Fot. 1
Hydrauliczne układy sterowania sprzęgła są bardzo komfortowe dla użytkownika pojazdu. Tłumią drgania na pedale sprzęgła, zmniejszają hałas w przedziale pasażerskim, nie wymagają użycia przez kierowcę dużej siły do załączenia i rozłączenia sprzęgła i przy prawidłowej obsłudze są bezawaryjne.
Jeśli chodzi o obsługę warsztatową, to nie wymagają specjalnego oprzyrządowania, są proste w montażu pod warunkiem, że zwraca się uwagę na zalecenia producenta części.
(galeria zdjęć na końcu artykułu)
Oczywiście przy samym obwodzie hydraulicznym należy zachować czystość, stosować płyn zalecany przez producenta pojazdu (nie należy mieszać płynów hamulcowych z olejami hydraulicznymi, gdyż powoduje to uszkodzenia elementów gumowych w siłownikach), stosować się do procedury napełniania i odpowietrzania układu oraz – szczególnie w starszych pojazdach – dobrze zweryfikować stan jego elementów składowych. Musimy zwrócić uwagę na uszkodzenia mechaniczne, stan połączeń, należy również wziąć pod uwagę stan (jakość) płynu (fot. 1). W przypadku stwierdzenia zabrudzenia trzeba zweryfikować stan przewodów, ich przekrój wewnętrzny (fot. 2 – ograniczony przepływ, fot. 3 – prawidłowy przepływ). Jeśli przekrój jest zmniejszony, należy wymienić wszystkie komponenty układu, tj. przewody, ogranicznik ciśnienia, tłumik pulsacji płynu (jeśli układ jest wyposażony w te elementy), siłownik i pompę, gdyż w podzespołach znajdują się zanieczyszczenia, których nie będziemy w stanie usunąć. W przypadku silnych zabrudzeń przewody można przepłukać (środkiem odtłuszczającym lub spirytusem) i osuszyć, pozostałe elementy wymienić.
Natomiast w sprzęgłach, które mają siłownik zewnętrzny połączony z łożyskiem oporowym za pomocą dźwigni, zwanej łapą sprzęgła, nie jest on wymieniany, gdyż zewnętrznego siłownika nie trzeba odłączać od układu hydraulicznego podczas wymiany sprzęgła. To błąd, gdyż wewnątrz siłownika znajduje się sprężyna, dająca napięcie wstępne w układzie wysprzęglającym, która też się zużywa (zmiana parametrów). Ponadto po wymianie sprzęgła (z dociskiem bez kompensacji zużycia okładzin) siłownik zacznie pracować na innym skoku, więc przy starym siłowniku może pojawić się nieszczelność czy problem sterowania sprzęgłem.
Oczywiście wielu mechaników zadaje pytanie: „dlaczego przy zabrudzeniach układu mamy wymieniać wszystkie komponenty, skoro układ funkcjonował prawidłowo?”. Wymiana jest konieczna, gdyż po zalaniu świeżym płynem część zbrudzeń zostanie wypłukana i może ograniczyć drożność w elementach składowych układu, ponadto w przypadku docisków niewyposażonych w systemy samoregulacji (SAC, TAC – kompensacja zużycia okładzin) siłownik zacznie pracować na innym skoku i może pojawić się nieszczelność. Może pojawić się także tzw. zawieszanie się układu, tzn. pozostanie pedału sprzęgła blisko podłogi lub bardzo powolny jego powrót do górnego położenia (głównie w układach bez samoregulacji) – spowodowane jest to mniejszym skokiem końcówek sprężyny talerzowej w stosunku do zużytego sprzęgła (dla zużytej tarczy końcówki sprężyny tworzą większy stożek i przez to cofają płyn przez niedrożne kanaliki).
Sam montaż komponentów nie jest skomplikowany, należy jedynie zwrócić uwagę na instalację tzw. wysprzęglików centralnych.
Przy zakładaniu wysprzęglika wyposażonego w uszczelniacz wałka sprzęgłowego trzeba uważać, aby nie uderzyć o wałek sprzęgłowy (fot. 5). Powierzchnia obudowy skrzyni biegów w miejscu przylegania korpusu wysprzęglika musi być czysta. Śruby mocujące dokręcamy równomiernie i w końcowej fazie zalecanym przez producenta momentem. W przypadku niestosowania się do tych zaleceń uszkodzeniu może ulec korpus wysprzęglika (pęknięcia, trwałe odkształcenia), może wystąpić wyciek oleju ze skrzyni biegów lub w niektórych wysprzęgłikach odsunąć się jego tylna części i wystąpi wyciek płynu.
Przy podłączaniu przewodów (nowych złącz adaptacyjnych wyposażonych w o-ring) trzeba zwrócić uwagę, aby stare uszczelnienie nie zsunęło się i pozostało w przewodzie, gdyż zablokuje przepływ płynu.
Na temat niektórych wysprzęglików Schaeffler pod marką LuK sporządził informacje techniczne dotyczące montażu, zmian budowy wysprzęglika, tzw. Service Info zamieszczone na portalu REPXPERT (np. dla wysprzęglika 510007310 – SI 0018, 510006310 – SI 0005, 510001111 – SI 0020, 510009810 – SI 0027).
To co w ostatniej fazie wymiany sprzęgła może przysporzyć problemów, to odpowietrzanie wysprzęglika o numerze 510017710 w pojazdach z grupy Volkswagen. Odpowietrzenia układu z tym siłownikiem nie wykonujemy metodą podstawową poprzez pompowanie przez naciskanie pedału sprzęgła, a z użyciem urządzenia ciśnieniowego do układów hydraulicznych (układ hamulcowy, układ wysprzeglający). Dokonujemy wg następującej procedury (Service Info LuK 0070):
1. Napełnić do maksimum zbiorniczek płynu hamulcowego.
2. Pozostawić pedał sprzęgła w górnym położeniu.
3. Podłączyć urządzenie do odpowietrzania i ustawić ciśnienie na 2 bary.
4. Odkręcić odpowietrznik o 1/4 obrotu i odczekać, aby przelało się około 100 ccm płynu.
5. Przy odkręconym odpowietrzniku pompować ręcznie 15-20 razy pedałem sprzęgła (bardzo szybko – 2 naciśnięcia na sekundę), zachowując jego pełny skok – przy nieprzestrzeganiu procedury obudowa siłownika może pęknąć!
6. Zakręcić odpowietrznik, odłączyć przyrząd i 10 razy pompować pedałem sprzęgła, sprawdzając, czy układ funkcjonuje prawidłowo.
Jak wynika z całego wywodu, obsługa układu jest prosta, ale wymaga koncentracji i korzystania z dokumentacji producenta części lub pojazdu.
Więcej praktycznych informacji jest dostępnych na portalu dla mechaników: www.repxpert.pl oraz na stronie www.schaeffler.pl/aftermarket
Komentarze (0)