Diagnostyka

samochodów ciężarowych

Obecnie samochody ciężarowe, podobnie jak i pojazdy osobowe, naszpikowane są elektroniką.

Układy elektroniczne odpowiedzialne są za sterowanie silnikiem, bezpieczeństwo czynne i bierne pojazdu oraz nadzór nad funkcjonowaniem podzespołów odpowiedzialnych za prawidłowe spalanie mieszanki paliwowo-powietrznej pod kątem ekologii. Zastosowanie w coraz szerszym zakresie elektroniki w pojazdach ciężarowych umożliwiło wprowadzenie zupełnie nowych lub znaczne ulepszenie istniejących już konstrukcji poszczególnych układów i udoskonalenie ich działania.

Najnowsze pojazdy ciężarowe posiadają wiele systemów, których działanie nadzorują układy elektroniczne. Zaliczyć do nich można:
- układ sterowania silnikiem,
- układy komfortu i bezpieczeństwa czynnego:
• układy antypoślizgowe, układy przeciwdziałające blokowaniu się kół, zawieszenie aktywne, system kontroli bocznego znoszenia opon, wspomaganie układu kierowniczego, klimatyzacja,
- układy bezpieczeństwa biernego:
• pasy bezpieczeństwa,
• poduszki powietrzne,
- układ nadzorujący funkcjonowanie podzespołów silnika odpowiedzialnych za poprawność spalania mieszanki paliwowo-powietrznej pod kątem ekologii.



Przyrząd diagnostyczny do obsługi układów elektronicznych samochodów ciężarowych.

Każdy z tych układów wyposażony jest w elektroniczne elementy kontrolujące poszczególne parametry pracy, nadzorujące ich poprawność, a jeśli zachodzi taka konieczność, korygujące ich wartość.

Układy elektroniczne dają dużo komfortu i wygody przy prowadzeniu samochodu ciężarowego i znacznie zwiększają poziom bezpieczeństwa dla użytkowników ruchu drogowego, lecz wymagają zupełnie nowego podejścia do diagnostyki tej grupy pojazdów. Wszelkie usterki w tego typu układach nie da się zlokalizować bez specjalistycznego sprzętu do komunikacji ze sterownikiem w samochodzie. W samochodach wyposażonych w tego typu układy różnorodność uszkodzeń i usterek może być tak duża, że w celu właściwego ich zlokalizowania nie wystarczy, tak jak dotychczas, tylko doświadczenie i intuicja diagnosty, lecz potrzebny jest odpowiedni przyrząd, który wykorzystuje osiągnięcia najnowszej techniki mikroprocesorowej.

Diagnostyka elektronicznych układów samochodów ciężarowych, tak jak i w przypadku pojazdów osobowych, polega na zlokalizowaniu niesprawnego (niewypełniającego określone dla niego funkcje) elementu lub podzespołu. Realizowana jest ona w samochodach ciężarowych:
- za pomocą diagnostycznych urządzeń samochodu (samodiagnostyka),
- z wykorzystaniem magistrali komunikacyjnych i zewnętrznych urządzeń diagnostycznych.



Usytuowanie złącza diagnostycznego do komunikacji przyrządu ze sterownikiem pojazdu.

Diagnozowanie układów elektronicznych możliwe jest wyłącznie dzięki odpowiednim systemom znajdującym się na stałe w pojeździe, okresowo generującym czynności kontrolne, nazywane procedurami samodiagnostyki. Umożliwiają one wczesne wykrycie i zlokalizowanie usterek w funkcjonowaniu układów elektronicznych. Samochody ciężarowe coraz częściej wyposażane są w magistrale komunikacyjne powstające poprzez integrację wielu oddzielnych urządzeń i procedur samodiagnostyki. Zastosowanie sieci transmisji danych pozwala na znaczne uproszczenie połączeń wielu urządzeń indywidualnej diagnostyki poszczególnych układów i zespołów.

Zewnętrzne urządzenia diagnostyczne do obsługi elektronicznych układów w samochodach ciężarowych spełniać muszą znormalizowane standardy międzynarodowe dotyczące transmisji cyfrowej z magistrali komunikacyjnej pojazdu.



Obecnie produkowane samochody ciężarowe posiadają znaczną ilość układów elektronicznych.

Przyrząd diagnostyczny do układów elektronicznych poprzez specjalne złącza diagnostyczne nawiązuje komunikację ze sterownikami odpowiedzialnymi za wszystkie elektroniczne układy w samochodzie.

Możliwe jest do przeprowadzenia dzięki temu wykonanie:
- testu elementów wykonawczych - realizowanego poprzez wysłanie z urządzenia diagnostycznego za pośrednictwem złącza diagnostycznego sygnału uruchamiającego poszczególne elementy danego układu (np. wtryskiwacze);
- odczytu wartości parametrów rzeczywistych - zarówno tych, które mogą być zmierzone i odczytane przy użyciu innych uniwersalnych przyrządów, bez konieczności ingerencji w sterownik (np. prędkość obrotowa silnika, temperatura pracy), jak i tych, do których dostęp można uzyskać wyłącznie poprzez odczyt informacji z oprogramowania sterownika;
- regulacji podstawowej - funkcji niezbędnej do przeprowadzenia niektórych czynności kontrolnych i regulacyjnych;
- kasowania inspekcji - funkcji umożliwiającej wygaszenie lampki kontrolnej na tablicy po wykonanej wymianie oleju oraz zaprogramowanie w sterowniku dopuszczalnego przebiegu samochodu do następnej wymaganej wymiany oleju.

Przy utrzymującym się obecnie poziomie postępu w zakresie elektroniki za kilka lat bez specjalistycznego przyrządu diagnostycznego w ogóle nie będzie możliwa jakakolwiek diagnostyka czy naprawa układów i poszczególnych podzespołów pojazdu.

mgr Andrzej Kowalewski