Warto wiedzieć

Selekcja, składowanie i przetwarzanie odpadów
Najistotniejszym działaniem w kierunku właściwego oraz racjonalnego posługiwania się, a tym samym pozbywania się odpadów w warsztacie samochodowym, jest ich prawidłowa selekcja i składowanie. Powstające w warsztatach odpady dzielą się na kilka grup:

• wszelkiego rodzaju odpady metalowe,
• elementy wykonane z różnych rodzajów tworzyw sztucznych,
• przepracowane oleje silnikowe, przekładniowe i hydrauliczne,
• zużyte opony,
• niesprawne akumulatory.

Odpady metalowe, powstające zwykle przy wymianie metalowych części i podzespołów, stanowią pełnowartościowy złom. Selekcja w tym przypadku nie sprawia praktycznie żadnych trudności. Znacznie większym problemem są odpady z tworzyw sztucznych. Nie ulegają one bowiem samoistnemu, szybkiemu rozkładowi, a tylko nieliczne ich rodzaje daje się spalać bez zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Tylko tworzywa termoplastyczne nadają się z kolei do recyklingu. 
Wszystkie powstające w warsztacie samochodowym w trakcie prowadzenia działalności usługowej odpady powinny być poddane jednej z trzech możliwych form ich zagospodarowania:

• utylizacji,
• przetworzeniu surowców wtórnych,
• recyklingowi.

    
Utylizacja odpadów polega na ich chemicznej neutralizacji lub wyizolowaniu z naturalnego obiegu w otaczającym środowisku. Rozwiązanie tego typu stosowane jest wyłącznie w przypadku odpadów całkowicie bezużytecznych i tylko w sytuacji, gdy nie ma możliwości zastosowania innej, bardziej uzasadnionej metody. 
Zdecydowanie skuteczniejszym sposobem zagospodarowania odpadów jest przetwarzanie surowców wtórnych. Dzięki niemu uzyskuje się nowe produkty, które są całkowicie odmienne od wykorzystywanych do ich wytwarzania surowców. W ten sposób przetwarza się zużyte akumulatory, opony nienadające się już do bieżnikowania i przepracowane oleje. 
Najlepszym i najskuteczniejszym sposobem zagospodarowania odpadów jest obecnie pełny recykling. Proces ten polega na powtórnym wykorzystaniu odpadów, czyli surowców pochodzących z konkretnych produktów, do wytworzenia tych samych, ale nowych produktów. W ten sposób przetwarzane są złom metalowy, opony oraz regeneruje się zużyte części. 
Dla środowiska naturalnego największym zagrożeniem spośród odpadów, będących produktem ubocznym prowadzenia warsztatu samochodowego, są wszelkiego rodzaju przepracowane płyny eksploatacyjne (olej silnikowy, olej przekładniowy, olej hydrauliczny, płyn hamulcowy, chłodniczy czy czynnik do układu klimatyzacji). Wynikająca z technologii eksploatacji pojazdów samochodowych konieczność ich regularnej i okresowej wymiany powoduje, że w skali roku w warsztatach samochodowych gromadzone są ogromne ich ilości. Ze względu na znaczną toksyczność tego typu substancji muszą być one w należyty sposób segregowane i przechowywane. Zdecydowanie największym zagrożeniem dla środowiska są przepracowane oleje samochodowe. Zgodnie z obowiązującymi przepisami powinien być wobec nich zastosowany jeden z trzech racjonalnych sposobów zagospodarowania:

• poddanie ich procesom oczyszczenia i przywrócenia pierwotnych właściwości,
• rafinacja, czyli tzw. przetworzenie i otrzymanie z nich surowców używanych do wytwarzania nowych środków smarnych lub innych produktów petrochemicznych,
• spalanie w celu wytworzenia energii cieplnej.

Aktualne przepisy wymuszają na warsztatach samochodowych dokonujących wymiany olejów silnikowych prowadzenia ich ilościowej i jakościowej ewidencji, zgodnie z klasyfikacją odpadów niebezpiecznych. Ustawodawstwo zezwala na dokonywanie zabiegów utylizacyjnych dotyczących przepracowanych olejów silnikowych bezpośrednio w miejscu ich powstawania, czyli w warsztacie samochodowym. Wiele warsztatów rozwiązuje ten problem poprzez ich spalanie w piecach służących do ogrzewania pomieszczeń. 
W przypadku opon samochodowych ciężar odpowiedzialności ekologicznej przeniesiony został bezpośrednio na producentów. W momencie wprowadzenia ich na rynek doliczana jest tzw. opłata produktowa w przypadku niewywiązania się z obowiązku zapewnienia odzysku i recyklingu w wymiarze określonym ustawą. 
Ta sama metoda, polegająca na pobieraniu opłaty depozytowej, została wprowadzona w stosunku do akumulatorów. Objętościowo są zdecydowanie mniej uciążliwym odpadem niż zwykłe opony, jednak ze względu na znacznie większą szkodliwość dla środowiska naturalnego substancji chemicznych w nich zawartych wymagają również specjalnego podejścia w tym zakresie. 

mgr Andrzej Kowalewski