Połączenie nitowane, a w szczególności mieszane – nitowanie wraz z klejeniem – wykazuje znakomite parametry mechaniczne, a co najważniejsze, wykonywane jest bez dostarczania ciepła, które wpływa niekorzystnie na jakość stosowanych materiałów. Poza technicznymi właściwościami połączeń dochodzi jeszcze aspekt ekonomiczny.
Zgrzewanie jednostronne nie jest zalecane. W przypadku stosowania tej metody należy pamiętać, że konieczne jest przestrzeganie kolejności etapów wykonywania zgrzeiny (Gys Academy – gys.pl)
Komentarze (0)