Paliwa i oleje

Pomimo coraz większych inwestycji w rozwój elektromobilności, na rodzimym rynku spora grupa klientów nadal decyduje się na zakup samochodu z silnikiem Diesla. Inni czekają na dopłaty do aut elektrycznych i rozbudowę infrastruktury ładowania. We wszystkich tych pojazdach postęp technologiczny byłby niemożliwy bez zmian, jakie zaszły przez ostatnie dekady w formulacjach smarnych.

I chociaż o zmierzchu pojazdów z napędem spalinowym mówi się coraz głośniej, w centrach badawczo-rozwojowych prace nad nowymi generacjami olejów i smarów trwają w najlepsze. Powstają nowe oleje o niskich lepkościach przeznaczone do pojazdów z napędem hybrydowym. Nieco wolniejszą ewolucję przechodzą oleje przekładniowe i smary. Perspektywy dla tych ostatnich można rysować praktycznie bez ograniczeń czasowych. Będą niezastąpione bez względu na to, czy za kilkadziesiąt lat większość samochodów będzie miała napęd elektryczny, czy wodorowy.

Kilka lat i zmiana
Początki olejów silnikowych sięgają 1866 roku, kiedy odkryto próżniową destylację ropy naftowej, która pozwoliła producentowi olejów Mobil 1 stworzyć nowoczesne smary dla pierwszych samochodów i maszyn przemysłowych. Prawdziwa rewolucja nastąpiła kilkadziesiąt lat później, gdy świat poznał oleje syntetyczne. Biorąc pod uwagę dynamikę rozwoju branży olejowej, policzenie wszystkich modyfikacji olejów silnikowych jest praktycznie niemożliwe.
Tempo ewolucji w branży olejowej jest bezpośrednio związane z wprowadzaniem na rynek nowych konstrukcji silnikowych. Aby spełniać coraz wyższe oczekiwania rynku, formulacje smarne są modyfikowane co 2-3 lata. W przypadku olejów syntetycznych Mobil 1 ewolucja produktów syntetycznych dla motoryzacji trwa praktycznie od połowy lat siedemdziesiątych, gdy pierwszy taki olej trafił na sklepowe półki. Jednak ówczesne i dzisiejsze oleje to dwa całkowicie różne produkty, co wynika z rozwoju techniki motoryzacyjnej.

Setki nowych formulacji
W ciągu ostatnich 60 lat średnie okresy wymiany oleju wydłużyły się z 300 do 30 000 km lub 2 lat. Stało się to możliwe dzięki zmianie konstrukcji silników i lepszej jakości paliwa oraz dalszemu rozwojowi syntetycznych baz olejowych i technologii dodatków. Nad maksymalizacją możliwości olejów syntetycznych pracują zespoły specjalistów, a zakres podejmowanych prac robi wrażenie. Na przykład, w centrum badawczo-rozwojowym ExxonMobil w Paulsboro (USA) co miesiąc powstaje kilkaset formulacji, a to dopiero początek bardzo skomplikowanego procesu, którego efektem jest finalny produkt.
Flagowe oleje Mobil 1 składają się z kilkunastu składników – w tym syntetycznych baz olejowych i pakietu dodatków. Dobrze rokujące formulacje przechodzą z laboratorium do etapu wymagających testów, podczas których symulowane są warunki wysokich prędkości, dużych obciążeń i skrajnych temperatur. Następnie silniki używane do testów nowych olejów są demontowane, a części poddawane szczegółowej kontroli zużycia.

Oleje silnikowe dla hybryd
Hybrydy w motoryzacji nie należą do nowości, ale w dalszym ciągu są udoskonalane. Podobnie jak w przypadku silników konwencjonalnych pomaga w tym bezpośrednia współpraca producenta pojazdu i producenta środków smarnych. ExxonMobil przeprowadził testy aut hybrydowych na dystansie 80 000 km, podczas których symulowana była jazda miejska i po autostradzie. Silniki hybrydowe smarowane są olejami o niskich klasach lepkości. Dlatego do testów wybrano oleje Mobil 1 0W-20 i 5W-30, które bardzo dobrze przeszły sprawdzian skuteczności ochrony silnika przed zużyciem i tworzeniem się osadów.
Korzyści ze stosowania wysokiej jakości oleju silnikowego w aucie hybrydowym dotyczą wszystkich konfiguracji napędów testowanych przez inżynierów ExxonMobil. W konfiguracji szeregowej silnik elektryczny otrzymuje energię elektryczną z akumulatora lub generatora zasilanego silnikiem spalinowym wewnętrznego spalania, a następnie przekazuje ją do kół jezdnych. Konfiguracja równoległa polega na wspólnym dostarczaniu energii na oś napędową pojazdu przez silnik spalinowy i elektryczny. Natomiast w konfiguracji szeregowo-równoległej silniki elektryczny i spalinowy mogą dostarczać energię do kół niezależnie.

Smarowanie w erze elektryków
Nowe technologie w motoryzacji zmieniają też dotychczasowe podejście do serwisowania. Przewiduje się, że w przyszłości kierowcy znacznie częściej będą odwiedzać warsztaty w celu aktualizacji oprogramowania niż wymiany oleju. W czasach wydłużonych okresów serwisowych termin kolejnej wymiany oleju nie wyznacza już daty przeglądu. Obecnie nie ma dużej presji ze strony producentów pojazdów, aby okres między wymianami został wydłużony ponad 30 000 km lub 2 lata. Jak podkreślają specjaliści Mobil 1, przy takich przebiegach między wymianami kluczowa jest odporność oleju na utratę pierwotnych właściwości.
Potencjalny sukces pojazdów elektrycznych nie oznacza, że rozwój technologii smarnej przestanie mieć sens. Auta na prąd nadal będą potrzebowały smarowania, w tym wysokiej jakości olejów przekładniowych i smarów do łożysk. Dlatego specjaliści ExxonMobil już teraz prowadzą wiele projektów związanych z autami elektrycznymi, aby ich produkty były dobrze przygotowane do wymagań samochodów kolejnych generacji.