Jedną z najczęściej wykorzystywanych funkcji testera jest odczyt kodów usterek zapisanych w pamięci sterownika danego systemu. Jest to czynność bardzo prosta i szybka do wykonania, ale tu właśnie zaczynają się największe kłopoty. Cała trudność polega na właściwej interpretacji zapisanego kodu usterki. Pamiętajmy o tym, że sterownik zapisując kod błędu często nie informuje nas wprost o przyczynie usterki, a z reguły są to błędy widziane przez sterownik jako skutki usterki. Klasycznym przykładem jest zapisany błąd P0300 Wypadanie zapłonu (na wszystkich cylindrach). Nie należy z góry zakładać, że skoro jest to błąd związany z zapłonem, to należy zająć się tylko układem zapłonowym. Przyczyn zapisania takiego błędu może być wiele i poza układem zapłonowym mogą one leżeć np. w funkcjonowaniu układu zasilania i jego sterowania, układzie dolotowym powietrza, mechanicznym stanie silnika – stopnia kompresji cylindrów, stanie zaworów w głowicy, wreszcie w stanie połączeń elektrycznych przewodów zasilających, sterujących i masowania. W takich sytuacjach niezbędna staje się weryfikacja zapisanego kodu usterki poprzez dodatkowe czynności diagnostyczne, które pozwolą na ustalenie faktycznej przyczyny usterki i wykonanie skutecznej naprawy. Te dodatkowe czynności zabezpieczają nas przed niepotrzebnym wymienianiem części i elementów (aż w końcu uda się trafić w ten właściwy), ale przede wszystkim chronią nas przed niezadowoleniem klienta, który po piątej wizycie w warsztacie i nieskutecznej naprawie ma prawo być zdenerwowany. Lepiej więc poświęcić trochę więcej czasu na dodatkowe czynności, niż wystawiać swoją reputację na szwank. Poniższy przykład przybliży jak do takiej weryfikacji wykorzystać dodatkowe urządzenie pomiarowe – tester komponentów Vantage Pro (fot. 1) firmy Snap-on Diagnostics.
Kod usterki P0191 Czujnik ciśnienia na szynie – zakres i wydajność. Czujnik ciśnienia w szynie common- rail przetwarza ciśnienia paliwa na wartość elektryczną (napięcie) i wysyła do sterownika silnika. Wartości referencyjne ciśnienia na szynie dla danych warunków pracy silnika są zapisanie w pamięci sterownika i porównywane ze zmierzoną wartością. Ten kod oznacza, że wartości zapisane w sterowniku dla danych warunków pracy i zmierzone przez czujnik są rozbieżne. Zanim wymienimy ten czujnik, należy sprawdzić jego działanie. Możemy wykorzystać pomiary oscyloskopowe w urządzeniu Vantage Pro, podłączyć się do czujnika i obserwować zmierzone wartości: 0,5 V (ok. 200 barów) dla włączonego zapłonu i niepracującego silnika, 1,5 V (ok. 280 barów) dla silnika pracującego na biegu jałowym (wykres 1). Praktyka pokazuje, że raczej rzadko sam czujnik jest przyczyną usterki, należy więc sprawdzić przepływ paliwa: zbiornik paliwa, przewody, filtr paliwa, pompę zasilającą, pompę wysokiego ciśnienia, wtryskiwacze. Jeśli wtryskiwacze będą w złym stanie mechanicznym (zatarte lub cieknące), to również będzie miało to wpływ na wartość ciśnienia na szynie.
Przy ocenie pracy wtryskiwacza możemy skorzystać z gotowego testu wbudowanego w bazę danych testera Vantage Pro. W tym przypadku będziemy mierzyć napięcie na wtryskiwaczu (wykres 2, kanał 1 – kolor żółty) i prąd pobierany przez wtryskiwacz (kanał 2 – kolor zielony). Generalnie przyjmuje się, że przy ocenie pracy elementów wykonawczych należy poza napięciem zawsze mierzyć też wartość prądu, gdyż ten pomiar pozwala nam na weryfikację stanu mechanicznego danego elementu (pobór prądu jest proporcjonalny do „oporu mechanicznego” działającego elementu). Na wykresie 2 pokazano nałożone na siebie przebiegi prądu i napięcia wtryskiwacza. Przy ocenie napięcia należy uwzględnić kilka charakterystycznych punktów. Wtryskiwacze są sterowane przez zwarcie do masy, trzeba więc sprawdzić ”jakość” tej masy” – wartość napięcia przy zwarciu do masy powinna być niższa niż 500 mV, jeśli tak nie jest, należy sprawdzić masowanie wtryskiwacza. W momencie odcięcia masy następuje wzbudzenie napięcia w cewce wtryskiwacza. Szacunkowa wartość napięcia wzbudzenia powinna wynosić co najmniej dwukrotną wartość napięcia zasilania, czyli dla napięcia zasilania +14 V, napięcie wzbudzenia winno być >28 V. Jeśli tak nie jest, to świadczy to o przebiciu/zwarciu w uzwojeniu cewki wtryskiwacza. Oceniając przebieg prądu zobaczymy charakterystyczne ugięcie w tym przebiegu. Ten punkt to moment, w którym podnosi się iglica wtryskiwacza. Jeśli wtryskiwacz jest zatarty, to ten punkt będzie się przesuwał w prawo – iglica będzie się podnosić później, a zatem faktyczny czas otwarcia wtryskiwacza będzie krótszy. I odwrotnie – przy cieknącym wtryskiwaczu punkt ugięcia będzie leżał bardziej w lewo, pobór prądu będzie też mniejszy. Testując wszystkie wtryskiwacze dość łatwo znajdziemy ten, który będzie niesprawny, wykorzystując metodę porównawczą. Testy prądowe można wykonać wykorzystując sondę prądową – fot. 2. Sonda pozwala na bezinwazyjne wpięcie się w obwód bez konieczności jego rozłączania, co upraszcza i przyspiesza sam pomiar i cały proces diagnostyczny (nie dochodzi również do żadnego uszkodzenia izolacji przewodów, jak przy stosowaniu cęg Hirschmanna). Tester komponentów Vantage Pro przeznaczony jest nie tylko dla specjalistów. Nie trzeba być zaawansowanym elektrykiem czy elektronikiem, aby korzystać z Vantage Pro. Urządzenie jest dostępne w języku polskim, zawiera wiele dodatkowych informacji i funkcji, które poprowadzą mechanika krok po kroku przez całą procedurę danego testu. Tester Vantage Pro zawiera bazę danych, która obejmuje przebiegi wzorcowe komponentów, sposób działania, lokalizację, sposób podłączenia do przeprowadzenia pomiarów, warunki przeprowadzenia pomiarów, spodziewane wyniki pomiarów i wskazówki co zrobić w sytuacji, gdy nie możemy odnaleźć sygnału.
Korzystając z dodatkowych urządzeń pomagających w weryfikacji kodu usterki, możemy zwiększyć efektywność napraw i wyeliminować sytuacje, kiedy klient jest zmuszony do wielokrotnych wizyt w warsztacie na skutek zbyt uproszczonego podejścia mechanika do interpretacji zapisanych w sterowniku kodów błędów.
Tomasz Urbaniak
Snap-on Diagnostics
Komentarze (0)