Diagnostyka

– rozpoznawanie usterek

Wiele warsztatów samochodowych wykonuje cykliczną obsługę układów klimatyzacji. Problemy mogą się pojawiać, gdy do zakładu przyjeżdża samochód, w którym klimatyzacja nie działa poprawnie. Od czego rozpocząć? Jak rozpoznać usterkę występującą w samochodzie? Poniżej przedstawię kilka zasad, które przyspieszą poszukiwania.

Wywiad z właścicielem pojazdu
Właściciel samochodu jest jedyną osobą znającą historię serwisowania i napraw układu klimatyzacji. Podczas wywiadu należy zapytać:
- co niepokoi kierowcę w zachowaniu klimatyzacji?
- czy problem pojawił się nagle czy narastał?
- przy jakich temperaturach otoczenia pojawia się problem?
- czy wcześniej były kłopoty z klimatyzacją i jak przebiegała naprawa?
- czy układ był serwisowany regularnie?
- czy był wymieniany osuszacz?
- czy był wymieniany filtr kabinowy?
- ile warsztatów naprawiało pojazd w ostatnim czasie?

Rys. 1. Sprawnie działający układ klimatyzacji nie ochłodzi samochodu, jeżeli jest włączone ogrzewanie.

Rys. 2. Zanieczyszczony filtr blokuje napływ powietrza do kabiny pasażerskiej. Temperatura powietrza jest niska, ale jego ilość niewystarczająca.

Od uzyskanych w ten sposób informacji zależy dalsze postępowanie. Po pierwsze, trzeba określić czy problem rzeczywiście znajduje się w układzie klimatyzacji, czy poza nim.

Gorące powietrze z dysz nawiewowych (usterka układu ogrzewania lub mieszalnika)
Nie zawsze usterka leży po stronie układu klimatyzacji. Jeżeli gruba rura wychodząca z parownika ma temperaturę 2-5OC, to znaczy, że parownik jest zimny, a za nim jest chłodne powietrze, czyli klimatyzacja działa prawidłowo. Jeżeli przy takiej temperaturze parownika z dysz wydostaje się ciepłe powietrze, usterki należy szukać w układzie ogrzewania. Schłodzone w klimatyzacji powietrze jest podgrzane i dopiero takie dociera do kabiny pasażerskiej (rys. 1).

Rys. 3. Uszkodzona sprężarka nie pompuje czynnika. Zatarta wprowadza do układu dużo zanieczyszczeń.

Niedostateczne chłodzenie (za mała ilość powietrza wtłaczanego do kabiny)
Jeżeli w aucie znajduje się filtr kabinowy, bezwzględnie trzeba sprawdzić jego jakość i najprawdopodobniej wymienić. Zanieczyszczony filtr (rys. 2) znacznie blokuje napływ powietrza do kabiny pasażerskiej. Wnętrze pojazdu jest chłodzone przez zastąpienie gorącego i zużytego powietrza chłodnym i czystym. Zanieczyszczony filtr blokuje wprowadzenie odpowiedniej ilości powietrza do kabiny. Mimo że z dysz płynie chłodne powietrze, jego ilość nie wystarcza do wychłodzenia kabiny. Wymagane jest również sprawdzenie dmuchawy wewnętrznej powietrza. Musi ona pracować ze wszystkimi prędkościami, a z dysz nawiewowych musi lecieć silny strumień powietrza.

Rys. 4. Najważniejszy w teście jest parametr temperatury w dyszy nawiewowej. Prawidłowa wartość 2-5OC oznacza, że wszystkie elementy układu pracują poprawnie.

Klimatyzacja nie daje się uruchomić (brak lub zbyt mała ilość czynnika, usterka w sterowaniu elektrycznym)
Jeżeli mimo włączenia klimatyzacji sprężarka nie zostaje uruchomiona, należy podłączyć manometry. Całkowity brak czynnika roboczego wskazuje na znaczne rozszczelnienie układu klimatyzacji. Jeżeli manometry wskazują za niskie ciśnienie, należy rozpocząć czynności serwisowe związane z obsługą czynnika stacją klimatyzacji. Dopiero gdy ciśnienia wewnątrz układu wrócą do normy, czujniki zezwolą na uruchomienie sprężarki. Gdy ciśnienie jest normalne (5 do 7 barów), usterki należy poszukać w sterowaniu układu klimatyzacji.

Rys. 5. Skorodowany skraplacz o zmniejszonej powierzchni czynnej nie odda ciepła z układu. Temperatura/ciśnienie na skraplaczu będą rosły.

Głośna praca “silnika” po włączeniu klimatyzacji
Głośna praca oznacza głośną/uszkodzoną sprężarkę. Uszkodzona sprężarka może nie pompować i/lub sprężać czynnika (rys. 3). Należy osłuchać sprężarkę. Zużyte mogą być zewnętrzne łożyska koła pasowego sprzęgła sprężarki. Można je wymienić za pomocą specjalnych kluczy i ściągaczy we własnym warsztacie. Jeżeli hałas pochodzi z wnętrza sprężarki, zalecane jest oddanie jej do regeneracji lub wymiana na nową. Przed wymianą zawsze należy sprawdzić czystość wnętrza układu. Zalecane jest płukanie układu. Po zatarciu sprężarki nie wolno montować nowej bez przeprowadzenia wcześniejszego płukania.
Po wyeliminowaniu usterek niewymagających specjalnych testów, przyszedł czas na bardziej zaawansowaną kontrolę. Podstawowy test jest wykonywany na pracującym układzie klimatyzacji. Obserwując zachowanie temperatur i ciśnień, można wnioskować jaka usterka występuje w układzie.

Kontrola temperatur i ciśnień
Przygotowanie do testu:
- włożyć sondę termometru w środkową dyszę nawiewową,
- ustawić nawiew w środkowym położeniu,
- zamknąć boczne dysze nawiewu,
- ustawić wentylator na drugi bieg,
- ustawić temperaturę na minimum,
- podłączyć manometry do niskiego (LP) i wysokiego ciśnienia (HP).
Przy niepracującym układzie wartości na manometrach powinny wskazywać aktualną wartość ciśnienia zależną od temperatury 5-7 barów. Uruchomić silnik i klimatyzację. Obserwować zachowanie termometru i manometrów.

Prawidłowe wskazania podczas testu
Podczas testu (w temperaturze otoczenia około 25OC) termometr w dyszy nawiewowej (rys. 4) w krótkim czasie powinien wskazać wartość 2-5OC. Oznacza to prawidłową pracę wszystkich elementów układu. Wskazania manometrów będą na poziomie: LP około 2 barów, HP 13–17 barów zależnie od pracy wentylatorów. Niska temperatura otoczenia obniży wartości ciśnień. Wysoka temperatura otoczenia spowoduje podwyższenie ciśnień. Jeżeli odpowiednio niska temperatura w nawiewie nie jest osiągana lub manometry wskazują odstępstwa od ciśnień, należy wykorzystać poniższe podpowiedzi: