Narzędzia w warsztacie

Dokręcanie śrub „na wyczucie” lub „na siłę” może być ryzykowne, zwłaszcza gdy chodzi o głowicę silnika, świece żarowe i delikatne nakrętki z tworzyw sztucznych. Właściwą precyzję zapewni dobrze dobrany klucz dynamometryczny.

Klucz dynamometryczny jest narzędziem stosowanym do uzyskiwania określonego momentu obrotowego. Służy do skręcania części złącznych gwintowanych z odpowiednią, ściśle określoną siłą, która jest dostosowana do rodzaju materiału i wytrzymałości śruby lub nakrętki.

Dlaczego warto używać?

Klucz dynamometryczny może zapobiec niejednej katastrofie, zwłaszcza w przypadku specjalistycznych połączeń, wymagających użycia konkretnego momentu. Dokręcimy nim nie tylko głowicę czy inne śruby silnika, ale też prawidłowo zamontujemy koła. Odpowiednia siła użyta podczas dokręcania zapobiegnie przeciągnięciu śruby czy zbyt słabemu jej dokręceniu i da nam gwarancję, że postępujemy zgodnie z zaleceniami producenta. Wartości momentów dokręcania śrub w różnych samochodach podawane są w książkach opisujących poszczególne modele.

Precyzja niezbędna jest zwłaszcza tam, gdzie śruby łączą ze sobą części aluminiowe lub aluminiowe i stalowe. Jednym z elementów auta, które jej wymagają, jest głowica silnika. Jeżeli nieprawidłowo ją dokręcimy, możemy liczyć się z uszkodzeniem uszczelki, samej głowicy, a nawet całego bloku silnika. Klucz dynamometryczny jest przydatny także w przypadku przykręcania śrub i nakrętek z tworzyw sztucznych, używanych do łączenia delikatnych elementów plastikowych wnętrza, osłon silnika itp. Plastikowe śruby i nakrętki przykręca się niewielkim momentem, więc przyda się do tego np. klucz dynamometryczny Yato YT-0751 o zakresie 2-10 Nm.

Klucze dynamometryczne są często niedoceniane w wulkanizacji. Tymczasem po użyciu klucza udarowego warto dokręcić śruby w każdym kole ręcznie z właściwym momentem. Zysk z tego jest taki, że śrubę można potem łatwo odkręcić (co jest szczególnie ważne podczas wymiany opon w terenie) i zapewnimy jej dłuższą żywotność.

Jaki klucz wybrać?

Zanim wybierzemy odpowiedni klucz, musimy zastanowić się nad naszymi warsztatowymi potrzebami, czyli głównie nad tym, do wygenerowania jakich momentów będziemy go potrzebować. Klucz o zakresie od 40 do 200 Nm najlepiej sprawdzi się do kół, a taki o momencie ok. 30 Nm – do silnika. Świece i inne drobne, delikatne elementy, aby ich nie naruszyć, wymagają użycia narzędzia o parametrach wynoszących od 0 do 20 Nm. Istotny jest także rozmiar zabieraka, na którym mocujemy nasadki, i może on wynosić 1/4”, 3/8”, 1/2” i 3/4”.

Jak używać klucza?
Najpopularniejsze klucze dynamometryczne Yato posiadają mechaniczny naciąg zapadki dynamometrycznej, która po osiągnięciu żądanej siły dokręcania przeskakuje o jeden ząbek, wydając charakterystyczne kliknięcie. Skala momentów umieszczona jest w rękojeści klucza i regulacja następuje poprzez jej obrót. Po ustawieniu żądanego momentu należy zablokować klucz zabezpieczeniem na końcu rączki.

Jak często kalibrować?
Dokładność dokręcania kluczem dynamometrycznym w przypadku narzędzi Yato wynosi 3% lub 4% w zależności od modelu. Potwierdza ją fabryczny certyfikat kalibracji, który znajduje się w każdym opakowaniu. Jest on przypisany do konkretnego klucza, oznaczony jego numerem seryjnym. Dodatkowo bezpieczeństwo kluczy Yato potwierdza znany na całym świecie certyfikat GS. Jednak precyzyjne narzędzie, jakim jest klucz, z czasem samoistnie się rozregulowuje, w związku z czym raz na rok lub po około 5000 operacji należy je poddać ponownej kalibracji w wyspecjalizowanym zakładzie.

Jak dbać o klucz?
Klucz to urządzenie pomiarowe, więc trzeba się z nim odpowiednio obchodzić. Aby nie narażać go na wstrząsy, najlepiej przechowywać w załączonej walizeczce z BMC. Jeśli klucz nie jest używany przez dłuższy czas, należy nastawić go na minimalny zakres. Przy czyszczeniu narzędzia nie wolno używać żadnych rozpuszczalników ani innych cieczy – wystarczy przetrzeć je suchą, miękką ściereczką.

Klucze dynamometryczne w ofercie Yato
YT-0750 – rozmiar napędu 3/8", zakres 19-110 Nm
YT-07500 – rozmiar napędu 3/8", zakres 10-60 Nm
YT-0751 – rozmiar napędu 1/4", zakres 2-10 Nm
YT-07511 – rozmiar napędu 1/4", zakres 2,5-20 Nm
YT-0754 – rozmiar napędu 1/2", zakres 60-340 Nm
YT-0755 – rozmiar napędu 3/4", zakres 200-1000 Nm
YT-0760 – rozmiar napędu 1/2", zakres 42-210 Nm
YT-0761 – rozmiar napędu 1/2", zakres 40-210 Nm
YT-07601 – rozmiar napędu 1/2", zakres 65-335 Nm
YT-07611 – rozmiar napędu 1/2", zakres 10-60 Nm
YT-07641 (wychylny) – rozmiar napędu 1/2", zakres 0-300 Nm
YT-07642 (wychylny) – rozmiar napędu 3/4", zakres 0-500 Nm
YT-0770 – rozmiar napędu 3/4", zakres 100-500 Nm
YT-07712 – rozmiar napędu 3/4", zakres 80-400 Nm
YT-0771 – rozmiar napędu 3/4", zakres 140-980 Nm
YT-07711 – rozmiar napędu 3/4", zakres 150-800 Nm