Układ zawieszenia, obok układów kierowniczego i hamulcowego, powiązanych z nimi niektórych elementów układu napędowego oraz układu jezdnego, wchodzi w skład podwozia pojazdu samochodowego.
Podstawowym zadaniem zawieszenia jest utrzymanie jak najlepszego kontaktu samochodu z drogą przy akceptowalnym komforcie dla pasażerów. Zawieszenie izoluje nadwozie od skutków działania sił powstających podczas pokonywania nierówności drogi, zapewnia płynność ruchu i łagodzi wpływ drgań pochodzących od nawierzchni na podróżujących samochodem. Oprócz tego powinno zapewniać nieprzerwany kontakt kół z jezdnią i utrzymywać ich stałe (w pewnych granicach) położenie względem niej. Jest to ważne z punktu widzenia stateczności ruchu (zdolność utrzymywania żądanego kierunku jazdy) pojazdu oraz kierowalności (zdolność szybkiej i dokładnej odpowiedzi na skręt kierownicy).
Celem diagnostyki technicznej jest badanie i ocena stanu obiektu (tj. pojazdu, układu, zespołu, mechanizmu), ustalenie przyczyn zaistniałego stanu, a także przewidywanie rozwoju zmian stanu technicznego w przyszłości. Aby w praktyce osiągnąć tak określony cel, należy mieć lub znać:
- strukturę badanego obiektu,
- metody diagnozowania,
- przyrządy (urządzenia) diagnostyczne,
- algorytmy kontroli stanu i lokalizacji uszkodzeń.
Warunkiem wyjściowym prawidłowego diagnozowania i właściwego obsługiwania pojazdu lub jego układu (również zawieszenia) jest zawsze znajomość jego struktury, to jest: charakterystyki technicznej (budowy i zasady działania, cech konstrukcyjnych) oraz charakterystyki eksploatacyjnej (parametrów diagnostycznych, węzłów regulacyjnych i obsługowych, materiałów eksploatacyjnych itd.).
Przyrządy (urządzenia) diagnostyczne powinny charakteryzować się następującymi cechami: prostym i optymalnym algorytmem funkcjonowania, automatycznym opracowywaniem diagnozy, jednoznacznością i czytelnością przedstawiania diagnozy, możliwością kontroli i (lub) lokalizacji uszkodzeń, prostotą obsługiwania oraz niskimi kosztami.
Do wykonywania kontroli stanu obiektu i lokalizacji ewentualnych uszkodzeń wykorzystuje się algorytmy, które są uporządkowanymi, minimalnymi zbiorami sprawdzeń diagnostycznych (sprawdzenie to pomiar i ustalenie wartości parametru diagnostycznego).
Zadania i elementy składowe zawieszenia
Zawieszeniem samochodu (rys. 1) nazywa się zespół elementów łączących koła jezdne (osie, mosty napędowe) z ramą lub nadwoziem samonośnym. Zadaniem zawieszenia jest łagodzenie wstrząsów wywołanych nierównościami drogi, po której porusza się pojazd, w celu:
- zapewnienia maksymalnego komfortu jazdy przewożonym osobom,
- ochrony ładunków przed nadmiernymi wstrząsami i szkodliwymi drganiami,
- zwiększenia trwałości mechanizmów samochodu.
rys. 1. Zawieszenie samochodu osobowego Renault Laguna II: przód – niezależne, typu pseudo-McPherson, z dolnymi wahaczami trójkątnymi i stabilizatorem poprzecznym; tył – półniezależne, pojedyncze wahacze wleczone zespolone z poprzeczną belką skrętną, amortyzatory i niewspółosiowe z nimi sprężyny beczułkowe oraz stabilizator poprzeczny prętowy (źródło: Renault)
Układ zawieszenia spełnia w samochodzie bardzo ważną rolę w przekazywaniu sił między ramą lub nadwoziem samonośnym i kołami toczącymi się po nawierzchni drogi. Z tego powodu istnieje wiele rodzajów zawieszeń posiadających bardzo różne własności, decydujące w wielu przypadkach nie tylko o płynności ruchu, lecz również o bezpieczeństwie podczas jazdy.
Pod względem konstrukcyjnym układ zawieszenia pojazdu samochodowego składa się z kilku grup zespołów:
- elementów sprężystych,
- elementów tłumiących,
- elementów prowadzących,
- ograniczników skoku.
Elementy sprężyste umieszczone są pomiędzy kołami i ramą lub nadwoziem samonośnym. Odznaczają się dużą odkształcalnością sprężystą. Pośredniczą w przekazywaniu wszystkich sił pionowych między kołami a ramą (nadwoziem samonośnym), umożliwiając i jednocześnie utrudniając ich wzajemne przemieszczanie. Przeciwstawiają się wychyleniom kół z położenia statycznej równowagi i wymuszają ich powrót do tego położenia w miarę zaniku zewnętrznego obciążenia dynamicznego. Zespół elementów sprężystych wpływa na charakter drgań kół jezdnych i nadwozia pojazdu.
Amortyzatory są elementami tłumiącymi drgania resorowanej masy samochodu. Powodują osłabianie wstrząsów oraz tłumią drgania przez pochłanianie i wytracanie energii obciążeń wywołujących te drgania.
Zespół elementów prowadzących łączy koła jezdne z ramą lub nadwoziem samonośnym i wyznacza kinematykę przemieszczania się kół. Za pośrednictwem tych elementów na ramę lub nadwozie samonośne przenoszone są wszystkie siły wzdłużne i poprzeczne, działające na koła jezdne pojazdu.
Ograniczniki skoku – rozróżnia się ograniczniki skoku dobicia (ściskania) i odbicia (rozciągania). Ograniczniki skoku odbicia ograniczają ruch kół w dół w przypadku miękkich i średnio twardych zawieszeń. Najczęściej poduszki tych ograniczników znajdują się w amortyzatorach lub kolumnach prowadzących. Ograniczniki skoku dobicia ograniczają ugięcia zawieszenia (na małej drodze przejmują duże siły). Elastyczne poduszki ograniczników mogą być umieszczane zarówno w amortyzatorze, wewnątrz sprężyny śrubowej, jak i montowane na obudowie mostu.
Połączenie kół jezdnych (osi, mostów napędowych) z ramą lub nadwoziem samonośnym za pomocą elementów sprężystych powoduje, że wszystkie masy pojazdu można podzielić na:
- masy resorowane, których ruch jest stosunkowo łagodny na skutek izolującego działania zawieszenia (np. rama, silnik, nadwozie samonośne, kabina kierowcy),
- masy nieresorowane, na które bezpośrednio oddziałują wstrząsy wywołane nierównościami nawierzchni drogi (np. koła jezdne, bębny hamulcowe, osie, mosty napędowe itd.).
Komentarze (0)