Diagnostyka

Zanim wdrożymy do pracy reflektor po niewinnej stłuczce, w warsztacie musimy sobie poradzić z kalibracją kamery czy radaru systemu ADAS. Nie skalibrujemy poprawnie czujników, gdy pominąć ścieżkę diagnostyczną. System naczyń połączonych jest nieubłagany.

Prawidłowe funkcjonowanie systemów ADAS wymaga wcześniejszego sprawdzenia i regulacji geometrii zawieszenia pojazdu. Bez tego sama kalibracja będzie obarczona zbyt dużą niepewnością – jeżeli geometria jest nieprawidłowa, to i późniejsze działanie tych systemów nie będzie prawidłowe.
Słów więcej o systemach wspomagania kierowcy, określanych przez producentów samochodów skrótem ADAS. Czy to np. Lane Asist, wspomagający utrzymanie pasa ruchu, aktywny tempomat, czy też chociażby system stop and go – te i inne rozwiązania wykorzystują rożnego rodzaju kamery, czujniki oraz radary zamontowane w pojeździe. Radary boczne wykorzystywane są m.in. przez system asystenta skrzyżowań, który rozpoznaje sytuacje krytyczne, gdy pojazd znajduje się na skrzyżowaniu, i ostrzega o nich kierowcę za pomocą sygnałów wizualnych i dźwiękowych. W jakich przypadkach kalibracja bocznego radaru jest niezbędna? Lista jest długa, począwszy od wymiany czujnika radarowego przedniego (lewa lub prawa strona) czy nawet samych podpór czujnika radarowego. Trzeba to zrobić także po demontażu i ponownym montaż czujnika radarowego bocznego (lewy/prawy).
– I po wykonaniu prac naprawczych na przedniej części pojazdu lub w pobliżu przedniego lewego lub prawego bocznego czujnika radarowego, np. po uszkodzeniu przedniego zderzaka, demontażu i ponownym jego montażu – wyjaśnia Mariusz Wierzbicki, specjalista ds. techniczno-handlowych Texa Poland Sp. z o.o. – Na szczęście karty techniczne dostępne w oprogramowaniu TEXA IDC5 CAR prowadzą mechanika krok po kroku przez wszystkie etapy procedury i to nie tylko w przypadku radarów bocznych, ale również innych elementów systemów ADAS, w które wyposażone są pojazdy. Podczas szkoleń szczegółowo omawiamy procedury kalibracyjne oraz oprzyrządowanie niezbędne do ich przeprowadzenia.
Takie szkolenie przygotowuje mechanika do naprawy najnowszych systemów wspomagania jazdy oraz przedstawia możliwości firmy Texa w tym zakresie.
Kalibracje systemów wspierających bezpieczeństwo kierowcy (ADAS) wymagają precyzyjnych przyrządów. Jednym z takich urządzeń jest EZ-ADAS produkowane przez firmę Snap-on. To zaawansowany zestaw precyzyjnych narzędzi zaprojektowanych zgodnie z innowacyjnymi standardami, łatwymi w użyciu nawet dla mechanika, który robi to po raz pierwszy. Po wyznaczeniu geometrycznej osi jazdy według przyjaznej dla użytkownika procedury można szybko ustawić tarczę kalibracyjną za pomocą lasera, co zapewnia dokładne wyniki.
– Cała procedura kalibracji z przewodnikiem składa się z zaledwie kilku łatwych kroków – nawet o 40% mniej czynności do wykonania niż w większości dostępnych na rynku systemów – co skutkuje znacznie lepszą wydajnością. Sam proces kalibracji oparty jest o testery diagnostyczne SUN, zawierające szczegółowe procedury kalibracyjne dla poszczególnych samochodów – zapewnia Tomasz Jeschke, technical sales specialist aligners Snap-on Equipment.
Za każdym razem najważniejszym etapem kalibracji jest prawidłowe i precyzyjne ustawienie niezbędnych przyrządów (tablic).

Bez ścieżki diagnostycznej ani rusz
Same urządzenia do regulacji geometrii na przestrzeni lat przeszły znaczącą metamorfozę – od urządzeń mechanicznymi z drugiej połowy lat 20. XX w., przez urządzenia optyczne, laserowe, aż po elektroniczne z kamerami CCD. Na początku lat 90. pojawiły się pierwsze systemy w technologii 3D, rozwijanej zresztą do dzisiaj. Początkowo były to belki z kamerami montowane na ścianie bądź na krzyżu pomiarowym, a także wersje na dwóch niezależnych słupach.
– W ostatnich latach na rynku pojawiła się nowa generacja urządzeń do regulacji geometrii w technologii 3D – urządzenia z oprogramowaniem NextGen® produkowane przez firmę Snap-on, lidera w branży wyposażenia warsztatów – przybliża rozwiązanie Tomasz Jeschke. – System NextGen® łączy w sobie dużą funkcjonalność, intuicyjność i tryb online pozwalający na zdalne wydruki czy automatyczne aktualizacje zarówno samego oprogramowania, jak i bazy danych pojazdów. Pierwszym urządzeniem z nowej serii był John Bean V1200 – przeznaczony do serwisów, w których brakowało miejsca dla klasycznej geometrii 3D z krzyżem pomiarowym. Potem pojawiły się kolejne urządzenia – V2100, V2280, V2380, różniące się możliwościami i przeznaczone dla różnych użytkowników.
Wszystkie urządzenia z oprogramowaniem NextGen® – V1200, V2100, V2280, V2380 i V3300 – wspierają również kalibrację ADAS, informując użytkownika o właściwych dla poszczególnych marek pojazdów tablicach kalibracyjnych i odległościach do nich. Dzięki zawartej w oprogramowaniu funkcji trybu audytowego użytkownik za pomocą jednego kliknięcia może przełączać się pomiędzy trybem regulacji a trybem weryfikacji. Technik ma do dyspozycji również procedury resetowania czujnika kąta skrętu i biuletyny serwisowe, publikowane przez producentów pojazdów. Sam proces regulacji geometrii wspierany jest za pomocą filmów i materiałów instruktażowych, przedstawiających sposoby regulowania poszczególnych elementów zawieszenia.
Najnowszym produktem z oprogramowaniem NextGen® jest model John Bean V3300, który wkrótce zadebiutuje na rynku europejskim.
– Dlaczego urządzenia z systemem NextGen® są najszybszymi i najbardziej zaawansowanymi technologicznie urządzeniami do geometrii, dostępnymi obecnie na rynku? Otóż operator w czasie krótszym niż minuta ma pełną informację na temat parametrów zawieszenia obu osi pojazdu, a wszystko jednocześnie jest zobrazowane na jednym ekranie pomiarowo-informacyjnym. Mamy więc kąt WSZ, kąty pochylenia kół oraz wartości zbieżności połówkowej i całkowitej – kontynuuje nasz rozmówca.
Do dyspozycji technika jest również kompleksowa informacja o wymiarach pojazdu – rozstaw osi, rozstaw kół, przekątne i śladowość, a także informacje o średnicy kół (Rolling Radius). Średnica kół ma duże znaczenie dla prowadzenia pojazdu; te o różnej średnicy będą powodowały ściąganie samochodu na jedną stronę jezdni, a co za tym idzie – tzw. przekrzywioną kierownicę. System informuje też o innych wartościach, np. maksymalnym skręcie kół czy różnicy kąta skrętu. Do tego dochodzi bardzo rozbudowana baza danych pojazdów (ponad 37 000 wersji czy modeli aut z ostatnich 35 lat), aktualizowana 3 razy w roku na podstawie informacji otrzymywanych bezpośrednio od ich producentów. Co istotne dla przyspieszenia procesu regulacji, operator może aktywować system EZ TOE wspierający regulację zbieżności przedniej osi przy skręconych kołach, system wspomagający właściwe ustawienie ramy pomocniczej silnika, system umożliwiający regulację na podniesionych kołach czy też regulację bez kół. System wspiera również narzędzia do automatycznego pomiaru wysokości zawieszenia. Jest w pełni kompatybilny z niezbędnym dla samochodów marki Mercedes inklinometrem Romess, który automatycznie przesyła do urządzenia wartości kątów pochylenia dla poszczególnych kół.

Coraz więcej firm organizuje szkolenia praktyczne z diagnostyki, z kalibracji systemów ADAS i adaptacji nowoczesnych systemów oświetlenia – panuje coraz większe zapotrzebowanie na tego typu wiedzę na rynku aftermarketowym.

Technologia oświetleniowa sprzęgnięta z ADAS
Żarówki halogenowe, lampy ksenonowe i diody LED – to dziś podstawowy podział na rodzaje oświetlenia w pojazdach mechanicznych. Podział z uwzględnieniem postępu technologicznego. Kiedyś reflektor był częścią elektryczną – dziś staje się elektroniczną, bo wymaga kalibracji. Czy niezależne warsztaty są gotowe na realizację tak z pozoru prozaicznych usług jak wymiana uszkodzonych reflektorów?
Jeżeli wymagana jest korekta ustawienia reflektorów, to można ją wykonać w najbliższym serwisie samochodowym, tj. wykorzystując odpowiednie śruby regulacyjne w samym reflektorze.
– Należy pamiętać o tym, że w pojeździe początkowe ustawienie zasięgu/wysokości reflektorów – zwykle w zakresie od 0 do 3 – musi być ustawione na 0, czyli największy zasięg. Do kontroli ustawienia świateł wykorzystujemy odpowiedni przyrząd pomiarowy – wyjaśnia Jarosław Baranowski, doradca techniczno-handlowy w Italcom Sp. z o.o. – W przypadku reflektorów ksenonowych, gdzie zasięg świateł regulowany jest automatycznie, elementem odpowiedzialnym za prawidłowe ustawienie zasięgu jest to, czy czujniki wysokości są umieszczone w tylnym zawieszeniu pojazdu, które reagując zarówno na nierówności drogi, jak i obciążenie pojazdu, odpowiednio zmieniają zasięg świateł. Tego typu rozwiązanie można spotkać np. w modelu Opel Vectra C od 2003 r.
A co z coraz to nowszymi i technicznie bardziej zaawansowanymi rozwiązaniami, tj. w technologii biksenon, Full LED? Nie bez powodu możemy tego typu rozwiązania nazywać inteligentnymi, by wspomnieć matrycowe reflektory diodowe IQ Light w nowych modelach pojazdów grupy VAG. Na pewno zajęcie to wymaga skrupulatności i skupienia. Przede wszystkim należy pamiętać o kolejności procedur diagnostycznych i kroków kalibracji. Przykładowo, nie powinniśmy wykonywać kalibracji reflektorów bez wcześniejszej kontroli i ewentualnej kalibracji kamery przedniej systemu ADAS. Z kolei kalibrację kamery powinniśmy wykonać, jeżeli miała miejsce ingerencja w układ zawieszenia pojazdu.
Można zastosować następujące rozwiązanie – połączenie kilku urządzeń kontrolno-pomiarowych albo zainwestować w IA-800 – najlepszy na rynku, innowacyjny zestaw do kalibracji systemów bezpieczeństwa ADAS firmy Autel. Jego podstawową cechą jest szybki i niezwykle precyzyjny pomiar podstawowych parametrów geometrii kół pojazdu wykorzystujący technologię 3D, czyli szerokokątnych kamer (6 szt.) wysokiej rozdzielczości i zakładanych na koła pojazdu ekranów pasywnych. Dzięki tej innowacyjnej metodzie system automatycznie dokonuje pomiaru wszystkich kątów i odległości niezbędnych do prawidłowej kalibracji radarów i kamer.
Także to urządzenie jest bardzo przyjazne dla użytkownika i operatora. Pozycjonowanie wspomagane jest przez ilustrowane instrukcje wyświetlane na testerze diagnostycznym komunikującym się bezprzewodowo z pojazdem. Realizowanie procesu ułatwia cyfrowy pomiar odległości ramy kalibracyjnej od pojazdu.
– Czas kalibracji łącznie z kontrolą ustawienia geometrii kół pojazdu zajmuje poniżej 10 minut – zachwala rozwiązanie Jarosław Baranowski z Italcom Sp. z o.o. – Odpowiadając na pytanie, warsztaty niezależne mają możliwość skorzystania z najnowszych rozwiązań diagnostycznych umożliwiających przywrócenie pojazdu do pełnej funkcjonalności po wykonanych wcześniej czynnościach naprawczych i serwisowych.
Nieprawidłowe skalibrowanie nowoczesnego układu oświetlenia może mieć bardzo poważne skutki, ale to już temat na osobny artykuł.

Rafał Dobrowolski 
Fot. R. Dobrowolski i materiały firm: Italcom, Snap-on, Texa