Na temat multimetru AT-9995 pisaliśmy po raz pierwszy ponad rok temu. Choć należy on do nielicznej grupy przyrządów warsztatowych współpracujących z komputerem, to jego możliwości pod tym względem zaledwie zasygnalizowaliśmy.
Fot. 1. Multimetr warsztatowy AT-9995.
Fot. 2. Okno programu 9995-View.
Powodem tego były liczne usterki pierwszej wersji oprogramowania (problemy z instalacją itd.). Obecnie po pojawieniu się dopracowanej drugiej wersji oprogramowania i ze względu na liczne pytania, co potrafi AT-9995 po połączeniu z komputerem, przedstawiamy szerszy opis „komputerowych” funkcji tego przyrządu.
Na wstępie krótkie przypomnienie możliwości pomiarowych multimetru AT-9995. Chyba każdy, kto prześledzi informacje podane w danych technicznych AT-999,5 zgodzi się z opinią wielu użytkowników, że jest to przyrząd bogato wyposażony i to nie tylko pod względem funkcji przydatnych tylko w warsztacie samochodowym, lecz i innych, które zwykło określać się jako uniwersalne.
Funkcje samochodowe
Obrotomierz multimetru AT-9995 (fot. 1) wykorzystuje do pomiaru sondę indukcyjną (dostarczaną standardowo), wystarczy zatem „zapiąć” cęgi na przewód wysokiego napięcia. Pięciopozycyjny przełącznik czułości umieszczony w obudowie sondy oraz czteropozycyjny przycisk wyzwalania (TRIG) multimetru pozwala na szybkie i dokładne dostosowanie przyrządu do zewnętrznych warunków pomiaru. Przed pomiarem użytkownik wybiera typ silnika: dwu- lub czterosuwowy. Zakres pomiaru obrotów podzielono na dwa podzakresy: od 600 do 12000 obr./min i od 600 do 40000 obr./min.
Druga funkcja typowo samochodowa to pomiar kąta zwarcia styków przerywacza. Użytkownik wybiera przed pomiarem: liczbę cylindrów (1, 2, 3, 4, 5, 6, 8 , 10 i 12) oraz poziom wyzwalania pomiaru (cztery progi).
Przy sprawdzaniu działania różnych urządzeń samochodowych wytwarzających sygnał impulsowy jest przydatna funkcja pomiarowa współczynnika wypełnienia impulsu. Wstępne ustawienia przyrządu obejmują wybór poziomu i polaryzacji wyzwalania pomiaru. Takie same możliwości konfigurujące pomiar ma użytkownik, gdy sprawdzając pracę wtryskiwacza mierzy szerokość impulsu.
Funkcje uniwersalne
AT-9995 mierzy napięcie stałe (do 1000 V) i przemienne (do 750 V), a więc w zakresie znacznie przekraczającym napięcia spotykane w dziedzinie samochodowej. Dwa najniższe podzakresy 400 mV i 4 V można wykorzystywać do pomiaru dużych prądów (większych od 20 A) za pomocą przystawek cęgowych. Podzakres 20 A chroni oddzielny bezpiecznik.
Pomiar prądu to mocna strona multimetru AT-9995. Użytkownik ma do dyspozycji aż 6 podzakresów pomiarowych prądu stałego i przemiennego (najniższy podzakres 400 µA). Na uwagę zasługują jednak dwa podzakresy rzadko spotykane w nawet najlepiej wyposażonych multimetrach: 4 i 20 A.
Inne funkcje uniwersalne to pomiar: rezystancji (do 40 MW), pojemnosci (do 100 mF), częstotliwości (do 10 MHz), okresu sygnału przemiennego i temperatury (sonda temperaturowa w komplecie). Uzupełnieniem tych funkcji są dwa testy: diody i ciągłości obwodu (z sygnalizacją dźwiękową).
Inne funkcje
Z innych funkcji multimetru AT-9995 warto wymienić: wskazywanie wartości względnej „REL” (różnicy między aktualnym wynikiem pomiaru a zapisaną wcześniej w pamięci multimetru wartością odniesienia), „zamrożenie” wskazania wyświetlacza oraz wskazywanie wartości maksymalnej i minimalnej z serii pomiarów.
Wykres. Wydrukowany wykres zmian mierzonego napięcia stałego w funkcji czasu, uzyskany za pomocą programu 9995-View.
Tabela. Wydrukowany raport pomiarowy z wynikami pomiarów, uzyskany za pomocą programu 9995-View.
Wyświetlacz
Wyświetlacz to również mocna strona AT-9995. Oprócz pola cyfrowego (maksymalne wskazanie 3999) zawiera też szybki bargraf analogowy. Duże cyfry wyświetlacza o wysokości 35 mm pozwalają na obserwację wyników z dość dużej odległości. Atutem jest też podświetlenie, umożliwiające wykonywanie pomiarów w trudnych warunkach oświetleniowych.
Wyposażenie standardowe
W skład wyposażenia standardowego AT-9995 wchodzi zielona osłona gumowa, futerał mieszczący nie tylko przyrząd, ale i wyposażenie, dwa komplety przewodów pomiarowych (jeden zakończony chwytakami krokodylowymi, a drugi sondami igłowymi), sonda indukcyjna, sonda temperaturowa (termopara typu K) z przejściówką oraz oprogramowanie (na płycie CD-ROM) z przewodem do połączenia multimetru z komputerem.
Współpraca z komputerem
Producent dostarcza wraz z multimetrem program 9995-View (wersja 2.0). Program nie ma zbyt wielkich wymagań zarówno pod względem sprzętu, jak i systemu operacyjnego. Można zainstalować go na komputerze PC 486 lub lepszym, z zainstalowanym systemem operacyjnym MS Windows 95 lub nowszą jego wersją, w tym też MS Windows XP. Ilość potrzebnego miejsca na twardym dysku to minimum 2 MB.
Do połączenia multimetru AT-9995 z komputerem służy przewód (dostarczony wraz z oprogramowaniem) zakończony wtykiem z 9 wyprowadzeniami (od strony komputera PC). Układ interfejsu RS-232C multimetru jest izolowany optycznie od reszty układu pomiarowego multimetru, co ma pozytywny wpływ na bezpieczeństwo pracy operatora i współpracujących urządzeń. Łącze optyczne znajduje się wewnątrz multimetru.
Instalacja oprogramowania jest bardzo prosta i trwa zaledwie kilkadziesiąt sekund, a po jej zakończeniu na pulpicie ekranu komputera pojawia się stosowna ikona. Równie proste jest wstępne konfigurowanie multimetru. Na fot. 2 przedstawiono wygląd ekranu programu 9995-View. Do wstępnego skonfigurowania służy druga ikona, znajdująca się w rzędzie ikon w górnej części ekranu. Naciskając ją kolejno wybiera się port szeregowy komputera (COM1, COM2 lub COM3).
Przygotowanie układu multimetr-komputer do transmisji danych (praca w trybie on-line) polega na wyborze portu szeregowego komputera i włączeniu interfejsu RS-232C multimetru (przyciskiem na płycie czołowej). Wcześniej należy jeszcze wybrać na płycie czołowej multimetru potrzebną funkcję pomiarową (np. napięcie stałe DCV). Ostatnim krokiem jest naciśnięcie ikony z napisem ON/OFF. Komputer zostaje wprowadzony w tryb pracy on-line i zaczyna rejestrować dane pomiarowe z odstępem ok. 1 sekundy. Kolejna grupa danych odpowiadająca jednemu pomiarowi zawiera: numer porządkowy, symbol funkcji (w tym przypadku DCV), jednostkę funkcji pomiarowej (np. mV) oraz czas (w formacie: godzina, minuta, sekunda). Kolejne wyniki pomiarów są wyświetlane z częstotliwością próbkowania w oknie DATA, znajdującym się w centralnym miejscu ekranu i tablicy z prawej jego strony (patrz fot. 2). Z lewej strony ekranu jest jednocześnie kreślony wykres zmian mierzonego parametru (w tym przypadku napięcia stałego) w funkcji numeru porządkowego, czyli w przybliżeniu w funkcji czasu (w sekundach). Zakończenie rejestracji następuje po powtórnym naciśnięciu ikony ON/OFF. Komputer przechodzi wtedy w stan off-line. Można teraz zapisać dane naciskając ikonę Save/Load. Dane te można przywołać w dowolnym momencie na ekran (funkcja Load), można też przywrócić rejestrację, ponownie naciskając przycisk ON/OFF, a pobierane dane będą dodawane do aktywnego w danym momencie pliku.
Stan off-line komputera jest też wykorzystywany przy drukowaniu, przy czym program 9995-View wykorzystuje do tego drukarkę aktualnie aktywną w systemie MS Windows. Użytkownik musi jedynie zadecydować, czy dane pomiarowe mają być drukowane w postaci listy (patrz tabela) czy też wykresu (patrz wykres).
Możliwości konfiguracyjne multimetru 9995-View są dużo większe niż te podane powyżej, a wystarczające do szybkiego uruchomienia rejestracji. Użytkownik może wybrać kolor tła wykresu i kolor kreślonego śladu, może też włączyć lub zlikwidować linię x lub y siatki skali lub obie. Bardziej przydatną jest natomiast funkcja komparatora. Po wprowadzeniu na ekranie dolnej (LOW) i górnej (HI) wartości granicznej, kolejny wynik pomiaru będzie porównywany z tym wartościami, a każde przekroczenie którejkolwiek z nich sygnalizowane krótkim sygnałem dźwiękowym.
Przydatną funkcją jest tryb “Auto Graf”. W trybie tym komputer przyjmuje automatycznie ustawienia dokonane na płycie czołowej multimetru i dotyczy to nie tylko wybranej funkcji pomiarowej, lecz również podzakresu pomiarowego (wybieranego automatycznie lub ręcznie w multimetrze) oraz innych funkcji, takich jak: zamrożenie stanu wskazania (HOLD), wskazywania wartości względnej (REL) lub wartości minimalnej i maksymalnej. Ustawienia te sygnalizuje komputer wyświetlając w oknie FUNCTION symbol wybranej funkcji pomiarowej, a w innym jej ustawienia konfiguracyjne. Na przykład przy pomiarze liczby obrotów wyświetla w oknie nastaw konfiguracyjnych: 4CYL=1, +triger=4, MAX, co oznacza wybrany: czterosuwowy typ silnika (niekonsekwencja pozostawiona przez programistę), wyzwalanie zboczem narastającym sygnału z poziomem 4, wskazywanie wartości maksymalnej.
Należy zaznaczyć, że wraz ze zmianą podzakresu pomiarowego w multimetrze komputer zmienia skalę na wykresie z lewej strony. Każda zmiana podzakresu w trakcie pomiaru powoduje natychmiastowe uaktualnienie skali i przerwanie kreślonego śladu, co nie jest zalecane. Dane, zapisane i przywołane na ekran, są wyświetlane w tablicy (tej samej, którą wykorzystuje się przy rejestracji). Suwakami umieszczonymi po obu stronach tablicy można przewijać dane. Zaznaczony w ten sposób segment danych ilustruje uaktualniany automatycznie wykres z lewej strony. W razie potrzeby można wydrukować zarówno zaznaczony segment tablicy, jak i odpowiadający mu wykres.
Łącząc multimetr z komputerem można zamienić go w jednokanałowy rejestrator, choć o ograniczonych możliwościach, co wynika m.in. z braku możliwości wyboru szybkości próbkowania. Uzyskane w ten sposób dane można archiwizować na dysku komputera, lub drukować w postaci raportów pomiarowych.
Należy też pamiętać, że nawet najszybszy multimetr z funkcją rejestracji w pamięci wewnętrznej lub za pośrednictwem komputera nie zastąpi oscyloskopu. Szybkość próbkowania takiego urządzenia do tego nie wystarcza.
Leszek Halicki
Komentarze (0)